امنیت انرژی
در نشریات گروه اقتصاد-
تداوم روند رو به افزایش ناترازی انرژی در حامل های کلیدی کشور، آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی را موجب خواهد شد. بررسی ها حاکی است که کاهش قابل ملاحظه کارایی انرژی در کشور ازجمله عوامل افزایش مصرف و به تبع آن، بروز ناترازی انرژی به شمار می رود. بنابراین، عملیاتی کردن سیاست های بهینه سازی انرژی در کاهش ناترازی انرژی موثر واقع می شود. به رغم برجسته بودن جایگاه سیاست های بهینه سازی انرژی در قوانین و اسناد بالادستی، اجرایی شدن آن با چالش های عدیده ای ازجمله تعارض منافع و عدم یکپارچگی و خرد جمعی در تصمیم گیری های کلان انرژی، فقدان شفافیت در نظارت و اجرای مصوبات شورای عالی انرژی و نیز تامین منابع مالی طرح ها، فقدان ساختار مالی مستقل برای اعمال حاکمیت ارتقای بهره وری انرژی، سطح پایین فناوری به کار گرفته شده در جریان انرژی و وابستگی فناورانه بهینه سازی مصرف سوخت و آسیب پذیری ناشی از تحریم مواجه بوده است. در این راستا، اجرای سیاست هایی اعم از جایگزینی سیستم برق در بخش پخت وپز و گرمایش به جای گاز طبیعی، افزایش سواد انرژی در سطح جامعه، الزام ساختمان ها به رعایت مقررات جلوگیری از اتلاف انرژی، اجرای درست سیاست بازار بهینه سازی انرژی و سیاست های تشویقی استفاده از وسایل مصرف کننده انرژی با کارایی بالا چه در بخش برق و چه در بخش گاز می تواند مورد توجه قرار گیرد.کلید واژگان: امنیت انرژی، بهینه سازی انرژی، کارایی انرژی، ناترازی انرژی
-
تصمیم ایالات متحده و 21 کشور دیگر در نشست کاپ 28 سازمان ملل در امارات متحده عربی مبنی بر اینکه ظرفیت انرژی هسته ای را تا سال 2050 سه برابر خواهند کرد، در کنار اتخاذ رویکرد مشابه در دیگر کشورها نشان از توجه دوباره کشورها به انرژی هسته ای پس از فجایع هسته ای گذشته دارد. بررسی های این مطالعه نشان می دهد افزون براین، جنگ روسیه و اوکراین و به مخاطره افتادن امنیت انرژی کشورهای اروپایی به دلیل وابستگی به گاز روسیه، در واقع به دلیل عدم قطعیت زیادی که تولید برق از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی های خورشیدی و بادی دارد، استفاده از منابع تولید برقی که عدم قطعیت انرژی های تجدیدپذیر و درعین حال، انتشار گازهای گلخانه ای سوخت های فسیلی را نیز نداشته باشد، علت اصلی روی آوردن کشورهای صنعتی به توسعه انرژی هسته ای است. در مقابل، هزینه بالای احداث نیروگاه های هسته ای و احتمال نشت رادیواکتیو همچنان موانع اصلی توسعه این انرژی به شمار می روند. در کشور ما نیز عدم تکافوی ظرفیت تولید برق نیرو گاه ها در مقایسه با میزان مصرف برق و وابستگی زیاد نیروگاه های کشور به گاز طبیعی و ناترازی در تولید و مصرف این حامل انرژی، امنیت انرژی کشور را با مخاطره جدی روبه رو کرده است. در همین راستا، برنامه ریزی برای گسترش انرژی هسته ای در کشور با برطرف کردن مسئله تامین مالی طرح ها، تمرکز بر توسعه نیروگاه های هسته ای کوچک مقیاس و استفاده از ظرفیت شرکت های دانش بنیان برای توسعه صنعت هسته ای توصیه می شود.کلید واژگان: انرژی هسته ای، امنیت انرژی، ناترازی انرژی
-
درحال حاضر، توسعه اقتصادی و رفاه عمومی بدون داشتن منابع انرژی مطمئن و پایدار امکان پذیر نیست. بنابراین، تامین امنیت انرژی از اولویتهای اساسی هر جامعه و حکومتی به شمار میرود. از طرفی امنیت انرژی ارتباط تنگاتنگی با زندگی و فعالیتهای تولیدی انسان دارد و به شدت با افزایش تعداد رویدادهای شدید طبیعی مرتبط است. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی تاثیر بلایای طبیعی بر امنیت انرژی در ایران، طی دوره زمانی (1980 تا 2018) انجام شده است. جهت برآورد مدل و ارائه نتایج از روش اقتصادسنجی حداقل مربعات کاملا اصلاح شده (FMOLS) استفاده شد. براساس نتایج این مطالعه متغیرهای باز بودن تجارت و رشد اقتصادی تاثیرات نامطلوبی بر امنیت انرژی دارد. شاخص صنعتی شدن، نوآوری تکنولوژیک و نرخ رشد شهرنشینی اثر مثبت و معنیداری بر امنیت انرژی دارد. با توجه به هدف اصلی تحقیق نتایج نشان میدهد که با افزایش تعداد بلایای طبیعی، امنیت انرژی کاهش مییابد. یافته های این مطالعه می تواند مرجعی برای لزوم ارتقای مدیریت انرژی باشد.
کلید واژگان: امنیت انرژی، بلایای طبیعی، حداقل مربعات کاملا اصلاح شدهIntroductionIn recent years, economic development and public welfare are not possible without reliable and sustainable energy sources. Therefore, providing energy security is one of the basic priorities of every society and government. On the other hand, energy security is closely related to human life and productive activities and is strongly related to the increase in the number of extreme natural events in the past decades. Natural disasters can have different effects on energy consumption depending on the type of disaster and the desired energy source. Emergency food products can be useful for disaster situations, and carbon absorption is one of the solutions that can greatly reduce greenhouse gas emissions. The search for better energy performance of buildings and the using alternative sources of energy along with the rationalization of energy consumption can be directly related to reducing emission levels in the atmosphere and alleviating detrimental impacts on the environment. However, the transition to renewable energy sources requires careful planning and implementation to ensure energy security and prevent negative environmental effects, natural disasters also have significant implications for energy security, extreme weather events such as droughts and floods can affect the availability and reliability of energy resources, especially hydropower. Therefore, it is crucially important to consider the potential effects of climate change on energy systems and to develop adaptation strategies for ensuring energy security. Therefore, dealing with climate change and energy security are two critical challenges of any society today. Transitioning to renewable energy sources can reduce climate change, but requires careful planning and implementation to ensure energy security. In addition, it is vital to consider the potential impacts of climate change on energy systems and develop adaptation strategies to ensure energy security. Therefore, dealing with and managing severe natural disasters is necessary to ensure and manage energy security. Therefore, considering the importance of energy security on the one hand and limited research on the other to depict the impact of extreme natural events on energy security is of paramount importance. Therefore, considering the increasing frequency of natural disasters and energy security, how natural disasters affect energy security needs to be debated which has rarely been addressed yet. So, the aim of this research is to fill this theoretical gap so that the impact of severe natural hazards on energy security from a theoretical point of view to be investigated and solutions for diminishing the impact of natural disasters on energy security proposed.
MethodologyIn this research, due to the fact that the degree of significance of all research variables was of the first order and with the difference of the first order of significance, to estimate the research model, it is possible to use co-accumulation methods to avoid creating false regression and misleading results. In econometric literature, various methods are introduced to check the existence of long-term relationship between variables. Therefore, this research uses Fully Modified Least Squares (FMOLS) cointegration method to estimate the research model. The fully modified least squares method by Phillips and Hansen (1990) to examine long-run relationships and estimate a co-integrated relationship that has a combination of I(1) was introduced and developed. This method uses a quasi-parametric correction to eliminate problems caused by long-term correlation between co-accumulation equations and changes in random variables. Characteristics of this estimator; They are highly consistent and asymptotically distributed normally without skew and provide better results in small samples. It also provides modified standard deviation that allows statistical inferences to be made. In fact, the fully modified least squares method applies two corrections of distortion and endogeneity to the ordinary least squares method. On the other hand, the FMOLS method is not affected by the length of the interval and is asymptotically unbiased and has a fully efficient combination of asymptotes when all variables are endogenous. In fact, by means of this method, an optimal estimate of the cointegration vector can be estimated.
FindingsIn this study, for the first time, the effect of severe natural disasters on the risk of energy security in Iran during the period (1980-2018) have been examined. To estimate the model, fully modified least squares (FMOLS) method was used. According to the variable results, severe natural disasters have a negative and significant effect on energy security in Iran, which is in agreement with the results of the research by Qiu et al. (2023), Lee et al. (2021), Rakshit (2021), Wei et al. 2022). Open degree index without trade has a negative and significant effect on energy security during the studied period, which confirms the results of Qiu et al. (2023), Wei et al. (2023) and Lee and Park (2021) studies. The industrialization index has a positive and significant effect on energy security in Iran, and the results of this section agree with the results of Qiu et al. (2023) research. The growth rate of urbanization also has a positive and significant effect on energy security during the studied period, which rejects the results of Qiu et al. (2023) study. Technological innovation has a positive and significant effect on energy security. Financial development had no significant effect on energy security. The GDP variable has a negative and significant effect on energy security. The results of this section are contrary to the research results of Qiu et al. (2023) and Lee and Park (2021) and are consistent with the research results of Wei et al. (2023).
Discussion and ConclusionNatural disasters are an inevitable part of life that threaten different aspects of human life. Natural disasters may create some long-term social, economic and environmental trends in the society, whose effects have economic consequences for the country for decades. The position of natural disasters and its effect on other variables in a disaster-prone country like Iran should be given special attention. Natural disasters should be a gateway to a scientific, strategic and accurate look at these events and their social, political and economic consequences. Increased investment in infrastructure and mechanisms related to crisis prevention and management, and serious attention should be paid to basic indicators such as trust and political legitimacy to facilitate the functioning of the government in crisis conditions. The results of this study show that policy makers should pay enough attention to natural environment, especially natural disasters in planning agenda to improve energy security so that appropriate policy interventions can help deminish the impact of extreme natural events on energy security.
Keywords: Energy Security, Natural Disasters, Fully Modified Least Squares -
با توجه به اهمیت غیرقابل انکار انرژی در توسعه و پیشرفت جوامع، امنیت انرژی از جایگاه مهمی در سیاست های اقتصادی و سیاسی کشورها برخوردار است. در واقع، اهمیت مساله امنیت انرژی در جهان امروز موجب تعاملی گسترده بین انرژی و سیاست شده و بسیاری از رفاقت ها، رقابت ها و تحولات سیاسی جهان تحت تاثیر انرژی و مسائل پیرامون آن است. این مقاله جنبه های نظری بحران امنیت انرژی و تاثیر آن بر روابط بین الملل را بررسی می کند. امنیت انرژی امروزه در حال تبدیل شدن به یک مسئله ژئوپولیتیکی است. به طور خاص، تفسیر مفهوم امنیت انرژی و تبدیل آن به یک عامل ژئوپولیتیکی و عناصر ساختاری امنیت انرژی اهمیت یافته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کشورها برای رسیدن به امنیت پایدار انرژی باید به بعد ژئوپلتیکی نیز توجه ای ویژه داشته و در تحلیل های خود برای ارزیابی امنیت انرژی نیز به آن وزن بیشتری دهند.
کلید واژگان: امنیت، امنیت انرژی، نفت و گاز، ژئوپولیتیک منطقه، امنیت انرژی منطقه ای، اقتصاد انرژی، روابط بین الملل، سیاست خارجیDue to the undeniable importance of energy in development countries, energy security is an important object in the economic and political policies of countries. In fact, the importance of the issue of energy security in today's world has caused a wide interaction between energy and politics, and many friendships, competitions and political developments in the world are influenced by energy and its surrounding issues. This paper examines the theoretical aspects of the problem of energy security which is becoming a topical geopolitical issue today. In other word, interpreting the concept of energy security and a geopolitical factor of energy security have become important. The results indicate that in order to achieve sustainable energy security, countries should pay special attention to the geopolitical dimension to evaluate energy security.
Keywords: Security, Energy Security, Oil, Gas, Regional Geopolitics, Regional Energy Security, Energy Economy, International Relations, Foreign Policy -
انرژی از جمله نهاده های حیاتی هر اقتصاد و عامل تعیین کنندهای در رشد و توسعه اقتصادی می باشد. تولید، تامین، توزیع، مدیریت مصرف و حفظ و صیانت از منابع انرژی یکی از عرصه های اصلی تحت تاثیر حکمرانی است. این مقاله با هدف ارزیابی سیاست های مصوب در حوزه انرژی و پیشنهاد سیاست هایی برای بهبود حکمرانی انرژی در ایران تدوین شده است. از نظر روش شناسی، این پژوهش را می توان در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی محسوب نمود که برای تفسیر و تحلیل داده ها از روش تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا بهره گیری نموده است. دادههای مورد بررسی در این پژوهش از سه طریق استخراج سیاست های مصوب در حوزه انرژی از اسناد قانونی(سیاست های کلی، قوانین دائمی، قوانین برنامههای توسعه و قوانین بودجه) طی دوره زمانی 1368 تا 1400، بررسی نظرات و دیدگاههای مندرج در پژوهشها، مقالات و مصاحبه های منتشره در مورد حکمرانی انرژی و در نهایت اخذ دیدگاهها و نظرات خبرگان در مورد حکمرانی انرژی بوسیله انجام مصاحبه و تکمیل پرسشنامه توسط تعدادی از خبرگان، جمعآوری گردیده است. بررسی ارتباط طولی و عرضی سیاست های مصوب در حوزه انرژی، نشان داد که گرچه بسیاری از سیاست های مطرح شده در اسناد بالادستی از جمله سیاست های کلی و قوانین برنامه های پنجساله توسعه با سیاست های مطرح در قوانین بودجه سنواتی همسو و هم راستا هستند و به شکل متواتر مورد پیگیری قرار گرفته اند، اما فقدان سیستم حکمرانی مطلوب در این صنعت، موجب شده که این سیاستها از جامعیت، پیوستگی، انسجام و همگرایی کافی برخوردار نبوده و قادر به اولویتبندی اهداف در اجرا در حوزه انرژی نباشند، بطوریکه تداوم این شرایط در درازمدت، امنیت انرژی ایران را با چالش های جدی مواجه خواهد ساخت. بنابراین با درک ضرورت اصلاح سیستم حکمرانی کنونی در صنعت انرژی کشور، در این جهت، شش بسته سیاستی پیشنهاد گردیده است.
کلید واژگان: سیاست، انرژی، حکمرانی انرژی، قانون گذاری، امنیت انرژیEnergy is a vigorous input for any economy and a determining factor in economic growth and development. The production, supply, distribution, consumption management, and conservation of energy resources are key areas, which are influenced by governance. This article intends to evaluate approved energy policies and propose improvements to energy governance in Iran. Methodologically, this research can be considered descriptive-analytical, utilizing document analysis and content analysis to interpret and analyze data. Data were gathered from various sources, including legitimate documents (general policies, permanent laws, development program laws, and budget laws) spanning from the year 1368 to 1400, as well as from published research, articles, interviews, and expert opinions. Analysis of longitudinal and diagonal relationships of approved energy policies revealed alignment between upstream documents such as general policies, five-year development plans, and annual budget laws, but shortcomings in governance have led to insufficient comprehensiveness, continuity, coherence, and convergence. This lack of governance threatens Iran's long-term energy security. Therefore, six policy packages are proposed to reform the current governance system in the country's energy industry.
Keywords: Energy, Energy Security, Energy Diplomacy -
مصرف بالا و نیاز روزافزون اتحادیه اروپا به واردات انرژی به ویژه از روسیه به عنوان بزرگ ترین دارنده منابع گازی جهان باعث شده که مسکو از منابع انرژی به عنوان اهرمی راهبردی برای بازسازی امپراتوری خود و پیشبردن سیاست های کرملین در قبال بروکسل استفاده کند. این امر موجب شده که امنیت منابع و مسیرهای تامین انرژی برای اروپا از اهمیت بالایی برخوردار شود. در این راستا، اروپا کوشیده است با متنوع کردن این منابع و مسیرها، آسیب پذیری خود را در این مسیله کاهش دهد که این امر باعث توجه ویژه اروپا به منطقه قفقاز جنوبی شده است. بدینترتیب، نوشتار پیش رو درصدد است تا نگرانی های اروپا از استفاده ابزاری روسیه از انرژی را براساس مولفه ها و شاخص های امنیت انرژی تحلیل نماید و در پی پاسخگویی به این پرسش اصلی خواهد بود که نگرانی اروپا از استفاده ابزاری روسیه از انرژی در چیست؟ فرضیه پژوهش این است که نگرانی اتحادیه اروپا از انحصار روسیه بر منابع انرژی منطقه آسیای مرکزی و قفقاز و از سویی، استفاده کرملین از برگ انرژی به عنوان یک سلاح قدرتمند به منظور پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی خود در قبال اروپا، تاثیر راهبردی بر امنیت انرژی و احتمال به خطرافتادن امنیت ملی اتحادیه خواهد داشت؛ بنابراین مقامات بروکسل برای رهایی از وابستگی فلج کننده به منابع انرژی روسیه و تضمین امنیت انرژی بالا، در تلاش برای جایگزینی و تنوع بخشی به سبدهای وارداتی نفت و گاز برآمده که این امر ضمن منزوی کردن مسکو در بازار انرژی، به افزایش قدرت چانه زنی و بازیگری اروپا در معادلات منطقه و بین الملل کمک خواهد کرد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد؛ پیگیری سیاست تنوع بخشی و کاهش سلطه روسیه بر بازار انرژی منطقه، ضمن کاهش تهدیدات امنیت انرژی، به استقلال هرچه بیشتر اروپا در تصمیمات و سیاست های انرژی و ارتقای قدرت و جایگاه بین المللی اروپا منجر خواهد شد. روش مورد استفاده در این نوشتار توصیفی - تحلیلی است.
کلید واژگان: اروپا، روسیه، قفقاز جنوبی، سلاح سیاسی، امنیت انرژیThe high consumption and the increasing need of the European Union to import energy, especially from Russia, as the largest owner of gas resources in the world, has caused Moscow to use energy resources as a strategic lever to rebuild its empire and advance the Kremlin's policies towards Brussels. This has caused the security of sources and energy supply routes to be of great importance for Europe. In this regard, Europe has tried to reduce its vulnerability in this issue by diversifying these sources and routes, which has caused Europe to pay special attention to the South Caucasus region. Thus, the present study aims to analyze Europe's concerns about Russia's instrumental use of energy based on the components and indicators of energy security. This study will seek to answer the main question, what is Europe's concern about Russia's instrumental use of energy? The research hypothesis is that the European Union's concern about Russia's monopoly on the energy resources of Central Asia and the Caucasus; and on the one hand, the Kremlin's use of energy as a powerful weapon to advance its political and economic goals towards Europe, has a strategic impact on energy security. and the possibility of jeopardizing the national security of the Union; Therefore, in order to get rid of the crippling dependence on Russian energy sources and ensure high energy security, the Brussels authorities are trying to replace and diversify the imported oil and gas baskets </span>isolating Moscow in the energy market, increasing the bargaining power and helping European to act in regional and international equations. The results showed that Pursuing the policy of diversification and reducing Russia's monopoly on the energy market of the region will lead to greater independence of Europe in energy decisions and policies and the promotion of Europe's power and international status while reducing threats to energy security. The method used in this article is descriptive-analytical.
Keywords: Europe, Russia, South Caucasus, political weapons, energy security -
پژوهشنامه اقتصادی، پیاپی 84 (بهار 1401)، صص 139 -169
این مطالعه تاثیر امنیت انرژی بر رشد اقتصادی ده کشور منتخب خاورمیانه ای صادرکننده انرژی را بررسی کرده است واین موضوع را با استفاده از شاخص هایی که با توجه به مفاهیم تبیین و تعریف شده اند، انجام داده است. مدل معیار براساس نسخه تعمیم یافته از تابع تولید کاب داگلاس ساخته شده است. ده شاخص امنیت انرژی را با استفاده از پنج مفهوم امنیت انرژی از جمله در دسترس بودن، دسترسی (امکان نزدیکی)، قابل قبول بودن، مقرون به صرفه بودن و قابلیت توسعه داشتن، برای مجموعه کل پانل استفاده کرده است. و از روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی و همچنین از خطاهای استاندارد تصحیح شده پانل برای تخمین مدل به منظور استحکام بیشتر نتایج استفاده شده است. بر اساس نتایج این مقاله، فقدان شکاف بین «تولید و مصرف انرژی» بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب صادر کننده انرژی خاورمیانه تاثیر مثبت داشته است. همچنین، «توانایی تامین انرژی ملی»، «ساختار انرژی ملی»، «مصرف انرژی های تجدید پذیر» ، «میزان انتشاردی اکسیدکربن حاصل ازمصرف انرژی های فسیلی» «ثبات سیاسی» و « قیمت نفت» نیز بر رشد اقتصادی کشورهای مزبور تاثیر مثبت داشته است. اما میزان «شدت انرژی» و «نسبت انتشار دی اکسید کربن به تولید ناخالص داخلی» بر رشد اقتصادی آنها تاثیر منفی داشته است.
کلید واژگان: امنیت انرژی، نفت خام، رشد اقتصادی، حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی، خطای استاندارد تصحیح شدهEconomic Research, Volume:22 Issue: 84, 2023, PP 139 -169This study examines the impact of energy security on the economic growth of the 10 selected energy exporting countries in the Middle East. The Benchmark model is based on a generalized version of Cobb Douglass’s production function. Ten measures of energy security have been used for the whole set of panels, using five concepts of energy security including, availability, accessibility, acceptability, cost- effectiveness and development capability. The paper uses estimated generalized least squares (EGLS), and panel– corrected standard error (PCSE) to estimate the model. Based on the results, the lack of difference between "energy production" and "energy consumption", has a positive effect on the economic growth of selected Middle Eastern energy exporting countries . Also, "national energy supply ability", "national energy structure", "renewable energy consumption", "carbon dioxide emissions from fossil energy consumption", "political stability" and "oil price" also have a positive effect on the economic growth of these countries. But the amount of "energy intensity" and "the ratio of carbon dioxide emissions to GDP" had a negative impact on their economic growth.
Keywords: energy security, crude oil, Economic Growth, estimated- generalized leas square, panel - corrected standard error -
بر اساس گزارش مجمع شرکت های تولیدکننده گاز، ایران با 34 تریلیون مترمکعب ذخیره اثبات شده (ذخایر اثبات شده یا P1 به ذخایری با احتمال بیش از 90 درصد اطلاق می شود) گاز پس از روسیه بیشترین ذخایر گازی دنیا (حدود 16 درصد از مجموع کل ذخایر اثبات شده جهان) را در اختیار دارد (مجمع کشورهای تولیدکننده گاز، 2022). با اتکا به همین منبع عظیم، برداشت و تولید از ذخایر گازی در دستور کار قرار گرفت. با آغاز بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی در دهه 1370، اکنون گاز به عنوان مهم ترین حامل انرژی در کشور شناخته می شود و قریب به 75 درصد از سبد انرژی کشور را به خود اختصاص داده است. توسعه صنعت گاز وابستگی به سوخت مایع را کاهش داده و از منافع ایران در میدان مشترک با قطر حراست کرده، اما عرضه گاز جهت مصرف داخلی بوده و در بخش مصرف کنترل و محدودیتی اعمال نشده است. افت فشار میدان پارس جنوبی و روند صعودی مصرف، چالشی جدی برای تامین گاز پیش روی کشور قرار داده است. متاسفانه در 5 سال گذشته، سرمایه گذاری مناسبی در نگهداشت و توسعه تولید گاز ایران صورت نگرفته است و با کاهش دست کم روزانه حدود 30 میلیون مترمکعب تولید (معادل یک فاز پارس جنوبی) در هر سال مواجه هستیم. در فصل سرد، افزایش تقاضای بخش خانگی موجب اعمال قطعی در بخش صنعت، کاهش صادرات یا افزایش مصرف نفت کوره به عنوان سوخت نیروگاه ها می شود. متاسفانه امروز نه تنها نمی توان به صادرات گاز فکر کرد، بلکه با افزایش روزافزون مصرف با توجه به قیمت های نسبتا رایگان گاز، خطر تبدیل شدن به واردکننده گاز برای تامین انرژی کشور در فصل سرد، کشور را تهدید می کند. اتخاذ سیاست هایی برای افزایش تولید، کنترل مصرف و سرمایه گذاری بر منابع انرژی جایگزین با بهره گیری از ظرفیت های یکتای ایران در انرژی های تجدیدپذیر، از اولویت های مهم برای تامین امنیت انرژی در کشور است.کلید واژگان: امنیت انرژی، ناترازی عرضه و تقاضای گاز، افت فشار میادین، تجارت گاز، انرژی های تجدیدپذیر
-
نشریه اقتصاد و الگوسازی، پیاپی 47 (پاییز 1400)، صص 165 -193
بعد از خودکفا شدن کشور در تولید محصولات ضروری مثل بنزین و گازوییل، همواره بحث در مورد ادامه روند پالایشگاه سازی یا صادرات نفت خام وجود داشته است. صنعت پالایش یک صنعت سرمایه بر و ذاتا کم سود است و به همین دلیل همواره تصمیم گیری در دوراهی احداث پالایشگاه یا واردات فرآورده های نفتی دشوار بوده است. در این پژوهش سعی شده است، با ارایه یک چارچوب نظری، تصمیم گیری در مورد ساخت پالایشگاه نظام مند شود. روش مورد استفاده، تحلیل هزینه-فایده است که علاوه بر دیدگاه مالی شامل دیدگاه اقتصادی نیز می باشد و از مجتمع پالایشی سیراف به عنوان مطالعه موردی استفاده می شود. یافته های تحقیق حاکی از آنست که با وجود تخفیف هایی که پروژه از آن برخوردار است، بازهم از منظر تحلیلهای مالی، توجیه پذیری کامل ندارد؛ با این حال با در نظر گرفتن رویکرد اقتصادی و بکارگیری چارچوب های تحلیل هزینه-فایده، توجیه پذیری طرح به طرز معنی داری افزایش می یابد. به منظور واقعی تر شدن مدل، سناریوهای مختلف برای قیمت نفت، قیمت فرآورده ها، نرخ تنزیل و هزینه های زیست محیطی، طراحی شده و در مجموع، مدل در 15 سناریو اجرا شده است. در مدل مالی، پروژه در سه سناریو توجیه پذیر است در حالیکه در مدل اقتصادی در هر پانزده سناریو، توجیه پذیری وجود دارد و NPV مثبت حاصل خواهد شد. در مدل اقتصادی علاوه بر استفاده از قیمت های سایه ای و نرخ تنزیل اجتماعی به محاسبه آثار خارجی منفی (آلودگی زیست محیطی) و آثار خارجی مثبت (امنیت انرژی) پرداخته شده است.
کلید واژگان: تحلیل هزینه فایده، ارزیابی اقتصادی، صنعت پالایش، امنیت انرژی، آثار زیست محیطیBy the self-sufficiency in production of essential refining products (e.g. gasoline, gas oil) in Iran, always there has been a constant debate about constructing new refineries or exporting oil in crude form instead. On the one hand, refineries are vital for modern life but on other hand, Refining is a capital-intensive and low profit industry; because of these, it’s always been difficult to make decision in dilemma of constructing new refineries or exporting crude. Due to this, in this research will be tried by presenting a theoretical framework, be assist in making better decision about refinery construction. Our method in this research is Cost-Benefit Analysis(CBA) that in addition of financial view contains the economic point of view and also as the case study, the Siraf refineries complex is chosen. The results indicate that, despite the advantage of Siraf, the full feasibility doesn’t approved; but by regarding the economic view, feasibility increases meaningfully. In financial model, project is feasible in 3 scenarios (out of 5) whereas; in economic model, project is feasible in every 15 scenarios. In economic model besides using shadow prices, the externalities (energy security and environmental effects) has monetarized. By considering the results, in current consumption and production conditions of refined products, stablishing a new refinery leads to more welfare for society; accordingly stablishing Siraf is recommended.
Keywords: Cost- benefit analysis, economic evaluation, refinery industry, Energy Security, environmental effects -
ترکیه سالانه تقریبا بین 40 تا 50 میلیارد دلار برای خرید و واردات انرژی مصرف می کند. کشف منبع گازی «تونا1» در دریای سیاه توسط ترکیه و آغاز استخراج گاز که احتمالا از اواخر سال 2023 عملیاتی خواهد شد، موجب تقویت موقعیت این کشور در معادلات منطقه ای خواهد شد. ترکیه هم اکنون سالانه حدود 12 میلیارد دلار گاز به صورت طبیعی و ال ان جی (عمدتا از روسیه، جمهوری آذربایجان، ایران، آمریکا، قطر و الجزایر) وارد می کند. در صورت تولید سالانه 10 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از میدان گازی ساکاریا، یک پنجم گاز مورد نیاز ترکیه در بیست سال آینده از این میدان تامین خواهد شد. این در حالی است که هنگامی که خط لوله انتقال گاز طبیعی ایران به ترکیه منف جر شد، ترکیه به مدت سه ماه بدون هیچ وارداتی از ایران، با مشکل خاصی روبه رو نبود و امنیت انرژی این کشور مختل نشد. به نظر می رسد تنوع بخشی به منابع انرژی نقش مهمی در سیاست ملی انرژی ترکیه ایفا می کند و این سیاست در سال های آینده نیز ادامه خواهد یافت. با توجه به اینکه قرارداد 25ساله صادرات گاز ایران به ترکیه در سال 2026 (1405) به پایان می رسد، لزوم برنامه ریزی برای مواجهه هوشمندانه با آن ضروری است. در این راستا، تنوع بخشی به بازارهای صادراتی گاز برای افزایش قدرت چانه زنی، توجه به نظم جدید بازار گاز و برنامه ریزی برای تولید و صادرات ال ان جی و تغییر رویکرد کشور در زمینه مصرف گاز از سطح داخلی به سطح بین المللی و کاهش ناترازی گازی کشور پیشنهاد می شود.کلید واژگان: امنیت انرژی، ذخایر گازی، ناترازی گازی
-
با وجود روند رو به رشد تولید انرژی های تجدیدپذیر که وابستگی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی به سوخت های فسیلی را به نحو چشمگیری کاهش خواهد داد، بنا بر پیش بینی آژانس بین المللی انرژی، همچنان در سی سال آینده افزایش وابستگی به واردات نفت و گاز، وجه اشتراک تمامی کشورهای صنعتی از جمله اعضای اتحادیه اروپا است بطوریکه امنیت عرضه انرژی از مباحث محوری این اتحادیه تلقی می گردد. بر پایه نتایج پیش بینی اداره انرژی کمیسیون اروپا، تامین انرژی در داخل اتحادیه اروپا در سال 2030، در مقایسه با سال 2005، حدود 20 درصد افول خواهد کرد بطوریکه از این سال به بعد، اروپا نیاز به واردات بیش از 55 درصد از از انرژی مورد نیاز خود خواهد داشت که در این میان بیشترین میزان وابستگی به انرژی وارداتی مربوط به گاز خواهد بود. تمایل اتحادیه اروپا مبنی بر تنوع بخشی در تامین منابع انرژی و همچنین کاهش وابستگی به گاز روسیه بخصوص بعد از مناقشات این کشور با اوکراین، یکی از مسایل مهمی است که می تواند دیگر کشورهای صادرکننده را در دستیابی به مقاصد خود مبنی بر جایگزینی گاز روسیه یاری کند. با وجود چالش های مختلف در کاهش سهم گاز روسیه در سبد انرژی اروپا، ایران به دلیل دارا بودن منابع فراوان گاز و همچنین موقعیت جغرافیایی استراتژیک می تواند نقشی ویژه در این فرایند داشته باشد. اگرچه به دلیل وجود تحریم های اقتصادی آمریکا، ایجاد برنامه ای ویژه در جهت همکاری استراتژیک بین اتحادیه اروپا و ایران در زمینه انرژی همواره دچار موانعی جدی بوده است اما تمایل شدید دو جانبه در جهت برقراری روابط اقتصادی بویژه پس از توافق هسته ای سال 2013، بخوبی موید اینست که می توان از مفهوم وابستگی متقابل برای روابط دو طرف در این خصوص استفاده نمود. در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از روش های توصیفی تحلیلی، به چگونگی این وابستگی در مقوله انرژی پرداخته شود بطوریکه در نهایت منجر به تبیین نقش ایران در تامین انرژی آینده اروپا گردد. بر اساس نتایج بدست آمده، ایران در صورت فایق آمدن بر چالش های سیاسی در زمینه ارتباطات بین المللی و رفع تحریم ها، توانایی تامین 10 درصد از نیاز مصرف کنندگان جهانی را در درازمدت خواهد داشت که این امر موجب بوجود آمدن مشارکتی راهبردی بین اتحادیه اروپا و این کشور در بهبود سرمایه گذاری و تجارت بین المللی و همچنین انتقال تکنولوژی خواهد شد که رشد با ثبات و سریع اقتصادی ایران از جمله مزایای آن خواهد بود.
کلید واژگان: امنیت انرژی، ایران، اتحادیه اروپا، ژئوپولتیک، وابستگی متقابلINTRODUCTIONDespite the growing trend of renewable energy production in the world, that will significantly reduce dependence on fossil fuel in major energy comsuming countries, the IAEA forecasts during the next 30 years all industrialized countries, including menbers of the EU, will be increasingly dependant on the importation of oil and gas. Thereforethe security of energy supply will be a core issue in the EU. According to forecasts by the European Commission's Energy Office, energy supply within the European Union will decline by about 20% in2030compared to 2005, so that Europe will need to import more than 55%of its energy. Meanwhile, gas is the main source of energy on which there wiil be the most dependence. Gas cooperation between the EU and Russia has existed since 1960. It has passed a variety of challenges successfully and is now an important aspect of the overall EU-Russia relationship. Russia is the largest exporter of natural gas to the European Union, so as the revenues from exports to the EU accounts for a large share of Russia's GDP. However, current EU-Russia energy policies do not appear to becooperative, and implementation of previous initiatives has slowed. There are a number of studies on the interdependence between Russia and the European Union in terms of energy, especially gas trade, as well as the analysis of misunderstandings and conflicts in this regard. However, the way in which such interdependence can affect Iran has not been well explored. None of the studies has considered Iran as an important player or even a solution to the "crisis" in EU-Russia energy relations.
METHODOLOGYIn this research, statistical, descriptive, analytical and historical research methods have been used. Information was also collected through library and Internet resources and using news databases based on objective-historical data, and an attempt was made to use the most reliable and up-to-date statistical and descriptive information of domestic, regional and international study centers. The libraries of the Ministry of Foreign Affairs, the Library of the University of Science and Research, the Library of the Center for Middle East Studies and Research of the Ministry of Foreign Affairs, the National Library and domestic and international virtual libraries have been used to obtain library information.
FINDINGSThe inability of some members of the European Union to supply energy resources or their monopoly, and high dependence on Russian gas and lack of trust in that country, insufficient gas resources in the Caspian Sea and a 25 percent reduction in energy production within the EU by 2030 (compared to 2000(, the Union's main challenges in ensuring energy security have made the EU adopt a "collective energy security" approach. In line with theories of reciprocity and neo-functionalism, EU-Russia cooperation in the field of energy can reduce the conflict and accelerate cooperation in other areas and establish peace in relations between the two sides. One of the requirements of the EU Collective Security Strategy is the diversification of the EU's energy supply, and in this strategy, the Islamic Republic of Iran, as the holder of the world's first energy reserves (total oil and gas), can play a key role in the EU's energy supply. If this is achieved, further stabilization will accelerate Iran's economic development from two perspectives of Iran's security and the region, as well as the provision of economic benefits.
CONCLUSIONDespite various challenges in reducing the share of Russian gas in the European energy basket, Iran can play a special role in this process due to its abundant gas resources and strategic geographical location. Although the establishment of a special program for strategic cooperation between the EU and Iran regarding energy has always been a serious challenge due to the US economic sanctions, the strong mutual desire to establish economic relations, especially after the 2013 nuclear deal, confirms that the concept of interdependence can be used for bilateral relations in this regard. This study discusses how this dependence regarding energy, can ultimately lead to explaining the role of Iran in the future energy supply of Europe. According to the results, Iran will be able to meet 10% of global consumer needs in the long run if it overcomes the political challenges of international relations and lift sanctionsThis will lead to a strategic partnership between the EU andIran that will improve international investment and trade as well as technology transfere. With the rapid,stable improvement in Iran, this can be an advantage.
Keywords: Energy Security, Iran, EU, Geopolitics, Interdependence -
وابستگی روزافزون مصرف انرژی (به ویژه نفت و گاز) کشورهای اروپایی به عرضه انرژی خارجی موجب نگرانی همیشگی اتحادیه اروپای در زمینه تامین انرژی و امنیت عرضه آن می باشد. از طرفی با توجه به مسایل زیست محیطی سهم انرژی های پاک در سبد مصرفی انرژی جهان و به ویژه اروپا در حال افزایش است. حدود یک چهارم کل انرژی مصرفی در اتحادیه اروپا گاز طبیعی است. اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا تقریبا تمام منابع انرژی به ویژه نفت و گاز مورد نیاز خود را وارد می کنند. روند رو به رشد واردات انرژی اروپا از جمله گاز از کشور روسیه، امنیت تامین انرژی مصرف کنند. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تحلیل اسنادی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است. سوال اصلی مقاله حاضر این است که مهم ترین راهبردهای اروپا برای برطرف کردن معضل امنیت انرژی چه خواهد بود؟ مهم ترین معضلات امنیت تامین انرژی مصرف کنندگان اروپایی کدام است؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد، در شرایط کنونی امنیت تامین انرژی اروپا به دلیل مواردی نظیر وابستگی زیاد واردات نفت و گاز از روسیه و تحریم نفتی کشورهای تولیدکننده نفت از جمله ایران، ونزویلا و... با مخاطره جدی مواجه است. مهم ترین راهبردهای کشورهای اروپایی عبارتست از تقویت و گسترش نهادهای بین بین المللی در جهت مقررات زدایی با تاکید بر بورس های نفتی، استفاده از منابع جایگزین انرژی های فسیلی، متنوع سازی سبدهای وارداتی نفت و گاز، سرمایه گذاری مشترک نفتی و گازی شرکت های اروپایی با واردکنندگان و استفاده از خط لوله برای انتقال گاز. ایران با توجه به قرارگرفتن در موقعیت منابع نفت و گاز جهان و برخورداری از اهمیت استراتژیکی در سطح جهان برخوردار بوده و موقعیت راهبردی در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز می تواند، از گزینه های مناسب برای کاهش مخاطرات امنیت انرژی اروپا به حساب می آید.
کلید واژگان: امنیت انرژی، اروپا، متنوع سازی، اختلالThe increasing dependence of European Union member countries on imported oil and gas has led to concerns about energy supply and security. At the same time the share of clean energy in Europe’s energy consumption basket is increasing due to environmental issues. About a quarter of all energy consumption in the EU is natural gas, and most EU member states import almost all of their energy resources, especially oil and gas. The increase of European energy imports, including gas from Russia, increases their energy dependence. We use literature review to study the question of what the most important energy security problems for European countries are and what strategies they can adopt to increase their energy security. The results of this study show that European energy security is compromised by high dependence on oil and gas imports from Russia and inability to source energy from countries like Iran and Venezuela due to sanctions. The most important strategies of countries are to strengthen international institutions such as oil exchanges, use of alternative sources of fossil fuels, diversification of oil and gas import portfolios, joint investment with a basket of oil producers and new pipelines to transport gas. Iran can be a good option for Europe to increase its energy security, given the country’s oil and gas resources and strategic position.
Keywords: Energy security, Europe, diversification, disruption -
رژیم اشغالگر پیش از اکتشاف میادین گازی تامار و لویاتان بین سال های 2009 تا 2013 در آب های عمیق دریای مدیترانه، به میزان قابل توجهی وابسته به واردات انرژی بود. هرچند وابستگی به واردات نفت کماکان ادامه دارد، اما افزایش تولید گاز طبیعی در این رژیم، قدرت مانور این رژیم در عرصه انرژی را از طریق تامین سوخت مورد نیاز صنایع و نیروگاه ها و ایجاد ظرفیت صادرات گاز، به میزان قابل توجهی افزایش داده است. دیپلماسی انرژی با محوریت صادرات گاز این رژیم نیز ضمن تضمین امنیت انرژی، تلاشی در جهت گره زدن منافع سایر کشورها به ویژه کشورهای همسایه خود با منافع رژیم اشغالگر است تا خطر تهدید موجودیت رژیم اشغالگر را بین شرکای خود به اشتراک بگذارد. تلاش این رژیم برای خروج از انزوای سیاسی به دنبال توسعه فعالیت ها و دیپلماسی بر پایه روابط انرژی با کشورهای منطقه مدیترانه شرقی و ناحیه خزر، باعث کاهش امنیت صادرات گاز جمهوری اسلامی به ویژه پس از سال 2025 همزمان با اتمام دوره قرارداد صادرات گاز کشورمان به ترکیه و نیز کاهش گسترش نفوذ و تاثیرگذاری جمهوری اسلامی در مناطق مذکور خواهد شد. در این راستا، تعمیق روابط مبتنی بر انرژی با کشورهای همجوار به منظور کاهش نفوذ رژیم اشغالگر در کشورهای منطقه و نیز احیا و افزایش استفاده موثر از ظرفیت سوآپ انرژی به ویژه از منطقه خزر می تواند در دستور کار قرار گیرد.کلید واژگان: امنیت انرژی، رژیم اشغالگر قدس، اکتشاف میادین گازی، دیپلماسی انرژی
-
وابستگی رشد و توسعه اقتصادی کشورها به تامین پایدار انرژی در کنار مسئله پایان پذیری و آلودگی سوخت های فسیلی موجب گرایش هرچه بیشتر کشورها به استفاده از انرژی های تجدید پذیر و سرمایه گذاری در این حوزه شده است. در سال های اخیر وجود برخی مشکلات و چالش ها از جمله: فقدان برنامه جامع و مدون علمی، وجود مشکلات ساختاری مبنی بر حضور چند نهاد دولتی در موضوع انرژی های تجدیدپذیر و کمبود اعتبارات مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه ها و عدم تخصیص کامل و به موقع آن ها باعث شده که استفاده و سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر در کشور چندان مورد توجه قرار نگرفته است. لذا به منظور برطرف شدن موانع موجود و بهبود وضعیت سرمایه گذاری در انرژی های نو: 1) تخصیص اعتبارات کافی برای سرمایه گذاری در انرژی های نو، 2) برطرف نمودن مشکلات ورود بخش خصوصی در سرمایه گذاری در انرژی های نو، 3) تاسیس صندوق های ویژه انرژی های تجدیدپذیر، 4) تضمین خرید برق از تولیدکنندگان و 5) تخفیف های مالیاتی و کاهش هزینه های گمرکی پیشنهاد می شود.کلید واژگان: انرژی های نو، سوخت های فسیلی، امنیت انرژی
-
برآوردهای انجام شده حاکی از افزایش سهم گاز طبیعی در سبد سوخت جهانی از 2/24 درصد در سال 2018 به بیش از 28 درصد در افق 2035 است. همچنین پیش بینی شده است که سیاست های متنوع سازی منابع تامین انرژی و امنیت عرضه انرژی کشورهای مصرف کننده نیز در این زمینه بی تاثیر نخواهد بود. از سویی، از آنجا که بیشتر ذخایر زیرزمینی گازی دنیا دور از مراکز رو به رشد مصرف واقع شده اند، ازاین رو، بحث تجارت گاز طبیعی در آینده از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. در بین انواع روش های تجارت گاز طبیعی، تجارت ال ان جی[1] در سال های اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته و پیشرفت های اخیر صنعت ال ان جی جهان، تاثیرهای قابل توجهی را در صنعت جهانی گاز، به خصوص امینت عرضه گاز به دنبال داشته است. به منظور دستیابی به جایگاه واقعی ایران در بازار جهانی گاز، ابتدا تغییری در رویکرد از سطح داخلی به سطح بین المللی در زمینه مدیریت مصرف گاز ایجاد کرد و سپس، مطالعات کارشناسی برای استفاده بهینه و سریع تر از میدان گازی مشترک پارس جنوبی ضرورت دارد. در مرحله بعد، مذاکره با کشورهای دارنده فناوری تولید ال ان جی برای تولید آن در داخل، همچنین مذاکره با کشورهای واردکننده گاز به منظور جذب سرمایه گذاری خارجی، سیاست گذاری مناسب برای استفاده از ظرفیت های بالقوه در برخی بازارهای ال ان جی و در نهایت، تسریع در توسعه پروژه های ال ان جی ضروری می نماید. [1] - گاز طبیعی مایع شده یا ال ان جی، مایعی است روشن، بدون بو، بدون رنگ که بخش اعظم آن از متان تشکیل شده است و از سردسازی گاز طبیعی در دمای منفی 161 درجه سانتیگراد به دست می آید.
کلید واژگان: امنیت انرژی، گاز ال ان جی، مصرف گاز، میدان پارس جنوبی -
بازار جهانی انرژی در حال تجربه کردن طیفی از تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای است که تهدیدهای مختلفی را متوجه کشورمان خواهد کرد. عدم توجه به تحولات جهانی و به طور ویژه در حوزه انرژی می تواند امنیت اقتصادی کشورمان را با تهدیدهای عدیده ای در میان مدت و بلندمدت مواجه کند. در این راستا، بررسی ها نشان می دهد، مهم ترین تحولات فرامنطقه ای حوزه انرژی عبارت اند از: 1- افزایش بی سابقه تولید و صادرات نفت خام و گاز طبیعی ایالات متحده آمریکا و استقلال نسبی انرژی این کشور، 2- بازگشت ونزویلا به بازار نفت با تکیه بر رشد تولید نفت سنگین در بلندمدت، 3- افزایش نقش محوری استرالیا در بازار ال ان جی جنوب و شرق آسیا و 4- برنامه ریزی کشورها و صنایع اساسی برای تطبیق با پدیده ناگزیر «گذار انرژی». همچنین مهم ترین تحولات منطقه ای حوزه انرژی عبارت اند از: 1- رشد تولید گاز روسیه و افزایش صادرات آن به صورت خط لوله و ال ان جی به آسیا اقیانوسیه و خاورمیانه، 2- رشد تولید گاز طبیعی و افزایش صادرات ال ان جی قطر از میدان مشترک پارس جنوبی، 3- رشد قابل توجه تولید گاز عراق در بلندمدت، 4- رشد تولید و صادرات نفت سنگین از میادین مشترک غرب کارون و کاهش قدرت چانه زنی ایران، 5- سرمایه گذاری گسترده عربستان برای افزایش صادرات محصولات پتروشیمی و 6- اکتشاف و توسعه میادین گازی جدید در شرق دریای مدیترانه و تقویت جایگاه ترکیه به عنوان کریدور انرژی منطقه در بلندمدت. در خاتمه به منظور مدیریت و کاهش تهدیدهای مترتب بر تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای حوزه انرژی راهکارهای زیر پیشنهاد می شود: تلاش مضاعف برای صادرات محصولات نهایی و خدمات فنی و مهندسی به جای تمرکز بر صادرات گاز و برق به بازار عراق، برنامه ریزی در راستای تولید محصولات پتروشیمیایی هوشمند و با فناوری بالا متناسب با نیازهای آتی تقاضای جهانی. تلاش برای متنوع سازی بیشتر اقتصاد و کاهش وابستگی درآمدهای دولت به نفت و گاز. برنامه ریزی برای تنوع بخشی به سبد تولید و مصرف انرژی در راستای پدیده گذار انرژی و لزوم فعال سازی دیپلماسی اقتصادی به منظور حفظ مهم ترین شریک اقتصادی کشور (چین).
کلید واژگان: انرژی، پتروشیمی، امنیت انرژی، تحریم -
در سال 1374 توافقی با ترکمنستان برای انتقال گاز حاصل شد که اجرای این قرارداد 25ساله از سال 1376 آغاز شد، اما در طول این مدت، کشور مبدا چندین بار، انتقال گاز به شمال ایران را به بهانه های مختلف از جمله عدم پرداخت بدهی ها قطع کرد. در نهایت، در سال 1397، شرکت ترکمن با پایان دادن به مذاکرات، اقدام به شکایت به داوری ICC سوییس کرد که به موجب آن ایران موظف به پرداخت 2 میلیارد دلار به شرکت ترکمن شد. اکنون موضوع اصلی لزوم حل این مسئله توسط دو کشور و اتخاذ تصمیم مناسب در مناسبات اقتصادی دو کشور است، زیرا این دو کشور برای تبادل حامل های انرژی نیز به یکدیگر نیازمند هستند و ایران می تواند پل ارتباطی بین ترکمنستان با دنیا باشد. ازاین رو، ایران می تواند با توجه به نزدیکی جغرافیایی با ترکمنستان نگاه جدی تری به فرصت های انرژی ترکمنستان، به ویژه در حوزه گاز داشته باشد. از سویی، تامین انرژی شمال کشور از طریق ترکمنستان برای ایران هم توجیه اقتصادی دارد. ایران می تواند به منظور بهره گیری از موقعیت استراتژیک خود، از گاز ترکمنستان به منظور ترانزیت یا سواپ گاز استفاده کند و با اتخاذ تصمیمات درست به عنوان هاب انرژی و کریدور گازی عمل و گاز وارداتی از ترکمنستان را در داخل مصرف و گاز تولید شده در خلیج فارس را صادر کند. ازاین رو، توصیه می شود ابتدا ایران دیپلماسی خود را برای گفت و گوهای آتی تقویت کند و سپس، هر دو کشور یک بازاندیشی در سیاست های تجاری خود داشته باشند و همچنین تنش زدایی با جامعه بین المللی برای عقد قراردادهای بلندمدت و مطمین برای ایران و برنامه ریزی جدی و ارایه پیشنهادهای مناسب به مسیولان ترکمن ضروری می نماید.
کلید واژگان: امنیت انرژی، ترکمن گاز، گاز، انرژی -
گسترش و اقتصادی شدن استفاده از فناوری استحصال از منابع نامتعارف انرژی یا به عبارتی انقلاب شیل ظرفیتی جدید در عرصه بین المللی است که می تواند وضعیت فعلی روابط اقتصادی و امنیت انرژی در جهان را دست خوش تغییر سازد. این تحول جدید فرصت هایی را پیش روی اتحادیه اروپایی برای تقویت امنیت انرژی خود قرار داده است. این مقاله با هدف شناسایی فرصت های مترتب بر انقلاب شیل برای اتحادیه اروپایی و هم چنین ارزیابی ظرفیت های اتحادیه برای بهره برداری از این فرصت ها نگاشته شده است. سوال اصلی آن است که انقلاب شیل چه فرصت هایی را برای تقویت امنیت انرژی اتحادیه اروپایی فراهم می آورد. فرضیه این پژوهش آن است که استفاده از منابع شیل از امکان امنیتی شدن انرژی در درون مجموعه امنیتی منطقه ای انرژی اتحادیه اروپایی می کاهد. با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی این نتیجه حاصل شد که بهره برداری از ذخایر شیل در داخل اتحادیه اروپایی حداقل در کوتاه مدت امکان پذیر نیست. اما بهره گیری از منافع تولید شیل در سایر کشورها، از طریق ایجاد تنوع در مبادی و منابع انرژی وارداتی، از امکان امنیتی شدن انرژی در درون مجموعه امنیتی منطقه ای انرژی اتحادیه اروپایی می کاهد و نیز از طریق ایجاد ثبات در قیمت جهانی به واسطه افزایش عرضه امنیت انرژی و اقتصادی اتحادیه را تقویت می کند.
کلید واژگان: انقلاب شیل، اتحادیه اروپایی، امنیت انرژی، وابستگی متقابل، مجموعه امنیتی منطقه ایDeveloping and economizing the unconventional energy resources extraction or, in other words, the Shale Revolution, is a new global capacity that could change the current situation of economic relations and security of energy in the world. This new development has created opportunities for the European Union to strengthen its energy security. This article aims to identify opportunities associated with the Shale Revolution for the EU and evaluate the EU's capacity to exploit these opportunities. The main question is, what opportunities does the Shale Revolution provide for enhancing the energy security of the European Union? This study hypothesizes that exploiting of Shale resources reduces the possibility of securitization of energy within the EU's regional energy security complex. By using the descriptive-analytical approach, it was concluded that the extraction of Shale resources would not be possible at least in the short time within the EU. However, using the benefits of Shale extraction in other states, by diversifying imported energy sources and suppliers, reduces the possibility of securitization of energy within the EU's regional energy security complex, and by stabilizing global energy prices due to the increment of supply, could further strengthen the EU's energy and economic security.
Keywords: Shale Revolution, European Union, Energy Security, Interdependence, Regional Security Complex -
آینده پژوهی انرژی های نو در جهان به منظور تحلیل و ارائه راهبردهای مناسب جهت ارتقاء امنیت انرژی ایران
امروزه ارتقاء تکنولوژی انرژی های نو، اهمیت یافتن ملاحظات زیست محیطی، تحریک اقتصاد، ایجاد صنایع و مشاغل جدید، منجر به این مساله شده است که کشورهای صنعتی و در حال توسعه، گسترش سهم این منابع انرژی را در برنامه های توسعه ای خود قرار دهند. در این میان کشور ایران به عنوان دارنده بیشترین مجموع ذخایر نفت و گاز جهان، باید نسبت به تحولات حوزه انرژی و افزایش نفوذ انرژی های نو در بازار بیش از سایر کشورها حساسیت داشته باشد؛ تا با طراحی یک برنامه جامع و اتخاذ راهبردهای مناسب، در صدد ارتقاء امنیت انرژی و متعاقبا امنیت ملی کشور برآید.بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تا با تکیه بر اصول علم آینده پژوهی، استفاده از ابزار برنامه ریزی مبتنی بر سناریو و به کار بستن روش جی بی ان، به مقوله آینده انرژی های تجدیدپذیر و نو در بازار جهانی انرژی و ارایه راهکارهای مناسب در راستای ارتقاء امنیت انرژی کشور پرداخته شود. روش جی بی ان با تولید و توسعه ماتریس سناریو، از تقابل دو عدم قطعیت بسیار مهم درباره یک موضوع مشخص، چندین چارچوب باورشدنی اما چالش برانگیز برای آن موضوع بدست می دهد. بدین منظور سه سناریو مختلف طراحی شده اند؛ در سناریو اول نیروهای بازار و توسعه فناوری، در سناریو دوم سیاست های اعمال شده برای مبارزه با تغییرات اقلیمی و در سناریو سوم رقابت ها و تنش های ژیوپلتیک به عنوان محرک های اصلی بازار انرژی در نظر گرفته می شوند. در انتها نیز راهکارهای ارتقاء امنیت انرژی کشور در فضای هر یک از این سناریوها و منطبق بر سند ملی راهبردی انرژی پیشنهاد شده اند؛ همچنین به منظور افزایش کارآیی راهبردها، افق کوتاه مدت و بلند مدت برای اعمال آن ها در نظر گرفته می شود.
کلید واژگان: امنیت انرژی، آینده پژوهی، انرژی های تجدیدپذیر، برنامه ریزی مبتنی بر سناریوRecently the improvement of new energy technologies, the importance of environmental considerations, the stimulation of economy and creation of new industries and jobs, have led to the fact that industrialized and developing countries, increase the share of these resources in their development plans. Meanwhile, Iran, as a country with the world’s largest total oil and gas resources, should be more aware of trends in the energy sector and the penetration of renewables in the market; to promote its energy security and subsequent national security.Therefore, this research aims to investigate the role of renewables in the global energy market and provide strategies in order to improve the energy security of Iran; relying on principles of futurology, scenario-based planning, and applying the GBN method. The GBN method provides several reasonable, but a challenging framework for a particular method by developing a scenario matrix. So, three different scenarios have been designed; in the first scenario, market forces, and technology, in the second one policies against climate change and in the third one geopolitical competitions and tensions are considered as the main drivers of the energy sector. In the end, according to the national strategic energy document, strategies to improve the energy security of Iran have been proposed in each scenario. Also in order to increase the efficiency of strategies, short-term and long-term perspectives are considered for their implementation.
Keywords: Energy security, Futurology, Scenario-based planning, Renewable energy -
این مقاله تلاشی در جهت یافتن چگونگی تاثیر گذاری سیاست های مربوط به امنیت ملی و ملاحظات امنیت انرژی در تعیین سیاست های صادرات گاز جمهوری اسلامی ایران است. فرضیه پژوهش مدعی است هرگونه کامیابی یا ناکامی سیاست گذاری صادرات گاز ایران وابستگی مستقیم به توجه به امنیت انرژی طرفین مبادله در سایه ملاحظات کلان امنیت ملی آنان دارد. برای تبیین مناسب فرضیه پژوهشگران سعی نموده اند با نگاهی تطبیقی به سیاست های صادرات گاز دو کشور بزرگ تولید کننده و صادرکننده گاز طبیعی (روسیه و قطر) در چهارچوب مفاهیم واقع گرایی امنیت انرژی و آرمان گرایی امنیت انرژی چارچوب مفهومی لازم برای تحلیل سیاست های صادرات گاز جمهوری اسلامی ایران را فراهم آورند. مطالعات این پژوهش از یک سو نشان دهنده ی نبود شناخت کافی سیاست گذاران این حوزه از مفهوم «امنیت انرژی» است. به عبارتی بی توجهی به مولفه های امنیت انرژی، موجب تحلیل رفتن ظرفیت های ژیواکونومیکی ایران با توجه به منابع گازی چشمگیر آن شده است. از سوی دیگر سیاست گذاری صادرات گاز ایران با توجه به چارچوب بندی امنیت ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، همزمان تحت فشار ایالات متحده آمریکا با پر رنگ کردن عدم تامین «امنیت عرضه» از طرف ایران برای کشورهای خریدار و فشار روسیه برای ممانعت از ورود رقبای بزرگ به بازار اروپا جهت حفظ انحصار و «امنیت تقاضا»ی خود در این بازار بوده است.
کلید واژگان: سیاست های صادرات گاز، امنیت انرژی، جمهوری اسلامی ایران، روسیه، قطرThe authors’ main objective is to examine the nature of the relationship between the Islamic Republic of Iran (IRI)'s gas export policy and its national security policies as well as its energy security policies. The research hypothesis postulates that success or failure of Iranian gas export policy is related to energy security criteria of the two sides of transaction. Moreover, this association is affected by Iran's national security policy. To gain conceptual framework for analyzing Iranian gas export policy, we try to compare gas export policies of Qatar and Russia, the two key natural gas exporters in the world. The studies of gas export negotiations conducted in the past three decades in addition to challenges toward mega project of Iran’s gas export clearly show lack of sufficient knowledge of Iranian energy policy-makers about energy security concepts. Overlooking the requirements of energy security in the process of gas export policymakig has greatly contributed to the loss of Iran's geo-economic potentials in spite of its considerable natural gas resources. Furthermore, Iran’s gas export policy is under pressure from the US imposed sanctions with "lack of supply security" justification for clients and is rooted in Iranian national security and foreign policy. Russia has also been striving to prevent major natural gas producers like Iran to enter the European market in order to protect its "demand security" across the continent.
Keywords: Gas Export Policies, Energy security, Islamic Republic of Iran, Russia, Qatar
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.