ناسازگارگرایی
در نشریات گروه فلسفه و کلام-
نشریه پژوهش های فلسفی، پیاپی 49 (زمستان 1403)، صص 333 -350ناسازگارگرایان معتقدند در جهان متعین نمی توان فعلی را آزادانه و اخلاقا مسئولانه انجام داد درحالی که سازگار گرایان امکان انجام آزادانه فعل و مسئولیت اخلاقی را برای فاعل جهان متعین منتفی نمی دانند و بر این باورند که می توان میان مسئولیت و تعین علی نوعی سازگاری یافت. این مقاله به تحلیل استدلال مهار زیگوت آلفرد ملی خواهد پرداخت که استدلالی در نقد سازگارگرایی میان مسئولیت اخلاقی و جهان متعین است. استدلال مهار استدلالی است که برپایه شهود افراد از موقعیتی که فاعل در آن تحت کنترل شخص یا نیرویی دیگر است استوار شده و بر آن است که نشان دهد فاعل در موقعیت مهار شده، علی رغم براورده کردن شروط سازگارگرایان همانند فاعل در جهان متعین، مسئولیت اخلاقی برای فعل خود ندارد. در این مقاله قصد داریم که نشان دهیم ملی با طرح این استدلال در پی رد سازگارگرایی نیست و در نهایت موضعی ندانم گرا در این استدلال می گیرد و بنابراین نمی توان استدلال مهار زیگوت را استدلالی در اثبات ناسازگارگرایی دانست بلکه در بهترین حالت، استدلالی است که سازگارگرایی را نقد کرده و شروط آن را به چالش می کشد.کلید واژگان: استدلال مهار، سازگارگرایی، ناسازگارگرایی، آلفرد ملی، مسئولیت اخلاقیIn compatibilists believe that we cannot act freely and be morally responsible for an action in a deterministic world, while compatibilists don’t deny the possibility of free action and moral responsibility for the agent, and they believe that we can find some kind of compatibility between moral responsibility and causal determination. This article will analyze Alfred Mele's zygote argument of manipulation, which is an argument in critique of compatibilism between moral responsibility and the deterministic world. Manipulation argument is an argument based on an agent's intuition of a situation in which the agent is under the control of another person or force. It wants to show that an agent in a manipulated situation, despite satisfying the compatibilists conditions, is not morally responsible for her action, and she is like the agent in a deterministic world.Keywords: Manipulation Argument, Moral Responsibility, Compatibilism, Alfred Mele, Incompatibilism
-
اختیار یکی از مباحث فلسفی است که در علوم انسانی، کارکردهای مهم و قابل توجهی دارد و یکی از مبانی نظری علوم انسانی به حساب می آید. تقریرهای مختلفی از اختیار ارایه شده است؛ هر یک از این تقریرها در علوم انسانی آثار و کارکردهایی دارند که با کارکردهای تقریرهای دیگر کاملا متفاوت است. یکی از این کارکردها، به کارگیری نظریه های حقوقی درباره مجازات متخلفین است. در این مقاله پس از معرفی اجمالی تقریرهای مختلف اختیار و دو نظریه عمده حقوقی درباره مجازات (مجازات گرایی و فایده گرایی)، نسبت تقریرهای مختلف اختیار با نظریه های حقوقی درباره مجازات سنجیده شده و این نتیجه به دست آمده است که نظریه حقوقی مجازات گرایی، صرفا بر پایه تقریر ناسازگارگرایانه از اختیار بنا می شود و تنها این تقریر از اختیار است که می تواند نظریه مجازات گرایی را به کارگیرد؛ برخلاف نظریه حقوقی فایده گرایی که نسبت به اختیار لابشرط است و همه تقریرهای مختلف اختیار و حتی نگرش جبرگرایی می توانند این نظریه را برای مجازات متخلفین به کارگیرند. با توجه به این نتیجه، دیدگاه ملاصدرا درباره مجازات استخراج شد و این نکته روشن شد که او به عنوان یک فیلسوف سازگارگرا قابلیت مدح و ذم و استحقاق مجازات را انکار نمی کند؛ اما در یک رویکرد فروکاهنده، از غلظت این مفاهیم در یک نظام فکری ناسازگارگرا می کاهد و آن ها را به معنایی دیگر که در نظام فکری سازگارگرایی قابل استفاده اند تنزل می دهد؛ همین امر موجب شده که رویکرد او از حیث کارکردهای عملی، به نظریه های فایده گرا در مجازات بسیار شبیه باشد.
کلید واژگان: مجازات گرایی، فایده گرایی، سازگارگرایی، ناسازگارگرایی، ملاصدراFree will is one of the philosophical topics that have important and significant functions in the humanities, and is one of the theoretical foundations of the humanities. Various forms of free will have been provided; each of these forms has functions in the humanities that are completely different from other functions of the other form. One of these functions is the use of legal theories about the punishment of offenders. In this paper, after introducing different theories of free will and two major legal theories about punishment (Retributivism and Utilitarianism) , the ratio of different forms of the free will to the legal theories of punishment is measured and the result is obtained that the legal theory Retributivism is based solely on an incompatible form of free will, and it is only this type of freedom can apply the theory of punishment; contrary to the legal theory of Utilitarianism, which is non-conditioned to free will, and all the different forms, and even the attitude of hard determinism, can use this theory of punishment. According to this result, Mulla Sadra's view was drawn on punishment, and it was clear that he - as a Compatibilist philosopher - did not deny the ability to praise and deserve punishment; but in a diminishing approach, he reduces the concentration of these concepts in an incompatible intellectual system and reduces them in the sense that it can be used in the system of Compatibilism; this has led him to be very similar in terms of practical functions, to the theories of Utilitarian punishment.
Keywords: Retributivism, Utilitarianism, Compatibilism, incompatibilism, Mulla Sadra -
نسبت میان وجوب علی و مسئولیت اخلاقی از درازدامنه ترین مباحث دهه های اخیر در میان فیلسوفان اخلاق غرب بوده است. مقاله پیش رو می کوشد تا در گام نخست نقشه جامعی از الگوهای مختلف این متفکران را در پاسخ به مسئله اخیر ارائه و سپس تقریرهای ناسازگارگروانه از آن را تبیین و بررسی نماید. آنچنان که خواهیم دید دیدگاه مختار تعین گرایان سخت و راه حل مورد نظر اختیارگرایان به سبب اشکالات و کاستی-هایی چون تنزل عامل های اخلاقی، تخریب مفهوم مسئولیت اخلاقی و یا میان تهی نمودن مفهوم کنترل در عامل اخلاقی چندان کارامد نبوده است . بعد از بررسی می توان اذعان کرد، هنوز هم رهیافت فیلسوفان مسلمان از قوت بیشتری برخوردار است. اندیشمندان مسلمان اگرچه چندان اقبالی به بحث مستقل و مستوفایی از مسئولیت اخلاقی نداشته اند، اما در کنار طرح مباحث پراکنده ای در خصوص منشاء و قلمرو مسئولیت انسان، به موضوع اختیار عامل اخلاقی در کشاکش با دو محظور علم و اراده پیشین الهی و نیز ضرورت سابق علی توجه جدی داشته و اصولا کوشیده اند تا تقریری سازگارگرایانه و منسجم در این باب ارائه کنند.کلید واژگان: وجوب علی، ناسازگارگرایی، اختیارگرایی، مسئولیت اخلاقی
-
کانت فیلسوفی ناسازگارگراست که به ناسازگاری تعین علی و اختیار باور دارد. او می کوشد تا رهیافتی ارائه کند که به وسیله آن بتوان هم به تعین علی و هم به اختیار توامان معتقد بود. برای این منظور، او هریک از اختیار و ضرورت علی را در موطنی خاص و جدا از موطن دیگر تبیین می کند تا این دو مولفه ناسازگار، از یکدیگر جدا باشند و با هم مواجه نشوند. در این مقاله، دیدگاه کانت و راه حل او درباره تعارض ضرورت علی و اختیار تبیین شده است. در بررسی دیدگاه کانت این نتیجه به دست آمد که پنج اشکال به راه حل کانت وارد است و با فرض پذیرفتن ناسازگاری ضرورت علی و اختیار، راه حل کانت، راه حل مناسبی برای باور به اختیار نیست.کلید واژگان: کانت، اختیار، ضرورت علی، ناسازگارگرایی، نومن، فنومنKant is one of the philosophers that believe in the incompatibility between causal determination and free will. He tries to provide an approach in which one can be convinced of both causal necessity and free will. For this purpose, he explains each of causal necessity and free will in a special domain apart from the other domain, so that these two incompatible components are separated and not confronted. In this paper, Kant's viewpoint and his solution to the conflict between causal necessity and free will are explained. In examining Kant's view, it was concluded that Kant's solution has five rejections, and assuming that the necessity and free will are incompatible, Kant's solution is not an appropriate way to believe in free will.Keywords: Kant, Free Will, Causal Necessity, Incompatibility, Noumenon, Phenomenon
-
ناسازگارگرایی اکید و اشکالات آن در مسئله اراده آزاد و اختیار انسان ناسازگارگرایی اکید بر آن است که اگر موجبیت گرایی صادق باشد آنچه عامل انسانی انجام می دهد معلول رویدادهای قبلی است و از همین رو نباید وی را مسئول اخلاقی اعمالش دانست. از دیگر سو اگر هم ناموجبیت گرایی صادق باشد یعنی برخی رویدادها از روی تصادف یا شانس رخ دهند، باز هم عامل مسئولیتی در انجام عمل ندارد. درک پربوم با بیان خاص خود از مسئله اراده آزاد و دفاع از نظریه ناسازگارگرایی اکید، ضمن انتقاد به روایت های معاصر اختیارباوری و سازگارگرایی معتقد است انسان ها مسئول اخلاقی اعمالشان نیستند، انسان اراده آزاد ندارد و با این همه زندگانی بدون آن ممکن است.در این مقاله پس از بیان روایت های اصلی معاصر درباره اراده آزاد، نظریه ناسازگارگرایی اکید پربوم را شرح داده و ایرادهای وارد بر آن را مطرح می کنیم.کلید واژگان: اراده آزاد، مسئولیت اخلاقی، ناسازگارگرایی، موجبیت گرایی، ناموجبیت گرایی، سازگارگرایی، اختیارباوری
-
آزادانگاری 3 نظریهای است که از یک سو ارادهی آزاد را ناسازگار با موجبیتگرایی میداند و از سویدیگر معتقد به وجود ارادهی آزاد و امکان تحقق آن در شرایط ناموجبیتی است. با تعریف فوقچالشهای آزادانگاری، ابتدا نشان دادن ناسازگارگرایی ارادهی آزاد با موجبیتگرایی و سپس توضیحچگونگی معقولیت و وجود ارادهی آزاد در شرایط ناموجبیتی است. چالش دوم آزادانگاران بسیاردشوارتر از چالش اول آنها است. زیرا در شرایط ناموجبیتی به نظر میرسد کنشها و انتخابهایعامل شانسی و اتفاقی باشند و تحت کنترل عامل و هیچ چیز دیگری نباشند. بسیاری از آزادانگارانسنتی برای حل چالش دوم آزادانگاری از مولفه هایی فراطبیعی بهره جستهاند. اما برخی از فیلسوفانمانند رابرت کین کوشیدهاند بدون پیشفرض های متافیزیکی و با رویکردی منطبق بر دانش نوین بهبازتعریف ارادهی آزاد بپردازند. این مقاله به بررسی آرای رابرت کین و انتقادات مطرح شده نسبت بهآن میپردازد
کلید واژگان: ارادهی آزاد، موجبیتگرایی، ناموجبیتگرای، ناسازگارگرایی، آزادانگاری، نظریهیآشوبLibertarians on the one hand hold that free will is incompatible withdeterminism, and on the other hand free will is real and can be realizedeven in indeterministic conditions. Therefore, libertarianism tries toshow that firstly how determinism and free will are incompatible andsecondly how free will can be possible in an indeterministic world. Thesecond challenge seems to be more difficult than the first one, since inindeterministic conditions agent's actions and choices would seem to bematter of luck and not under control of the agent. Most of traditionallibertarians had tried to solve these problems by appealing to nonnaturalfactors. However, some people like Robert Kane have presentedtheir solutions without any explicit metaphysical presupposition. Theybelieve that modern sciences can resolve the problem of free well. Inthis essay, we will firstly explore Robert Kane's ideas and then try totake a critical view on it.
Keywords: Freewill, Determinism, Indeterminism, Incompatibilism, Libertarianism, Chaos Theory
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.