جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه
تکرار جستجوی کلیدواژه فلسفه هنر در نشریات گروه علوم انسانی
فلسفه هنر
در نشریات گروه فلسفه و کلام-
نشریه پژوهش های فلسفی، پیاپی 49 (زمستان 1403)، صص 351 -366علم یک روش عینی از طریق مشاهده و آزمایش برای شناخت پدیده های جهان است که بنابه تعریف، باید مستقل از ذهنیت فرد دانشمند باشد. زیبا شناسی اما می تواند کاملا ذهنی و وابسته به ذوق فردی باشد. به همین دلیل برای مدت طولانی، دیدگاه غالب در بین فلاسفه علم این بود که علم هیچ رابطه ای با زیبا شناسی ندارد. ولی در چند دهه اخیر، تغییر دیدگاه فلاسفه علم نسبت به متدولوژی علمی، باعث شده رابطه بین علم و زیباشناسی نظر آنها را جلب کند. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین علم و زیبا شناسی و پاسخ به این پرسش ها است که روش شناسی علمی چگونه از زیبا شناسی تاثیر می گیرد و علم و زیبا شناسی چه رابطه ای با یکدیگر دارند. فرضیه ای که در این پژوهش در پی بررسی آن هستیم این است که علم درپنج سطح روش شناسی، عملی، تولیدی، موضوعی و سطح تبینی، با زیباشناسی نسبت دارد. در این راه، ما بیشتر به اظهارات دانشمندان علوم مختلف، بالاخص فیزیک، شیمی و زیست شناسی رجوع می کنیم تا دیدگاه آن ها را درباره رابطه کار علمی شان با زیبا شناسی بررسی کنیم. در وهله دوم به فلاسفه و نظریه پردازان رجوع می کنیم تا این رابطه را تحلیل کنیم.کلید واژگان: زیبا شناسی، علم، فلسفه هنر، فلسفه علم، روش شناسی علمیScience is an objective method to study the world. therefore, it has to be, in principle, independent from any type of subjective judgments and preferences. Aesthetics, judgment, on the contrary, is based on subjective tastes. this is the reason why foe a long period of time philosophers believes that there can be no relation between science and aesthetics. logical positivists, for instance, held the claim that scientific propositions directly imply to the objects and events of the world. Reichnbach said even if aesthetic sense were to be proved to have a role in this or that particular scientist's creativity, yet what is finally important for scientific methodology is the objective justification of a theory. i.e. the way a theory or a set of scientific propositions imply to the objects and events of the world. However, in recent decades, there has been a shift in the point of view of philosophers of science. and the relationship between aesthetics and science has become an attractive and serious subject for the field. The main goal of this research is to survey the relationship between aesthetics and science through both scientist's and philosopher's point of view. we take this survey in five levels: practical, methodological, production, thematic, and explanatory level.Keywords: Aesthetics, Scientific Methodology, Philosophy Of Science, Philosophy Of Art
-
نشریه پژوهش های فلسفی، پیاپی 38 (بهار 1401)، صص 315 -340
در فلسفه اسلامی به ویژه در حکمت صدرایی، برای انسان سه نحوه وجود مطابق عوالم ماده، خیال و عقل در نظر گرفته می شود. انسان در هر یک از این انحاء وجودی، ادراکات و افعال خاص خود را دارد اما برخی ادراکات و افعال نیز به قلب نسبت داده شده است. در بیان عرفا و حکمای اسلامی سه دیدگاه مختلف درباره قلب و نسبت آن با عقل دیده می شود. در بررسی حاضر که بنابر خوانش علامه طباطبایی از حکمت متعالیه صدرایی صورت گرفته است، قلب استعاره ای مجازی از نفس یا همان حقیقت انسان معرفی می شود که بر هر سه ساحت وجود انسان استوار است. از نگاه علامه طباطبایی، ادراک زیبایی نوعی معرفت حضوری است و با قلب ارتباط مستقیم دارد و متعاقبا در آن تاثیر می گذارد. از این رو نقش مهمی برای زیبایی و زینت در زندگی انسان در نظر می گیرند و آن را برای حیات اجتماعی انسان ضروری می دانند. ایشان توجه انسان به زیبایی را مطابق قوا و احتیاجات او و در نتیجه الهام الاهی می دانند به طوری که نگاه زیباشناسانه در استکمال مراتب وجودی انسان تاثیر بسیاری دارد و هنر و ادبیات را از مهم ترین ادراکات اعتباری هر جامعه می شمارند.
کلید واژگان: علامه طباطبائی، فلسفه هنر، زیبایی شناسی، ادراک زیبایی، قلب، علم حضوریAccording to Islamic philosophy especially Mulla-Sadra’s wisdom, it is considered three forms of being for human in accordance with three realms: matter, imagination and intellect. In each of these, mankind has different kind of cognition and deed. But also some of perceptions and deeds is accounted to the heart. Three different views about the heart and its relation to the intellect are found among Muslim philosophers and mystics. In the present study, according to Allameh Tabataba’i’s reading of Sadra’s transcendent wisdom, “heart” is introduced as the virtual metaphor of the soul or the very truth of man, which is above all three areas of human existence. From the viewpoint of Allameh Tabataba’i, perception of beauty is a kind of presential knowledge and has a direct relationship with the heart, and consequently affects it. Therefore, he considers an important role for beauty and adornment in human life and considers it necessary for human social life. He considers man's attention to beauty according to his powers and needs and as a result of divine inspiration so that the aesthetic view has a great impact on the completion of human existence and describes art and literature as one of the most important constructional perceptions of every society.
Keywords: Allameh Tabataba’i, Philosophy of Art, aesthetics, Perception of Beauty, Heart, Presential knowledge -
حکمت اسلامی علی‌رغم غنای محتوایی، اهتمامی برای ورود به فلسفه‌های مضاف و از جمله حکمت هنر نداشته است. از این رو در عالم اسلامی علم مستقلی درباب هنر مفتوح نشده است. این در حالی است که با عنایت به حکمت اسلامی می‌توان به تبیین نظری هنر مبادرت نمود و البته این مهم با عنایت به مبانی حکمت صدرایی ممکن و میسور است. نحوه مواجهه مخاطب با اثر هنری و برآیند این مواجهه از جمله مباحث فلسفه هنر است. در این مقاله با تاکید بر مبانی صدرایی به یکی از مباحث مهم فلسفه هنر یعنی مواجهه مخاطب با اثر هنری خواهیم پرداخت. ابتدا نحوه این مواجهه و سپس فرایند ادراک اثر بوسیله مخاطب تحلیل می‌شود. در انتها نیز تاثیر اثر در مخاطب و همچنین نقش اثر در سعادت و شقاوت مخاطب بیان می‌شود.
کلید واژگان: هنر، فلسفه هنر، اثر هنری، مخاطب، ادراک -
مفهوم بازنمایی هنر را می توان به چهار مرحله ی تاریخی و فلسفی تفکیک کرد: مرحله اول بازنمایی هنر با دیدگاه جهان مثل افلاطون عجین است. مرحله دوم بازنمایی عینی جهان خارج تحت تاثیر اندیشه های کانت می باشد. در مرحله سوم با رویکردی بر نظریات فرمالیست کلمنت گرینبرگ به انتزاع در بازنمایی اشاره می نماییم، اما مرحله چهارم که نقطه ی عطفی در مفهوم بازنمایی است با تفکرات فلسفی آرتور دانتو که به ماهیت این مفهوم در هنر آوانگارد می پردازد روبه رو هستیم. جایی که به اعتقاد دانتو تلاقی هنر و فلسفه است. دانتو معتقد بود هنر آوانگارد به دلیل گستردگی که در درون خود دارد همه سبک ها و شیوه های هنری را در خود جای می دهد. از طرفی در فلسفه دانتو با دو رویکرد فلسفی مواجه هستیم؛ رویکرد اول آن که هر فردی می تواند هنرمند باشد و رویکرد دوم هر چیزی می تواند اثر هنری شود. از این رو، مقاله ی حاضر بر آن است تا با تاکید بر اندیشه های فلسفی آرتور دانتو در هنر آوانگارد و به شیوه ای مبتنی بر نمونه ها و آثار هنرمندان سبک پاپ آرت بر تبیین مفهوم فلسفی بازنمایی و چگونگی بازگشت این مفهوم به عناصر تصویری جهان پیرامون در عصر پاپ آرت اشاره کند.
کلید واژگان: بازنمایی، فلسفه هنر، پاپ آرت، حاضر و آماده، آرتور دانتوThe purpose of this article is to review John Dewey's views on the relation between science and art, the scientist and artist, and the audience of the work of art and the audience of scientific work in the Art as Experience. John Dewey deals with the similarities and differences between science and art in various parts of this book, which is his most important work on aesthetics, but this study attempts to present a deep-seated view of Dewey. In Dewey's perspective, the scientist and artist both interact with their environment and are active in the satisfying of their needs and are the creator of the scientific product and the artistic product. A review of Dewey's views in this regard can provide insights for solving contemporary issues in the philosophy of science. Dewey's evolutionary approach to philosophy as a unifying element in all his works, his emphasis on knowing how and showing its importance along with propositional knowledge is one such thing.
Keywords: Dewey's aesthetics, Art as Experience, Art, Science Relation -
ملاصدرا در جای جای متون فلسفی خود به بحث در مورد زیبایی پرداخته است. او برای شناخت زیبایی در اشیاء ملاک های متنوعی ارائه می کند. مسئله اصلی این پژوهش یافتن ملاک های زیبایی شناسی صدرایی است و بررسی اینکه این ملاک ها فرمی و ظاهری بوده و یا ناظر به محتوا و باطن اشیاء هستند. برای این منظور با استناد به متون مختلف ملاصدرا ملاک های زیبایی در دو دسته ی فرمی و محتوایی دسته بندی شده و ارتباطات این زیبایی های فرمی و محتوایی با یکدیگر و نسبت آن ها با ارکان اصلی حکمت صدرایی تحلیل و بررسی شده است. نتایج این تحلیل نشان می دهد که از نظر صدرا مطابق با سلسله ی وجود، زیبایی همه ی موجودات نیز به جمال مطلق الهی ختم شده و اسماءالحسنی الهی علت همه ی زیبایی های عالم است. شناخت اسماءالحسنی موجب شناخت زیبایی اشیاء است و در نتیجه همه ی ملاک های زیبایی شناسی صدرایی در فرم و محتوا نیز به اسماءالحسنی الهی بازمیگردد. در حقیقت زیبایی از اسماءالحسنی آغاز شده و با طی مراتب تشکیکی وجود نازل می شود و ابتدا به محتوا و باطن و سپس از طریق باطن، به فرم و ظاهر اشیاء سریان پیدا می کند.کلید واژگان: حکمت متعالیه، زیبایی شناسی، فلسفه هنر، فرم، محتوا، اسماءالحسنیMulla Sadra has discussed about aesthetics in different sections in his writings. He introduces different criteria to recognize the beauty in different objects.The main question of this study is to find Mulla Sadras aesthetic criteria and to consider whether these criteria were superficial or were toward the content and inner side of the objects. To do so, with respect to the Mulla Sadras writings, we categorized aesthetic criteria into two category of criteria related to the form and those related to the content and then considered the relation between these two categories as well as their relation to the Mulla Sadraa principle of wisdom. The result show that in Sadras view and according to the hierarchy of the being, the beauty of all being end in the absolute divine beauty and divine names are the cause of all beauty of the universe. The knowledge about these divine names can conduct human to the knowledge of the beauty of objects and as a result, all Mulla Sadras criteria related to the form and content refers to the divine names. In fact, beauty starts with divine names and reveals after passing the stages of gradation of existence and enters into the content first and then flows into the form and appearance of objects.Keywords: Transcendental Philosophy, Aesthetics, Art, Form, Content, Divine names
-
فصلنامه قبسات، پیاپی 78 (زمستان 1394)، صص 21 -40در مباحث معرفتی، تبویب و شاخه بندی علوم، بحث بسیار مهم و کارسازی است؛ تبویبی که نخستین بار با تقسیم علم به علوم نظری و عملی آغاز شد و در سیر تطور و تحول معانی و علوم، تقسیمات گسترده تری را نیز پذیرا شد. جهان هنر نیز به دور و بی بهره از این تبویب و تدوین نبود. تبویبی که همچون علوم دیگر با ارسطو آغاز شد؛ زیرا او افزون بر وجه نظر و عمل، وجه دیگری نیز برای انسان قائل شد: وجه ابداع. فن الشعر یا بوطیقای او محصول چنین تبویبی بود. برای ارائه پیکره بندی مباحث نظری می توان سه ساحت را از یکدیگر متمایز کرد: مباحث مربوط به فلسفه هنر و زیبایی شناسی؛ ساحت درک، نقد و شناخت آثار هنری؛ حوزه تاریخ هنر و فلسفه تاریخ هنر.کلید واژگان: فلسفه هنر، زیبایی شناسی، تاریخ هنر، نقد و شناخت آثار هنریQabasat, Volume:20 Issue: 78, 2016, PP 21 -40An important and key point in scientific discussions is the ramification or division of sciences; this ramification was first started by the division of science into theoretical and practical sciences and found more extensive divisions by the development and change of meaning and science. The world of arts had its portion of division and composition as well. Like other sciences, this division was first started by Aristotle because beside theory and practice, he was the first to consider a third aspect for human: the aspect of innovation. Aristotle's poetics or De Poetica was a result of this division. To present a configuration of the theoretical discussions, three fields should be distinguished: the discussions about the philosophy of arts and aesthetics; the field of understanding and criticizing artworks; and the field of history of art and the philosophy of the history of art.Keywords: Philosophy, Art, Aesthetics, History of Art, Artworks, Division
-
فصلنامه قبسات، پیاپی 78 (زمستان 1394)، صص 115 -138در سنت اسلامی، کمتر از هنر سخن به میان آمده است؛ به جز مواردی که در سنت فقهی از هنر یاد شده است، در فلسفه، بحثی درباره ماهیت و تعریف هنر وجود ندارد. بحث از فلسفه هنر به گونه ای که در فلسفه غرب به ویژه پس از قرن هجدهم مطرح شده است به هیچ روی در کتاب های فلسفی، عرفانی و حکمی دانشمندان مسلمان نیامده است. در کتاب های عرفانی فقط در موارد اندکی در پی بحث فتوت نامه ها یا بحث از نور، اشاراتی به هنر شده است.
اما در همین کتاب ها به طور مفصل به زیبایی اشاره شده است. زیبایی به عنوان بحث پیرو وجود، مورد اشاره بیشتر عارفان واقع شده است. برخی از عارفان، در ادامه بحث از زیبایی حضرت حق به بحث نفس زیبایی حسی پرداخته اند و اصطلاحاتی چون زیبایی، جمال، حسن و ملاحت را شرح کرده اند.
بنابراین باید با نظامی متفاوت از آنچه هست و بدون اینکه فلسفه غربی را سنجه ای برای فلسفه اسلامی قرار دهیم، به بررسی زیبایی و هنر در سنت اسلامی بپردازیم. آنچه در سنت اسلامی با آن روبه رو هستیم، زیبایی شناسی است؛ البته از نوع غیرحسی آن. همچنین نباید با تحمیل متون غربی بر متون حکمی سنت اسلامی به دنبال فلسفه اسلامی هنر باشیم. با جستجوی واژگان مشترک نمی توانیم یک نظام فلسفی مطابق با فلسفه غرب برای هنری که در دامن فرهنگ و تمدن اسلامی رشد کرده، بیابیم.کلید واژگان: فلسفه هنر، زیبایی، زیبایی شناسی، جمال شناسی، فلسفه اسلامیQabasat, Volume:20 Issue: 78, 2016, PP 115 -138Art is less considered by Islamic tradition except the cases it is mentioned in jurisprudential tradition. There is no discussion of the essence and definition of art in philosophy. Philosophy of art, as is discussed in the West's philosophy especially after the eighteenth century, is not discussed in Muslim's philosophical, mystical and theosophical books at all. Art is mentioned only in a few cases in mystical books following the discussions of 'fotovvat nameh' [generosity] and light. Yet beauty is elaborately discussed in these books. Following the discussion of existence, most mystics have mentioned the discussion of beauty. After discussing the beauty of God, some mystics have discussed sensuous beauty and have described expressions such as beauty, prettiness, goodness, cuteness, .
Therefore beauty and art should be investigated in Islamic tradition with a different and new method, without considering West's philosophy as a measure for Islamic philosophy. Non-sensual aesthetics is seen in Islamic tradition and it is not correct to impose the texts of the West on the texts of Islamic tradition to find the Islamic philosophy of art. It is not helpful to find common words between the two to find a philosophical system according to the West's philosophy for an art developed in the context of Islamic culture and civilization.Keywords: Philosophy of Art, Beauty, Aesthetics, Islamic philosophy -
هگل طرح سوبژکتیو و تقلیل گرایانه پروژه زیبایی شناسی در فلسفه عصر روشنگری را در نظام فلسفی خود دگرگون کرده و مسیر تازه ای را جایگزین آن می کند، به طوری که در این رویکرد تازه، موضوع «ذوق» جای خود را به بازاندیشی پیرامون نسبت هنر و حقیقت می دهد. هگل با تجدید نظر در میراث اندیشه روشنگری و به تبع آن، ممتاز کردن هنر در حیطه زیبایی شناسی (که پیشتر زیبایی طبیعی و هنری را در بر می گرفت) آن را صراحتا نمودی از حقیقت در جریانی تاریخی خواند. در نظام کلی فلسفه هگل، هنر به همراه دین و فلسفه، عظیم ترین نمود تجلی حقیقت است، لیکن در امر محسوس. زیبایی شناسی هگل با رویکرد دیالکتیکی خود، بدون قصد بازگشت به دوره پیشانقدی، به دنبال گشودن افق تازه ای برای فلسفه هنر و در نتیجه، آگاهی تکامل یافته تری در مسیری تاریخی به هنر است. در این پارادایم نوین، هنر به قلمرو حقیقت ارتقا می یابد، قلمروی که با فلسفه مشترک است، و بنابراین گذر از زیبایی شناسی صرف را به فلسفه هنر ممکن می سازد. بدین ترتیب، عطف توجه به زیبایی هنری و پیوند دادن آن با حقیقت و فلسفه، دگرگونی های دامنهداری را در این زمینه به دنبال دارد. پیرو پرداختن به زیبایی هنری به جای طبیعی، مفهوم هنر و زیبایی، تحت عنوان بیانی انسانی و تاریخی، در راستای آگاهی و آزادی قرار می گیرد. از این رو، هنر و فلسفه به قلمرو واحدی تعلق دارند و دیگر بیگانه باهم در نظر گرفته نمی شوند، اگرچه ظاهرا به بیان هگل، فلسفه در جایگاهی برتر از هنر نشانده شود.
کلید واژگان: هگل، فلسفه هنر، زیبایی شناسی، مطلق، حقیقت، هنرهای زیباIn his philosophical system, Hegel changes the subjective and reductionist aesthetic project that is related to the philosophy of the Enlightenment age and redirects it so that the new paradigm of "taste" is substituted with thinking about the revelation of art and truth. Revising the legacy of Enlightenment thought, alongside underlining art in the area of aesthetics, he specifies art as an appearance of truth. Along with philosophy and religion, art, in the overall system of Hegel's philosophy, is the great manifestation of the truth, but in a sensible form. Hegel's dialectical approach to aesthetics, without willing to going back to the pre-criticism period, followed by opening new horizons for the philosophy of art in a historic way. In this new paradigm, art transcends to the truth realm, and is shared with philosophy. Through the transition from mere aesthetics, the philosophy of art could possible. Thus, his central distinction in aesthetics, led to several developments that radically changed its approach. Pursuant to art, instead of addressing natural beauty in aesthetics, concepts of art and beauty correlated to human history, and thus came in line with knowledge and freedom. Hence, art and philosophy belong to one realm, even if Hegel claims that philosophy is superior.Keywords: Hegel, philosophy of art, aesthetics, absolute, truth, fine art -
این مقاله به تبیین اهمیت تحلیل فلسفی در رویکرد دانتو برای تعریف هنر می پردازد. فلسفه هنر دانتو در تلاقی سنت فلسفی قاره ای و تحلیلی قرار دارد، ضمن آنکه رویکرد او به فلسفه هنر را می توان پساتحلیلی نیز خواند. دانتو علی رغم ممنوعیت نوویتگنشتاینی ها برای تعریف هنر، تلاش دارد که تعریف کاملی از آن ارائه دهد. در نظریه او با عنوان «عالم هنر» می توان با تکیه بر رویکرد فلسفی گسترده تر مبنی بر همتایان تمایز ناپذیر، الزام حضور فلسفه را در هنر دانستن چیزی عیان ساخت. در نظر دانتو، گسترش تاریخ هنر در حدود سال 1964 هم زمان با عرضه جعبه های صابون بریلوی وارهول به پایان می-رسد. از این بابت می توان نتیجه گرفت که ما دیگر قادر نیستیم به لحاظ ادراکی بین اثر هنری و شیئ روزمره تمایز قائل شویم. بدین ترتیب، آنچه یک اثر هنری را از یک شیئ معمولی متمایز می سازد، وجود یک نظریه هنری است؛ همان طورکه در هر دوره ای از تاریخ، آگاهانه یا ناآگاهانه، در تعیین هنر از غیر هنر، نظریه ای درکار بوده است. اما امروزه، این امر، وجه تازه ای به خود گرفته است، همچنان که هنر فراتر از چارچوب تجربه زیباشناختی رفته و با مسائل سیاسی، فرهنگی، فلسفی و... درگیر شده است.
کلید واژگان: فلسفه هنر، عالم هنر، تمایزناپذیری، هنر زیبا، شیئ معمولی، پایان هنرThis article explains the importance of philosophical analysis in defining art in Danto's approach. Danto’s philosophy of art is at the confluence of the continental philosophical tradition and the analytical, while his approach to the philosophy of art could also call post-analytical. Danto has attempted to provide a full definition of art in terms of necessary and sufficient conditions. In this sense, he tries to overcome the neo-Wittgensteinian’s ban on defining art, as well as provide alternative view to the aesthetic theory of art. He has formulated the problem of the definition of art in terms of the experiment of indiscernible counterparts, which consists in presenting sets of perceptually indiscernible objects that belong to different ontological categories – some are artworks while others are mere objects or representations. Danto thinks that the development of art history was over in 1964, because Andy Warhol’s “Brillo Box” appeared. We can no longer make a distinction between this work of art and the real Brillo Box, which is just a commonplace object.Keywords: Philosophy of art, Art World, indiscernibility, fine art, ordinary objects, The end of art -
زیبایی، به منزله یکی از ریشه دارترین خواست های فطری آدمی، و هنر، به منزله نمود عملی خواست زیبایی در ساحت حیات انسان، دو مقوله بسیار مهم اند که با دین، اخلاق و اغلب دیگر ساحت های زندگی آدمی پیوند هایی وثیق دارند. از همین روی، و با نظر به فراگیری روزافزون دامنه تاثیر هنر در زندگی فردی و اجتماعی انسان در روزگار ما، ضرورت پژوهش های بنیادی و کاربردی، به ویژه با نگاهی بومی و دینی در این زمینه دوچندان شده است.
در این مقاله، که به بررسی اندیشه های آیت الله مصباح در باب هنر دینی و هنرمند متعهد اختصاص یافته، نخست به آرای ایشان در باب هنر و زیبایی و نسبت آن دو و نیز نسبت زیبایی و هنر با ارزش ها و نسبیت در هنر، اشاره می شود. سپس در باب «هنر دینی و هنر اسلامی»، عناصر قوام بخش هنر دینی و اسلامی بررسی می گردد. نماد و بیانگری در این هنرها گام بعدی این پژوهش است، و همچنین ویژگی های هنرمند متعهد، و پس از آن اولویت سنجی در حوزه هنر در نظام آموزشی دینی کاویده شده است.
کلید واژگان: زیبایی، هنر، کمال، ارزش، هنر دینی، هنر اسلامی، هنر متعهد، زیبایی شناسی، فلسفه هنر، محمدتقی مصباحBeauty as one of the man's oldest and most established natural desires and art as the practical manifestation of this desire in man's life are two most important categories which have deep relationship with religion, ethics, and many other domains of man's life. Hence, there is an overwhelming necessity of doing fundamental and applied research on the issue, especially with a domestic and religious look, due to increasingly extensive impact of art on modern man's personal and social life. The present paper, which is dedicated to the study of Ayatollah Misbah's views on religious art and committed artist, first mentions his views on art and beauty, their relationships, relationship between them and values, and relativism in art. Then, it seeks to investigate those factors which strengthen "Islamic and religious art. It goes on to deal with symbolism and expressive factors in these arts and finally explores the features of committed artist and makes an assessment of the priorities in the field of art in the religious educational system.Keywords: beauty, art, perfection, value, religious art, Islamic art, committed artist, aesthetics, philosophy of art, Mohammad Taqi Misbah -
زیبایی، به منزله یکی از ریشه دارترین خواست های فطری آدمی، و هنر، به منزله نمود عملی خواست زیبایی در ساحت حیات انسان، دو مقوله مهم در پژوهش های انسانی اند؛ چنان که امروزه فلسفه هنر و زیبایی شناسی با دین، اخلاق و اغلب دیگر دانش های حوزه علوم انسانی و جز آن پیوندی عمیق یافته است. همچنین فراگیری دامنه تاثیر هنر در زندگی فردی و اجتماعی انسان در تمام دوران ها و به ویژه روزگار ما، ضرورت پژوهش های بنیادی و کاربردی در این زمینه را دوچندان می کند.
در این مقاله، که به بررسی اندیشه های آیت الله مصباح در باب زیبایی و هنر اختصاص یافته، نخست به معنای هنر و هنرهای زیبا پرداخته شده است، و سپس تعریف زیبایی و نسبت آن با هنر در کانون تامل قرار گرفته است. بررسی جایگاه صورت و ماده (فرم و محتوا) در هنر، به ساحت های زیبایی راه برده است، و در گام بعد، واکاوی نسبیت در هنر، به طرح و کاوش درباره موضوع «هنر و ارزش» انجامیده است.
کلید واژگان: زیبایی، هنر، کمال، ارزش، فرم، محتوا، زیبایی شناسی، فلسفه هنر، محمدتقی مصباحBeauty as one of the most deeply rooted natural wishes of human being, and art as the practical manifestation of his wish In the realm of human life, are two important categories in human investigations. Thus nowadays the philosophy of art and aesthetics are closely linked with religion, ethics, and most of other branches of humanities, etc. Furthermore, the inclusiveness of the range of the influence of art in individual as well as social life of human being in all ages, particularly in our age, doubles the necessity of basic and applied researches in this field. Studying the thoughts of Ayatollah Mesbah concerning beauty and art, the present article first deals with the meaning of art and fine arts, and then with the definition of beauty and its relation with art. Study of the position of form and matter (form and contents) in art has found its way into the fields of beauty. In addition, analysis of relativity in arts has led to raising the issue of “art and value” and researching into it.Keywords: beauty, art, perfection, value, form, content, aesthetics, philosophy of art, Mohammad Taqi Mesbah -
فارابی اگرچه به نحو مدون و معنون وارد مسئله نقد خیال نشده است، اما با عرضه این مسئله بر آثار وی می توان به نتایجی دست یافت. مسئله نقد خیال متعلق به گستره فلسفه هنر می باشد و این گونه طراحی مسئله و تلاش برای حل آن، گامی در جهت توسعه فلسفه هنر اسلامی یا فلسفه هنر حکمای مسلمان است و از اهمیت راهبردی در تحلیل و نقد آثار هنری برخوردار می باشد. فارابی در نقد خیال با ملاک های صدق و کذب، زیبایی و زشتی، و خوبی و بدی دارای دیدگاه است و سرانجام همه این ملاک ها را در ترازوی سعادت ارزیابی می کند. البته مفهوم صدق و کذب معطوف به صور خیال با صدق و کذب ناظر به قضیه و خبر تفاوت اساسی دارد. داور و حکم کننده در مقام سنجش خیال با ملاک های زیبایی و سعادت، تنها قوه ناطقه است و قوای خیالی صلاحیت این داوری را ندارند.
کلید واژگان: صور خیال، صدق و کذب، زیبایی و زشتی، خوبی و بدی، سعادت، فلسفه هنرAlthough Farabi has not engaged in the issue of the critique of imagination, one can understand his stance by putting such questions to his works. The issue of the critique of imagination belongs to the realm of the philosophy of arts, and it is of strategic import for the development of the philosophy of Islamic arts to design such problems and try to find their solutions through the works of Muslim philosophers. Farabi has theories about evaluating imagination on the basis of truth and falsity, beauty and ugliness, goodness and badness. He eventually appraises them by the criterion of human beatitude (sa‘ādat). The notion of truth and falsehood in imaginal forms differ from those in the realm of propositions. However, the arbitrator who judges about the beauty and truth of an imaginal form is the intellectual faculty, even in the sphere of imagination. -
فلسفه هنر به تبیین مبادی و مبانی غیرهنری هنر یا به تعبیر دیگر به تبیین مبادی فلسفی هنر می پردازد. هر چند فلاسفه اسلامی بخش مستقلی را در آثار خود به فلسفه هنر اختصاص نداده اند، اما به طور پراکنده در لابلای مباحث گوناگون به طرح مباحثی پرداخته اند که در قالب فلسفه هنر می گنجد. چنان چه در مورد معرفت شناسی و فلسفه علم هم وضع به همین منوال است.
یکی از مباحث محوری در فلسفه هنر بحث زیبایی است. فیلسوفان اسلامی تعاریف و دیدگاه های ویژه درباره زیبایی دارند به عقیده حکمای اسلامی زیبایی های موجود در این عالم جلوه های ناقص و مقیدی از زیبایی مطلق یعنی حق تعالی هستند. دومین بحث محوری در فلسفه هنر، نقش خیال در پیدایش آثار هنری است. حکمای اسلامی به وجه مبسوط به بحث خیال و قوه خیال و عالم خیال و تاثیر آن در پیدایش آثار هنری مثل شعر پرداخته اند.
از طرف دیگر در تلقی متعالی صدرالمتالهین از فلسفه هنر، منشا هنر برخی اسماء و صفات الاهی از قبیل خالقیت و احسن الخالقیت حق تعالی دانسته شده است به این بیان که همه انسان ها به نحو تشکیکی خلیفه خداوند و وارث صفات الاهی اند. هنرمندان هم با خلق آثاری در حد خود تجلی بخش این اسماء و صفاتند. همچنین حکمای اسلامی تلقی متعالی از محاکات دارند که با تلقی افلاطون و ارسطو از محاکات تفاوت عمیق دارد و بسیار ژرف تر از آن ها است.
کلید واژگان: هنر، فلسفه هنر، زیبایی، خیال، حضرت خیال، محاکات، شعر، موسیقی، جمال، بهاء، زینت، لذت، صنعت، فنPhilosophy of art discusses non-artistic principles and basis of art, in other words, discusses philosophical principles of art. Although Islamic philosophers do not allocate an independent section on philosophy of art in their works, but they have sparsely mentioned points, among different discussions, that fit in philosophy of art, as it is in the case of epistemology and philosophy of science.One of the main topics of philosophy of art is the discussion of beauty. Islamic philosophers have special views and definitions about beauty. According to Islamic theologians, the existing beauties of this world are specific and imperfect manifestations of the absolute beauty, which is God. The second main discussion of philosophy of art is the role of imagination in the appearance of artistic works. Islamic theologians have elaborately discussed imagination, imagination faculty, the imaginary world and its effects on the appearance of artistic works like poems. On the other hand, according to the transcendental view of Sadra in philosophy of art, the root of art is known to be some Divine Names and attributes such as The Creatorness of God and 'His Being The Best Creator'. He explains that every human is God's successor and the inheritor of the Divine attributes in an analogical gradation manner. By creating works, depending on their capability, artists are also emanators of these Names and attributes. In addition, Islamic theologians have a transcendental view of representations that is intensely different from the views of Plato and Aristotle in this regard and is much deeper than them.Keywords: art, philosophy of art, beauty, imagination, representations, poem, music, Divine beauty, value, adornment, joy, industry, craft
نکته
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.