زون بندی
در نشریات گروه محیط زیست-
این مطالعه با هدف بررسی سطح حفاظتی منطقه شکار و تیر اندازی ممنوع کهک و ارزیابی پتانسیل های منطقه به منظور ارتقاء سطح حفاظتی آن انجام شد. در مرحله اول، ابتدا فرایند زون بندی، شناسایی و تهیه نقشه منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت سپس به ترتیب تجزیه و تحلیل داده های اکولوژیکی، تهیه نقشه یگان های محیط زیستی، تهیه مدل اکولوژیکی ویژه، زون بندی منطقه و تهیه نقشه زون ها به عنوان واحد برنامه ریزی انجام شد. طبق نتایج حاصل از این مرحله، مدل اکولوژیکی ویژه به دست آمده از منطقه، توان بهینه برای کاربری های حفاظت (8/35%)، مرتعداری (46/22%)، تفرج گسترده (44/31%) و تفرج متمرکز (3/10%) را دارد و برای کاربری های کشاورزی، آبزی پروری و توسعه شهری و روستایی و صنعتی فاقد توان می باشد. طبق نتایج حاصله زون حفاظت، زون تفرج گسترده، زون احیا، زون سپر، زون امن، زون تفرج متمرکز، زون استفاده ویژه و زون سایر استفاده ها به ترتیب 83/27، 54/26، 88/14، 3/13، 67/9، 42/6، 84/0، 52/0 درصد از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند. در مرحله دوم با استفاده از ماتریس سوات و فرآیند سلسله مراتبی، ضمن شناسایی نقاط ضعف و قوت، فرصت ها و تهدیدهای منطقه، بهترین راهبرد برای مقابله با تهدیدها و ضعف های منطقه با بهره گیری از قوت ها و فرصت ها موجود در زمینه ارتقاء به منطقه حفاظت شده ارایه شد. نتایج مرحله دوم نشان داد مدل سوات در حالت تهاجمی قرار دارد یعنی با توجه به توانمندی های موجود، درصدد بهره گیری از فرصت ها در منطقه زیاد می باشد. در نهایت با توجه به قابلیت های شناسایی شده در منطقه، پیشنهاد می شود منطقه شکار ممنوع کهک به منطقه حفاظت شده و در طبقه پنج IUCN یعنی مناطق تحت مدیریت برای حفاظت منظر ارتقاء پیدا کند.کلید واژگان: منطقه شکار ممنوع کهک، زون بندی، سوات، منطقه حفاظت شدهThe aim of this study was to investigate the protection level of the prohibited hunting and shooting zone of Kahak and to evaluate the potential of the region to improve its protection level. Firstly, identification and mapping of ecological and socio-economic resources was performed using GIS. Then, ecological data analysis was performed and the map of environmental units was formed through preparing a special ecological model and afterwards zoning of the area was completed and the map of the zones was prepared as planning units. According to the results and the special ecological model, zones for conservation (35.8%), rangeland management (22.46%), extensive recreation (31.44%) and intensive recreation (10.3%) could be identified for the sudy area. We also found no potential for agriculture, aquaculture and urban, rural and industrial development in the area. According to the results we found 27.83, 26.54, 14.88, 13.3, 9.67, 6.42, 0.84 and 0.52 percent of the area suitable for zones protection, extensive recreation, rehabilitation, buffer, strict nature reserve, intensive recreation, special use and other uses, respectively. In the second stage, using the SWOT matrix and the analytical hierarchy process, while identifying the strengths and weaknesses, opportunities and threats of the region, the best strategy was found to be the treatment of the threats and weaknesses of the region using the strengths and opportunities towards promoting the area to the class protected area. The results of the SWOT model showed preference of taking an aggressive stance, using the opportunities in the region. Finally, considering the capabilities identified in the area, it is suggested that the Kahak No-Hunting area be upgraded to a protected area, namely the fifth IUCN class, named the area under management for landscape protection.Keywords: Kahak no hunting area, Zoning, SWOT, Protected area
-
طبقه بندی حفاظتی انسان و زیستکره تلاش دارد بین نیازهای چندوجهی حفاظت و بهره برداری پایدار از طبیعت، تعادل و تعامل برقرار نماید. در برنامه انسان و زیست کره، پهنه بندی اندوختگاه های زیست کره در سه زون هسته، سپر و منطقه انتقالی، برنامه ریزی و مدیریت می شود. ایران به سبب تنوع گیاهی، جانوری و فرهنگ بومی و غنی، یکی از مکان های مهم برای پیاده سازی این عنوان حفاظتی است و تاکنون 13 اندوختگاه زیست کره از کشورمان به ثبت رسیده است. اندوختگاه های زیست کره ایران، به دلیل داشتن سایر عنوان های حفاظتی ملی و اعمال شیوه های زون بندی مرسوم یازده گانه، در دستیابی به اهداف برنامه انسان و زیست کره موفق نبوده اند. این مطالعه با تشریح اهداف، ساختار و چالش های اندوختگاه های زیست کره، ضرورت زون بندی سه گانه و مبتنی بر رویکرد مشارکتی را در کشور مورد تاکید قرار می دهد. یکی از دستاوردهای مهم و کاربردی این تحقیق دستیابی به الگوی انطباق زون بندی یازده گانه مناطق تحت حفاظت ملی با الگوی زون بندی سه گانه اندوختگاه های زیستکره است. مطابق یافته های این مطالعه برای انطباق زون بندی اندوختگاه های زیستکره با تمامی عناوین حفاظتی ملی، ضرورت دارد زون انتقالی به دو بخش درونی و بیرونی تفکیک شود. همچنین، زون های 1 و 2 مناطق ملی، همواره زون هسته در اندوختگاه را تشکیل خواهند داد، زون سپر، قابلیت انطباق با تمام زون های 11 گانه به جز زون های 1، 2 و 9 را دارد. زون انتقالی درونی به جز زون های 1 و 2 بر سایر زون ها قابلیت انطباق دارد، درمقابل زون انتقالی بیرونی، تنها می تواند بر زون 9 در مناطق تحت حفاظت منطبق شود.
کلید واژگان: برنامه انسان و زیست کره یونسکو، زون بندی، مدیریت حفاظتی، معیارهای حفاظتی، معیارهای زون بندیThe conservation category as man and biosphere seeks to bridge the multifaceted needs of conservation and sustainable use of nature. Zoning of the biosphere reserves is planned and managed by establishing three zones of core, buffer, and transition. Because of the fauna, flora and indigenous diversity, and its rich culture, Iran is an important environment to implement this vision of this conservation category as man and biosphere and has so far registered 13 biosphere reserves. However, Iran's biosphere reserves have not been successful in achieving the goals of the MaB program, largely due to their national protected areas and applying the existing 11-zoning guidelines. This study describes the goals, structure, and challenges of biosphere reserves in the world and Iran, emphasizes the need for the triple zoning based on a participatory approach in the country. One of the important and applied achievements of this research is to achieve the compliance pattern of eleven zoning of national protected areas with the triple zoning pattern of biosphere reserves. Based on the findings of this study, in order to adapt the zoning of biosphere reserves to all national protection titles, it is necessary to separate the transition zone into two parts internal and external. Also zones 1 and 2 of the national zones will be always considered as core zone in the biosphere reserve. The buffer zone is capable of adapting to all 11 zones except zones 1,2 and 9. The internal transition zone, except zone 1 and 2, is adaptable to other zones. In contrast the external transition zone can only be adapted to zone 9 of national conservation categories.
Keywords: UNESCO', s Man, Biosphere Program (MaB), Zoning, Protection Management, Protection Criteria, Zoning Criteria -
زون بندی مناطق حفاظت شده رویکردی است که می تواند با تخصیص مناطق به واحدهای مدیریتی و کاربری اراضی تعارضات میان فعالیت های انسانی و حفاظتی را کاهش دهد. مطالعه حاضر با استفاده از روش های مبتنی بر سامانه های اطلاعات جغرافیایی و ارزیابی چندمعیاره به زون بندی منطقه حفاظت شده اشترانکوه می پردازد که بدین منظور ابتدا زون های موجود در منطقه شناسایی و برای هر یک از این زون ها با استفاده از ترکیب خطی وزن دار نقشه ای تهیه شد. نقشه های به دست آمده در این مرحله شامل نقشه اهداف حفاظتی، تفرجی و توسعه هستند که هر کدام از این نقشه های مطلوبیت با استفاده از لایه های مرتبط با این اهداف و با استفاده از مجموعه های فازی ایجاد شدند. در نهایت این سه نقشه مطلوبیت با یکدیگر تلفیق و نقشه نهایی با استفاده از الگوریتم خوشه بندی K-MEANS به طبقات مورد نظر تقسیم شد. نتایج حاصل از این تجزیه و تحلیل نشان داد که رویکرد به کار رفته در این مطالعه می تواند به خوبی زون های موردنظر را شناسایی و تفکیک نماید. همچنین نتایج نشان دادند که 75 درصد منطقه به زون های امن و حفاظتی اختصاص دارد و پهنه های انتخاب شده برای این زون ها پیوستگی و نزدیکی بالایی به یکدیگر دارند که این امر مدیریت این مناطق را آسان تر می نماید. زون های تفرج گسترده، متمرکز و زون احیا و بازسازی به ترتیب 15، 3 و 7 درصد از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند.کلید واژگان: زون بندی، منطقه حفاظت شده اشترانکوه، ارزیابی چندمعیاره، الگوریتم K-meansZoning of Oshtrankou Protected Area Using Multi-criteria Evaluation and K-MEANS Clustering AlgorithmZoning of protected areas is an approach that can reduce conflicts between human and conservation activities by allocating areas to land management and land use units. The present study uses methods based on GIS and multi-criteria evaluation to zoning the protected area of Oshtrankooh. For this purpose, first, the existing zones in the area are identified, and for each of these zones and using a weighted linear combination, a map was prepared. The maps obtained in this step include the map of conservation, recreation, and development goals, each of which was created using layers related to these goals and using fuzzy sets. Finally, these three utility maps were combined and the final map was divided into desired classes using the K-MEANS clustering algorithm. The results of this analysis showed that the approach used in this study can well identify and differentiate the desired zones. The results also showed that 75% of the area is dedicated to safe and protection zones, the areas selected for these zones are highly connected and close to each other, which makes the management of these areas easier. Extensive, concentrated recreation zones and rehabilitation zones occupy 15, 3, and 7% of the area, respectively.Keywords: Zoning, Oshtrankooh Protected Area, Multi-Criteria evaluation, K-means clustering algorithm
-
زمینه و هدف
ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد.
روش بررسیفرآیند ارزیابی توان اکولوژیکی در پژوهش حاضر شامل سه بخش اساسی است که پس از شناسایی منابع اکولوژیکی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده ها، توان اکولوژیکی در محدوده ی مطالعاتی تعیین گردیده است. لایه های اطلاعاتی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: خاک شناسی، اقلیم، پوشش گیاهی، شکل زمین.
یافته هاشهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان در شمال غربی استان آذربایجان شرقی با مساحت 930214 هکتار می باشند. بررسی ها نشان می دهد حدود 300 هزار هکتار در طبقه یک، حدود 293 هزار هکتار در طبقه دو و حدود 141 هزار هکتار در طبقه سه کاربری توسعه شهری قرار می گیرد.
بحث و نتیجه گیرییافته ها حاکی از آن است که تلفیق لایه های اطلاعاتی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری توسعه شهری می باشد. با توجه به نتایج و یافته ها سه شهرستان مذکور دارای توان خوبی جهت توسعه شهری می باشند.
کلید واژگان: توسعه شهری، ارزیابی توان اکولوژیکی، زون بندی، سامانه اطلاعات جغرافیاییBackground and ObjectiveEvaluation of ecological capability is a process which attempts to establish an appropriate and balanced development between human and nature through adjusting their relationship. The aim of this study is to evaluate ecological capability of urban development landuse in Ahar, Kalibar and Varzeghan cities.
MethodEvaluation process of ecological capability of current study involves three main parts: the ecological capability of the underlying studied area was determined after identification of ecological resources, data analysis and conclusion. Information layers used in this study involved: soil, climate, plant cover and land shape.
FindingsAhar, Kalibar and Varzaghan cities are located in the northwest of East Azarbaijan province with a total of 930214 hectares. The surveys show that about 300,000 are in the first floor, about 293,000 are in the second floor and about 141,000 are in the third category of urban development.
Discussion and ConclusionThe findings indicate that the integration of information layer using GIS has the high ability to evaluate the urban development landuse. According to the result and findings and the three mentioned cities have good potential for urban development.
Keywords: Urban development, Evaluation of Ecological Capability, zonation, Geographic -
امروزه مشکلات فزاینده محیط زیست جهانی، منطقه ای و ملی به چالش مهمی در مسیر تداوم حیات در کره زمین تبدیل شده است و انتخاب برخی محیط های طبیعی برای حفاظت، بازسازی و بهره برداری خردمندانه تنها راه پیشروی برنامه ریزان محسوب می شود. مناطق تحت حفاظت که در کشورهای مختلف با اهداف و انگیزه های متفاوت انتخاب می شوند، به رغم دارا بودن تفاوت هایی در نام و مشخصات خود، اغلب از ماموریت واحدی برخوردارند و در مدیریت این مناطق همواره ایجاد تعادل بین حفاظت از میراث طبیعی و توسعه پایدار منطقه، از طریق طرح ریزی مدیریتی به عنوان یک هدف کلیدی مطرح می باشد. طرح مدیریت مناطق در عمل طرح زون بندی مناطق و سپس طراحی و برنامه ریزی اجرایی هر زون است. پهنه بندی که جزئی از طرح مدیریت به شمار می رود، وسیله ای است که طراحان و مدیران برای چگونگی استفاده از منابع حفاظت شده تهیه می کنند و به عبارت دیگر ابزاری برای حفاظت و مدیریت از مناطق است که از طریق آن تعارضات مناطق تحت حفاظت کاهش یافته و صدمات واردشده به مناطق به تاخیر افتاده و فرصت لازم را برای اتخاذ تدابیر فراهم می شود. در این مطالعه برای جاری ساختن رویکرد تناسب سنجی در زون بندی مناطق تحت حفاظت، ابتدا هر یک از زون های یازده گانه این مناطق به طور کامل تعریف و ماموریت و وظایف آن ها به صورت مجزا تعیین شد تا تفاوت های عملکردی هریک از گرمخانه ها آشکار شود. در گام بعد ضمن تعیین میزان حساسیت، آسیب پذیری و ظرفیت توسعه پذیری هر یک از زون ها، سطح اشغال آن ها در مناطق چهارگانه مشخص شد و درنهایت ماتریس هم جواری زون ها تدوین شد. طبق نتایج به دست آمده، زون های طبیعت محدودشده و حفاظتی با ماموریت حراست از طبیعت در گروه زون های حساس با آسیب پذیری بالا و توسعه ناپذیر قرار می گیرد. زون های استفاده گسترده، متمرکز، استفاده ویژه، سپربازدارنده، گذرگاهی، علمی-ترویجی و سایر استفاده ها، از زون های غیر حساس با آسیب پذیری کم محسوب می شوند که دراین بین زون های استفاده گسترده، سپربازدارنده و علمی-ترویجی توسعه ناپذیر هستند. زون های فرهنگی-تاریخی و بازسازی، نیمه حساس و توسعه ناپذیر هستند که ماموریت زون فرهنگی-تاریخی، حمایتی و زون بازسازی، حراست دوره ای است. پایش ازجمله فعالیت هایی است که با تمام زون ها سازگار می باشد و فعالیت پژوهش نیز به جز زون طبیعت محدودشده با بقیه زون ها سازگاری دارد. در بین زون های یازده گانه فقط زون های 1و2و6 با فعالیت آموزش سازگاری ندارند. در زون های 3و5و8و10 اکوتوریسم مجاز است و در زون های 4،5،7،9،10و11 نیاز به مشارکت مردمی می باشد. به لحاظ هم جواری زون ها، زون های طبیعت محدودشده و حفاظتی به دلیل حساسیت و آسیب پذیری بالا بیشترین ناسازگاری را با سایر زون ها دارند و برعکس زون بازسازی دارای حسن هم جواری در کنار همه زون ها می باشد.
کلید واژگان: مناطق تحت حفاظت، زون بندی، تناسب سنجی، سازگاری زون ها، هم جواری -
ارزیابی توان بوم شناختی سرزمین به عنوان هسته مطالعات محیط زیستی، قبل از توسعه برای کاربری های مختلف ضروری است. مناطق حفاظت شده برای دستیابی به اهداف پیش بینی شده براساس معیارهای IUCN، لازم است طی فرآیند ارزیابی توان محیط زیستی، زون بندی شوند. این پژوهش با هدف تعیین توان بوم شناختی و زون بندی منطقه حفاظت شده باشگل با روش تجزیه و تحلیل سیستمی جهت طبقه بندی مجدد حفاظتی آن صورت گرفت. برای نیل به آن، با تهیه نقشه منابع اکولوژیکی پایدار و ناپایدار و اقتصادی اجتماعی محدوده در مقیاس 1:25000 و تجزیه و تحلیل و جمع بندی آن با سامانه اطلاعات جغرافیایی، 1012 یگان محیط زیستی در منطقه حاصل شد. از مقایسه واحدهای همگن با مدل اکولوژیکی ویژه منطقه، نقشه های توان اکولوژیکی تهیه و سپس با تلفیق و ادغام واحدهای دارای کاربری یکسان، در ابتدا نقشه پایه زون بندی و در نهایت، با اولویت بندی و ساماندهی زون های اولیه، نقشه زون بندی نهایی به عنوان واحد های برنامه ریزی تهیه گردید. نتایج نشان داد از کل منطقه (24399هکتار)، 24/14% (6133/14 هکتار) در زون طبیعت محدود شده، 58/41% (14250/99هکتار) در زون حفاظت شده، 0/32% (77/4 هکتار) در زون تفرج گسترده، 13/63% (3324/65 هکتار) در زون سایر استفاده ها، 1/87% (456/87 هکتار) در زون بازسازی و احیاء، 0/6% (145/26 هکتار) در زون سپر بازدارنده، 0/04% (9/12 هکتار) در زون تاریخی و فرهنگی و 0/005% (1/32 هکتار) در زون اداری قرار دارد. با توجه به وسعت زیاد زون حفاظت، منطقه باشگل از ارزش حفاظتی بالا برخوردار است اما یکی از زون های لازم (زون تفرج متمرکز) برای ارتقا به پارک ملی را ندارد.کلید واژگان: ارزیابی، توان اکولوژیکی، تجزیه و تحلیل سیستمی، زون بندی، منطقه حفاظت شده باشگلAssessment of land ecological capability as the core of environmental studies, is necessary before development for different uses. To achieve the planned objectives according to the IUCN, it is necessary for protected areas to be zoned in the process of evaluation of environmental capabilities. This study was done to determine the ecological capability and zoning of Bashgol protected area by systemic analysis method for the conservational reclassification of the Protected area. To achieve it, 1012 environment units in the area was achieved with preparing the map of stable and unstable ecological resources, and socioeconomic resources of area and its analysis and concluding by GIS (scale 1:25,000). The maps of ecological potential were prepared by comparing the homogeneous units with special ecological model of the area, and then with integration of units with the same usage, first base map of zoning and eventually the final zoning map with prioritizing and organizing the primary zones as the units of planning was prepared. The results showed that the percentages of the restricted nature zones, the protected zone, the extensive recreation zone, the other uses zone, the recovery and restoration zone, the buffer zone, the historic and cultural zone and the special use zone, are 25.14%(6133.14 hectares),58.41% (14250.99 hectares),0.32 %(77.4 hectares),13.63%(3324.65 hectares), 1.87%(456.87 hectares),0.6%(145.26 hectares),0.04%(9.12 hectares) and 0.005%(1.32 hectares), respectively. Due to the large extent of the protection zone, Bashgol area has high conservation value, but does not have one of the necessary zones (Intensive recreation zone) to be upgraded to national park level.Keywords: Assessment, Ecological potential, Systemic analysis, Zoning, Bashgol protected area
-
زمینه و هدفبا توجه به روند پر شتاب تخریب منابع طبیعی و تهدید تنوع زیستی، یکی از چالش ها در زمینه حفاظت از منابع، بررسی وضعیت مناطق تحت حفاظت و لزوم ارتقای درجه حفاظتی این گونه مناطق است. پژوهش مذکوربا هدف زون بندی منطقه شکار ممنوع الوند به منظور دست یابی به الگوی بهینه حفاظت و توسعه صورت گرفت.روش بررسیاستفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمی، منجر به تشکیل 1434 واحد یگان محیط زیستی گردید که در طی آن به ارزیابی توان اکولوژیکی در هر یگان با توجه به تناسب زون های شناسایی شده در منطقه پرداخته شد. درنهایت، با اولویت بندی و ساماندهی زون ها نقشه زون بندی به عنوان واحد های برنامه ریزی تهیه گردید.یافته هانتیجه مطالعه حاکی ازآن است که درمنطقه مورد مطالعه زون2 (33/62%) ، دارای الویت اول و به ترتیب زون 11 (20/22%) ، زون 6 (22/8%) ، زون 3-4 (01/7%) و زون 5 (20/0%) در الویت های بعدی قرار گرفتند. بحث و نتیجه گیری: منطقه الوند با توجه به درصد بالایی از زون حفاظت (33/62%) و نیز به دلیل وجود کریدور در بین دو منطقه حفاظت شده و گدار گونه های با ارزش قوچ و میش، از ارزش حفاظتی بالایی بر خوردار می باشد.کلید واژگان: منطقه شکارممنوع الوند، زون بندی، تجزیه و تحلیل سیستمیBackground and ObjectiveConsidering the fast-growing destruction of natural resources and the existing threats to bio-diversification the necessity of investigating and elevating the conservation level of such areas has become a challenge. The forenamed research with purpose of Alvand No-Hunting Area of zoning, for the sake of access to conservation optimum pattern and development was performed.MethodUsing system analysis led to the creation 1434 was environmental unit which the Ecological Capability Evaluation of each unit respect to the appropriateness zoning were identified in the area. Finally, with Prioritization and zones Organizing, zoning map serve as sample planning was prepared. Findings: The results suggest that in the study area, zone 2(%62/33) was the first priority, respectively, zone 11 (%22/20), zone 6 (%8/22), zone 3-4 (%7/01) and zone 5 (%0/20) were the next priorities. Discussion and Conclusion: due to the high percentage of protected zones of Alvand region (%62/33), and also due to the corridor between the two protected areas and gorge of worthful Ovis orientalis species benefits the high conservation value respectively.Keywords: Alvand No-Hunting Area, Zoning, System Analysis
-
از پیامدهای افزایش جمعیت انسان، افزایش مصرف منابع و کاهش تنوع زیستی است. روند فزاینده نرخ انقراض موجب شد انسان به منظور استفاده از ارزش های سودمند و ذاتی گونه ها اقدام به حفاظت از آن ها نماید که نتیجه این کار شکل گیری مناطق حفاظت شده بود. پژوهش مذکور با هدف زون بندی منطقه شکار ممنوع الوند به منظور دستیابی به الگوی بهینه حفاظت و توسعه به روش ارزیابی چند معیاره با استفاده از روش تلفیق لایه های اطلاعاتی با ترکیب خطی- وزن دار در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. طبق روش دلفی معیارها غربالگری و سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی شدند. در بررسی نتایج اجرای روش تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار Expert Choice الویت وزن نشانگر ها به ترتیب در زون 1-2، بیش ترین وزن مربوط به نشانگر تقسیمات عمومی اقلیم (1)، در زون 3- 4 و زون 5، نشانگر آثار فرهنگی تاریخی (1)، زون 6، نشانگر فاصله از راه ها (1) و نهایتا در زون 11، به نشانگر نقاط هم دما، جمعیت ساکن و کاربری اراضی (1) اختصاص یافت. در الویت بندی زون های حاصل شده، به ترتیب بیش ترین الویت شامل؛ زون 2 (9/54%)، زون 11 (17/33%)، زون 6 (49/8%)، زون 3-4 (26/2%) و زون 5 (16/1%) می باشد. با توجه به الویت حاصل از وزن هر زون، منطقه دارای درصد بالایی از زون حفاظت و همچنین وجود کریدور در بین دو منطقه حفاظت شده و گدار گونه های با ارزش قوچ و میش در این منطقه، می توان گفت که برای ارتقاء به منطقه حفاظت شده مناسب می باشد.کلید واژگان: حفاظت، ارزیابی چند معیاره، تحلیل سلسله مراتبی، زون بندی، منطقه شکار ممنوع الوندFrom effects of (human) crowd increase, is increasment of consumption resources and decrease of environmental diversity. The increasing approach of extinction rate, caused human for sake of using natural and useful values of species, enterprises to protect them which its result was forming protected areas. present study zoning Alvand no-hunting area in order to achieve an optimal pattern of conservation and development by using The multi-criteria evaluation method, using a combination of data layers combined method (linear-weighting) accomplished in geographic information system area. According to Delfi method, screen criteria and then using the hierarchical analysis method became weighed. In examining the results of executing the hierarchical analysis method in expert choice Software the priority of indicators weight respectively, In zone 1-2, maximum weight related to indicator of general climate divisions (1), in zone 3-4 and zone 5, cultural-historic monuments indicator (1), zone 6, distance of road indicator (1) and finally in zone 11, is devoted to isothermal spots, inhabitant crowd, and lands use (1) Respectively. In prioritization the resulting zone, maximum priority includes, zone 2 (%54/49), zone 11 (%33/17), zone 6 (%8/49), zone 3-4 (%2/26) and zone 5 (%1/16). Regarding to priority due weight of each zone, the region contains high percent of protection zone and also to the corridor between two protected area and gorge of worthful ovis orientalis species, It can be said that the region was of high value for a higher level of protection.Keywords: Protection, Multi, Criteria evaluation, Hierarchical analysis, Zoning, Alvand No, Hunting Area
-
منطقه قلعه شاداب به مساحتی حدود 4157 هکتار در استان خوزستان، شمال شهرستان دزفول قرار گرفته که از سال 1387 برای کاهش شکار و صید و جلوگیری از تخریب به عنوان منطقه شکار ممنوع تعیین شده است. پژوهش مذکور با هدف زون بندی منطقه شکار ممنوع قلعه شاداب به منظور دستیابی به الگوی بهینه حفاظت و توسعه به انجام رسیده است. طی فرآیند زون بندی پس از شناسایی منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی (در مقیاس 25000/1) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده های اکولوژیکی (مبتنی بر رهیافت سیستمی)، نقشه یگان های محیط زیستی تشکیل و سپس با تهیه مدل های اکولوژیکی ویژه پارکداری، زون بندی منطقه انجام گرفت و نقشه زون بندی به عنوان واحد برنامه ریزی تهیه شد. نتیجه مطالعه حاکی از آن است که در منطقه مورد مطالعه زون های امن 45/27 درصد، حفاظتی 95/51 درصد، تفرج گسترده 21/14 درصد، تفرج متمرکز 831/. درصد، تاریخی- فرهنگی 83/1 درصد، زون بازسازی 3 درصد، زون استفاده ویژه 024/0 درصد و زون سپر 12/1 درصد از منطقه را به خود اختصاص داده اند.کلید واژگان: منطقه شکار ممنوع قلعه شاداب، زون بندی، تجزیه و تحلیل سیستمی، سیستم اطلاعات جغرافیایی GISGhalle Shadab region with an area of 4157 hectares is located in the province of Khuzestan, north of the city of Dezful. This region since 1387 is designated as non-hunting area to reduce hunting pressure and preventing habitat loss. The present study aims to make zoning of non-hunting area of Ghalle Shadab region in order to achieve the best model of conservation and development. In the zoning process, maps of environmental unit was formed after identifying the ecological and socio-economic resources (scale 1:25000) using geographic information system (GIS) analysis and integration of ecological data (system-based approach), and after the preparation of special ecological models for park management, zoning of the region was done and zoning map were developed as a planning unit.
The results shows that in the present study area zoning are as bellow: restricted zone 27.45 percent, protection zone 51.95 percent, extensive use zone 14.21 percent, intensive use zone 0.831 percent, cultural-historical zone 1.93 percent, recovery zone 3 percent, special use zone 0.024 percent and buffer zone 1.12 percent.Keywords: Ghalle Shadab non-hunting area, Zoning, System analysis, Geographical Information System GIS -
زمینه و هدفزون بندی در مدیریت پارکها و مناطق حفاظت شده راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شوددر این مطالعه سعی شده تا با زون بندی منطقه حفاظت شده ملوسان، زمینه را برای مدیریت بهینه منطقه مذکور فراهم آورد تا به اهداف حفاظتی مورد تاکید سازمان حفاظت محیط زیست و مجامع محیط زیستی بین المللی دست یافت.روش بررسیمنطقه ی حفاظت شده ی ملوسان، با سیمای کوهستانی، دره ها و پناهگاه های فراوان و با وسعت 9513 هکتار در استان همدان در فاصله ی 24 کیلومتری شمال غربی شهرستان نهاوند واقع شده است. در فرآیند زون بندی پس از شناسایی منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی(در مقیاس 25000: 1) با تجزیه تحلیل و جمع بندی داده های اکولوژیکی(مبتنی بر رهیافت سیستمی) 5097 واحد زیست محیطی در منطقه تفکیک گردید، سپس مدل های اکولوژیکی ویژه تهیه شد و از مقایسه آنها با جدول یگانهای زیست محیطی، این یگانها برای زونهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت، اولویت بندی و ساماندهی زونها به شیوه ی رایج آن در ایران انجام گرفت و نقشه زون بندی به عنوان واحدهای برنامه ریزی در منطقه تهیه گردید.یافته هانتیجه ی حاصل از زون بندی در منطقه ی حفاظت شده ی ملوسان نشان می دهد زون های حفاظتی 21. 50 %، سایر استفاده ها 48. 36%، تفرج گسترده 21. 13%، بازسازی 09. 0%، تفرج متمرکز 01. 0% و زون سپر 7. 28 % از کل مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند.بحث و نتیجه گیریجمع بندی نتایج تحقیق نشان داد که باید با استفاده از تدبیر مدیریتی دراین مکانها شرایط را هم برای حفظ ارزشهای اکولوژیکی و هم توسعه و بهره برداری بهینه مهیا کرد.کلید واژگان: منطقه ی حفاظت شده ملوسان، زون بندی، تجزیه تحلیل سیستمی، مدل های اکولوژیکی ویژهBackground And ObjectiveIn management of parks and protected areas, zoning is a mechanism through which the conflicts in the protected areas are reduced and the opportunity for making decisions is provided.MethodMaloosan protected area with a mountainous landscape, valleys and shelters and with an area of about 9513 hectares is located in Hamedan at a distance of 24 kilometers northwest of Nahavand city. In the zoning process of identifying ecological and socio economic resources through analysis and summary of collected data (based on systematic process), 5907 units were partitioned (in scale 1:25000). Then the special ecological models were developed and by comparing them with the chart of environmental units, the units for different zones were evaluated. Finally, the prcess of prioritizing and organizing the zones was carried out according to the common method applied in Iran, and zoning maps as planning units in the region were prepared.
Findings: The result from zoning of Maloosan protected area shows that protective zones, other uses, extensive recreation, reconstruction, intensive recreation, buffer zone cover 50.21%, 36.48 %, 13.21%, 0.09%, 0.01%, and 28.7% of the total area in the region respectively.ConclusionResults showed the necessity to prepare proper conditions for both protecting the ecological values and development and optimal utilization using administrative policy in the area.Keywords: Maloosan protected area, Zoning, Systematic analysis, Special ecological models -
پارک های ملی به عنوان یکی از اولویت ها برای حفاظت از تنوع زیستی در سرتاسر دنیا در نظر گرفته می شوند. امروزه یکی از دغدغه های مدیران مناطق حفاظت شده، شناسایی زون های حفاظتی به منظور مدیریت موثر این مناطق می باشد بر این اساس در این مطالعه که در پارک ملی کلاه قاضی انجام گرفت، با رویکرد ارزیابی چند معیاره و در 5 گام 1) گزینش معیار های حفاظت، 2) غربال سازی معیار های حفاظت، 3) اولویت بندی و وزن دهی زیرمعیارها و شاخص ها، 4) تهیه لایه های اطلاعاتی مورد نیاز و 5) تعیین لکه های حفاظتی، به تعیین زون های حفاظتی در این منطقه پرداخته شد. نتایج نشان داد معیارهای زیستگاه و گونه مهمترین معیارها برای گزینش زون های حفاظتی در پارک ملی کلاه قاضی می باشد و زون های دارای ارزش حفاظتی بالا در مناطقی صخره ای و کوهستانی با شیب بالاتر از 30% واقع شده است که بخش های زیادی از این زون ها بر زیستگاه های بالفعل و بالقوه گونه های حیات وحش مهم این منطقه (کل و بز (Capra aegagrus)، قوچ و میش اصفهانی (Ovis orientailis isphahanica)، آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa) و پلنگ (Panthera pardus saxicolor)) هم پوشانی دارد. این زون بندی حفاظتی می تواند در راستای مدیریت بهینه این منطقه ابزار مناسبی را در اختیار مدیران قرار دهد.
کلید واژگان: زون بندی، حفاظت، پارک ملی کلاه قاضی، ارزیابی چند معیاره -
تالاب میانکاله یکی از زیست بوم های پیچیده حیاتی است که با ویژگی های ویژه بوم شناختی به عنوان زیستگاه گونه های جانوری و گیاهی به ویژه پرندگان مهاجر بوده و تحت عنوان ذخیره گاه بیوسفر نیز به کمیته برنامه انسان و کره مسکون یونسکو معرفی شده است. این تالاب در قالب پناهگاه حیات وحش مدیریت گردیده که تنها اهداف حفاظتی نداشته و می توان از منابع بیوفیزیکی آن تا حدی محدود استفاده نمود، اما این استفاده باید در راستای طرح های جامع مدیریتی و بر اساس مطالعات منابع بوم شناختی آنها باشد، به همین دلیل این عرصه ها بیش از هر منطقه دیگر نیازمند طرح مدیریت زیست محیطی هستند. در مطالعه حاضر پس از شناسایی منابع زیست محیطی منطقه مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده ها، جدولی تهیه که کلیه خصوصیات و ویژگی های منطقه در آن آورده و توان زیست محیطی منطقه برآورد شد. سپس با روی هم گذاری نقشه های پردازش شده، یگان های زیست محیطی منطقه تشکیل و مبنای تصمیم گیری های بعدی پی ریزی شد. با در نظر گرفتن سایر عوامل موثر از قبیل عوامل اقتصادی- اجتماعی و کاربری فعلی منطقه با بهره گیری از عملکرد های تحلیلی GIS و زبان پرس جوی نقشه و جدول (SQL) توان و تنگناهای هر واحد زیستی در برابر کاربری های مجاز مشخص و نقشه پایه زون بندی فراهم و وسعت هر زون محاسبه و درصد آن نسبت به کل منطقه مورد مطالعه برآورد شد. نتایج نشان داد که مجموعا 387 واحد زیست محیطی و 3 نوع کاربری مختلف شامل: حفاظت (امن و سپر یا بافر زون)، تفرج، جنگلداری (احیاء و بازسازی)، در این منطقه وجود دارد.
کلید واژگان: میانکاله، زون بندی، پاتاچاریا، کاپا، IRSMiankaleh wetland is one of the critical complex ecosystems which is a very important internationally-recognized refuge for migratory birds. Furthermore, regarding its ecological characteristics, this wetland has been chosen as biosphere reserve by Man and the Biosphere(MAB) program committee. This wetland is considered as a wildlife refuge and was listed as a protected area in 1969. The goal of protected areas management is not only protection but also their biophysical resources can be used to some extent. These exploitations should be along with integrated management plans and based on their ecological resources. Therefore it is essential for these areas to have a comprehensive environmental management plan. In this study significant environmental resources in the study area were identified, analyzed and tabulated, then environmental capability of the area were evaluated. Land units were made by overlaying different made layers and set a basis for next decision making. The ecological Zones (Core, Buffer, Recreation and Reclamation) were determined. The results showed that there are 387 ecological environmental units with three different zones as conservation, recreation and forestry zones in this area.Keywords: Miankaleh, zoning, bhattacharyya, cappa coefficient, IRS -
از آنجایی که هدف از این تحقیق بهر هبرداری بهینه از منطقه مورد مطالعه در راستای اهداف ذخیره گاه زیست کره بود با استفاده از منابع اکولوژیک و منابع اقتصادی اجتماعی با بهره گیری از روش تجزیه و تحلیل سیستمی جهت زو نب ندی استفاده GIS و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی گردید. با توجه به اینکه این منطقه فاقد عوارض برجسته و تغییرات توپوگرافی خاص بوده جهت زون بندی ذخیره گاه زیس تکره از نقشه های شیب، ارتفاع، جهت و در نهایت نقشه واحد شکل زمین که به طور معمول در مطالعات مربوط به ارزیابی توان اکولوژیک محیط های خشکی مورد استفاده قرار می گیرد، در این مطالعه مورد استفاده قرار نگرفته و به جای آن از فاکتورهای بیولوژیکی و اقتصادی اجتماعی و نق شهای سه گانه ذخیره گاه زیست کره)نقش توسعه نقش حفاظت، نقش لجستیک(و تعریف مربوط به هر یک از زو نها، مورد استفاده قرار گرفت که در نهایت ت عداد سه هسته طبیعی، یک زون ضربه گیر پیرامونی و 2 زون بینابینی انتخاب گردیدند که از سطح کل ذخیره گاه زیس تکره 28983 هکتار به عنوان زون هسته 50156 هکتار به عنوان زون ضربه گیر پیرامونی و 7694 هکتار به عنوان زون بینابینی اختصاص یافته اند.
کلید واژگان: برنامه انسان و کره مسکون، ذخیر ه گاه زیست کره، منطقه حفاظت شده، پارک ملی، پناهگاه حیا توحش، تالاب بین المللی، زون بندی، مدیریت، برنامه ریزیAs the aim of this research was optimum use of field area, along with goals of biosphere reserve statutory frame work, the ecological and socioeconomical information sources, and systematic analysis method, and GIS technology were used to zone the area. Since the area lack specific topographic changes and other noticeable factors, gradient, altitude, direction and also unified topographic map which were usually used in the assessment of ecological capacity of terrestrial ecosystem have not been used in this study. And instead, biological and socio-economical factors and three functional roles of biosphere reserves (conservation, development and logistic) and definition related to each zone has been considered. Finnally, it was selected three core zone, one surrunding buffer zone and two transition zones which there have been delineated 28983 ha of total surface area of Harra biosphere reserve as core zone, 50156 ha as buffer zone, and 7694 ha as transition zone.
Keywords: Man, the biosphere program, Biosphere reserve, Protected area, National park, Wildlife refuge, International wetland, Zonning, Management, Planning -
پیامد افزایش جمعیت انسان، افزایش مصرف منابع و کاهش تنوع زیستی است. روند فزاینده نرخ انقراض موجب شد انسان به منظور استفاده از ارزش های سودمند و ذاتی گونه ها اقدام به حفاظت از آنها کند و نتیجه این کار شکل گیری مناطق حفاظت شده است. پژوهش مذکور با هدف زون بندی منطقه شکار ممنوع دیلمان و درفک، به منظور دستیابی به الگوی بهینه حفاظت و توسعه به انجام رسیده است. طی فرایند زون بندی، پس از شناسایی منابع اکولوژیکی و اقتصادی-اجتماعی (در مقیاس 25000/1) با استفاده از سیستم اطلاعات جفرافیایی (GIS)، تجزیه و تحلیل وجمع بندی داده های اکولوژیکی (مبتنی بر رهیافت سیستمی) منجر به تفکیک 8817 یگان زیست محیطی غیر تکراری درمنطقه شد.سپس با تهیه مدل های اکولوژیکی ویژه پارکداری و مقایسه آنها با توان اکولوژیکی یگان های زیست محیطی، یگان ها برای زون های مختلف ارزیابی شده است. در نهایت، اولویت بندی و ساماندهی زون ها به شیوه رایج آن در ایران بر مبنای 18 سناریو انجام گرفت ودر نقشه زون بندی به عنوان واحدهای برنامه ریزی تهیه گردید. نتیجه مطالعه حاکی از آن است که در منطقه مورد مطالعه زون های امن 23/6%، امن مشروط 0/5%حفاظتی 2/45%، حفاظتی و فرهنگی 0/3%، حفاظتی و بازسازی 7/8%، بازسازی 5%، تفرج متمرکز 0/04، تفرج گسترده 8/8%، استفاده ویژه 0/007 درصد و زون سایر استفاده ها 9/7% منطقه را به خود اختصاص داده اند.
کلید واژگان: تجزیه تحلیل سیستمی، زون بندی، سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، منطقه شکار ممنوع درفکIn this study zoning for management plan of Dorfak Non-Hunting Area (37899 ha. North of Iran) has been implemented.First ecological and socio-economic resources were surveyed and mapped (scale 1:25000). Then data analysis and integration using Arcinfo workstation (ver.9) and arcview GIS (Ver.3.3) with system analysis approach were performed. As a result 8817 micro-ecosystem were mapped. Ecological capability of Mapping Unit (MU) was evaluated for: restricted nature reserve, protected, area, extensive use, intensive use, recovery, Special use, culture-historical and domestic zones, with the aid of specified ecological park management model. Finally with coordination of socio-economic data and ecological capability of MU, priority, ranking and arrangements of zones were mapped. The results show that %23.6 of allocated zones is suitable for restricted nature reserve zone, %.5 for conditional strict nature reserve, %45.2 for protected area zone, %.3 for protected and historical zone, %8.7 for protected and recovery zone, %5 for recovery zone, %.04 for Intensive use zone, %8.8 for Extensive use zone, %0.11 for domestic use zone, %0.38 for culture-historical zone and %5.69 for buffer zone (with protected area & rehabilitation zones).Keywords: Dorfak Non, Hunting Area Zoning System Analysis Geographic Information System (GIS) -
زون بندی در مدیریت پارک ها و مناطق حفاظت شده راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شود (مجنونیان، 1381). طی این فرایند، محدوده مناطق حفاظت شده متناسب با توان اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی شان برای کاربری های مجاز پهنه بندی شده و واحدهای برنامه ریزی یعنی زون ها شکل می گیرند. زون ها بستر برنامه ریزی راهبردی و مناسبات مدیریت و پایش منطقه را فراهم می آورند.
پارک ملی «خبر» و «پناهگاه حیات وحش روچون» که با مساحتی بالغ بر 176877 هکتار در چهل کیلومتری جنوب غربی شهرستان بافت (استان کرمان) و 37 کیلومتری حاجی آباد (استان هرمزگان) واقع شده اند مناطقی دشتی کوهستانی هستند که در اقلیم خشک، پهنه رویشی ایران تورانی، بیوم سیستم های مختلط کوهستانی و پروانس زیست جغرافیایی زاگرس قرار دارند و بقایای اجتماعات گیاهی و جانوری ارزنده ای را در خود حفظ می کنند. تعیین جایگاه واقعی پارک ملی خبر در میان مناطق چهارگانه با حفاظت سازمان و همچنین زون بندی آن برای جلوگیری از تعارضات و مدیریت پارک می تواند اساسی ترین گام در دستیابی به اهداف اولیه آن تلقی شود. برای نیل به این اهداف،ابتدا منابع اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی محدوده «خبر و روچون» شناسایی شدند (با مقیاس 1:25000). پس از تجزیه تحلیل و جمع بندی براساس روش تجزیه تحلیل سیستمی و به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی،12657 واحد محیط زیستی در منطقه حاصل شد. از تلفیق و ادغام واحدهای همگن دارای کاربری یکسان،نقشه پایه زون بندی شکل گرفت. تبیین اهداف بلند مدت، گام بعدی این تحقیق به شمارمی آیدکه در نهایت با تصریح برنامه های مدیریتی اداره و حفاظت، پژوهش و آموزش، تفرج و اداره توسعه و نگهداری ضوابط مقدماتی تدوین سیستم مدیریت مستمر محیط زیست برای این عرصه با ارزش فراهم گردید. براساس یافته های تحقیق، محدوده مورد مطالعه دارای توان و قابلیت احراز عنوان پارک ملی است. اختصاص 35% از مساحت منطقه به رویشگاه های گیاهی دارای ارزش حفاظتی و 48% از مساحت منطقه به زیستگاه های جانوری با کیفیت،نشان از این موضوع دارد. یافته های زون بندی پارک نشان می دهد که 4/37% از کل محدوده به زون یک و 38 درصد به زون دو تعلق دارد. اختصاص 75 درصد از منطقه به کاربری حفاظت،توانایی آن را برای قرار گرفتن این منطقه در بالاترین رده حفاظتی کشور نشان می دهد. همچنین وجود زون های تفرجی و توان علمی و آموزشی منطقه،انطباق چهار کارکرد موجود در هر پارک ملی را با محدوده مورد مطالعه نشان می دهد و بر این موضوع تآکید می کند. حاصل زون بندی منطقه،شکل گیری شش زون بود که زون یک 4/37 %، زون دو 1/38%، زون سه 7/4 %، زون چهار 7/2 %،زون پنج06/0%، و زون شش 7/16% از مساحت پارک را به خود اختصاص داده اندکلید واژگان: پارک ملی خبر، تجزیه تحلیل سیستمی، زون بندی، ارزیابی کیفیت زیستگاهIncreasing development and accelerating destruction of nature has promoted the need for conservation of some natural places for the future. Establishment of National Park and protected area is a response to this need. Correct selection, zoning and preparation of management plan as a policy or document of control has an important role for the existence of this area. In fact these tools are requisites of efficient management. This study follow twoAims1- Ecological and socio-economic capability evaluation of “Khabr National Park”area 2- Zoning of “Khabr National Park” according to its need for protection and planning for efficient management of this national park.Adopting a system analysis approach environmental resources of Kh.N.P were surveyed, analysed integrated and mapped with the aid of GIS, then environmental capability of the area was evaluated for zoning purposes.According to the results obtained “Khabr and Rochoun” area has enough to be considered capability for a National Park. About 35% of the park posses vegetation of high value for conservation and 48% of this park has very good habitats for wildlife. The result also indicate that 37/4 % of Kh.N.P may be considered as Zone 1 (restricted Zone) 38/18% as Zone 2(conservation zone),4/7 % for extensive use(Zone 3) 2/7 %for intensive use (Zone 4) about 0/06 % remains as cultural - historical Zone and finally16/7%for Zone 6 (rehabilitation zone). At last an Environmental Management Plan(EMP) is proposed to control and protect “Khabr National Park” and to develop it in accordance with aims of National Park policies.Keywords: Khabr National Park, Zoning, System analysis, Wildlife habitat -
نظر به انجام فعالیت های شدید در دو دهه گذشته برای آگاهی کشورها از اهمیت ذخیره گاه ها و تشویق آنها به احداث این نوع مناطق، در این تحقیق به بررسی یکی از ذخیره گاه های ایران و جهان یعنی ذخیره گاه زیسپهر توران پرداخته شده است. این مطالعه با استفاده از منابع اکولوژیک و اقتصادی - اجتماعی انجام شده است. در این مطالعه به بهره گیری زا روش سیستمی و تهیه نقشه سه گانه ذخیره گاه و با استفاده از روش سیستمی زون های مربوطه تعریف شده اند. همچنین در این مطالعه بهره برداری بهینه از منطقه در راستای اهداف ذخیره گاه زیسپهر و برنامه ریزی مربوطه به هر یک از آنها و نوع کاربری مناسب برای هر زون پیشنهاد گردیده است.کلید واژگان: ذخیره گاه زیسپهر، برنامه ریزی و مدیریت، زون بندی، پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، منطقه حفاظت شده توران
-
زون بندی کوششی است هدفمند که به منظور تشخیص و تفکیک زونها، براساس معیارهای حفاظت از منابع (فیزیکی و زیستی) و انجام توسعه متناسب با آن انجام می شود که در پایان منجر به تدوین برنامه فعالیتهای هر زون می گردد.
پارک ملی گلستان (اولین پارک ملی در ایران) با مساحتی معادل 91895 هکتار در شمال شرقی کشور و در مرز سه استان گلستان، سمنان و خراسان واقع شده است.
در فرآیند زون بندی پس از شناسایی منابع اکولوژیکی و اقتصادی – اجتماعی (در مقیاس1:50000) با تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده های اکولوژیکی (مبتنی بر رهیافت سیستمی) 775 واحد زیست محیطی در منطقه تفکیک گردیدند، سپس با تهیه مدلهای اکولوژیکی ویژه پارکداری و از مقایسه آنها با توان اکولوژیکی یگانهای زیست محیطی، این یگانها برای زونهای هشت گانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت، اولویت بندی و ساماندهی زونها به شیوه رایج آن در ایران انجام گرفت و در نهایت نقشه زون بندی به عنوان واحدهای برنامه ریزی در پارک ملی گلستان تهیه گردید و با تدوین برنامه ها (در دو سطح درازمدت و کوتاه مدت) نحوه اجرای فعالیتهای زونها و روند مدیریت جامع پارک ملی گلستان مشخص شد.
نتیجه مطالعه حاکی از آن است که در منطق مورد مطالعه زونهای امن 49.43%، حفاظتی 35.05%، تفرج گسترده 4.58% تفرج متمرکز 54%، بازسازی 9.91%، استفاده ویژه 0.11 درصد تاریخی- فرهنگی 0.38% و سپر (توام با دو زون حفاظتی و بازسازی) 5.69% وسعت پارک را به خود اختصاص داده اند.
کلید واژگان: پارک ملی گلستان، زون بندی، تجزیه و تحلیل سیستمی، مدلهای اکولوژیکی ویژه، پارکداری
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.