: فضای سبز
در نشریات گروه هنر و معماری-
حس تعلق به مکان یکی از مفاهیمی است که به ادراک ذهنی و ارتباطات عاطفی فرد با محیط اطراف مربوط می شود. در شهرسازی و معماری معاصر، کاهش حس تعلق به مکان، یکی از چالش های اساسی است که منجر به کاهش تعاملات اجتماعی، احساس بیگانگی و افت کیفیت زندگی شده است. مدارس به عنوان یکی از مهم ترین فضاهایی که کودکان در سال های اولیه زندگی در آن حضور دارند، باید بستری مناسب برای تقویت حس تعلق به مکان فراهم آورند. در این میان، فضای سبز یکی از عوامل تاثیرگذار در افزایش حس تعلق به مکان در دانش آموزان محسوب می شود. در این راستا هدف از این پژوهش بررسی تاثیر فضای سبز بر ایجاد و ارتقای حس تعلق به مکان در دانش آموزان مدارس است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. ابتدا مبانی نظری مرتبط با حس مکان و حس تعلق به مکان بررسی شده، سپس به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) داده های به دست آمده، از طریق پرسشنامه موردتحلیل قرارگرفته است. انواع فضای سبز (گسترده، خطی، عمودی) در سه دسته فضای باز، نیمه باز و بسته در مدارس موردارزیابی قرارگرفته و اولویت بندی آن ها باتوجه به میزان تاثیرگذاری بر حس تعلق به مکان انجام شده است. نتایج نشان می دهد که فضاهای سبز پهنه ای و خطی در محیط های باز مدرسه، تاثیر بسزایی در تقویت این حس دارند. همچنین، استفاده از عناصر طبیعی در طراحی مدارس می تواند به بهبود کیفیت محیط آموزشی و افزایش انگیزه دانش آموزان برای حضور در مدرسه کمک کند. در نهایت، پیشنهاداتی برای بهینه سازی طراحی مدارس با تاکید بر به کارگیری فضای سبز ارائه شده که می تواند در سیاست گذاری های طراحی محیط های آموزشی مورداستفاده قرارگیرد.
کلید واژگان: حس تعلق، حس مکان، مدرسه، فضای سبز، ای اچ پی (AHP)Journal of Studies of Behavior and Environment in Architecture, Volume:1 Issue: 3, Summer 2025, PP 54 -81Sense of place is one of the concepts related to the mental perception and emotional connections between an individual and the environment. In contemporary period, the reduction of the sense of place is one of the fundamental challenges that has led to the reduction of social interactions and a decline in the quality of life. Schools, where children are present in the early years of life, must provide a suitable environment to strengthen the sense of belonging to the place. In the meantime, green space is considered one of the influential factors in increasing the sense of belonging to the place for students. The aim of this study is to investigate the effect of green space on creating and promoting a sense of belonging to a place in school students. First, the theoretical foundations related to the sense of place and the sense of belonging to a place were examined, then the data obtained were analyzed using the Analytic Hierarchy Process (AHP) method through a questionnaire. Types of green spaces (extensive, linear, vertical) in three categories of open, semi-open, and closed spaces in schools were evaluated and prioritized according to their impact on the sense of belonging to the place. The results show that extensive and linear green spaces in open spaces in have a significant impact on strengthening this sense. Also, the use of natural elements in school design can help improve the quality of the educational environment and increase students' motivation to attend school.
Keywords: Sense Of Belonging, Sense Of Place, School, Green Space, AHP -
امروزه پارک های جیبی به عنوان جزئی از فضای سبز عمومی می توانند سلامت جسمی و روحی افراد را بهبود ببخشند و باعث احیاکنندگی خستگی ذهنی در افراد شوند؛ با وجود این، این مسئله که چه ویژگی های بصری از پارک های جیبی شهری می تواند باعث افزایش نتایج احیاکنندگی ذهنی افراد شود هنوز ناشناخته است و مطالعات کمی به آن پرداخته اند. از این رو هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط میان ویژگی های بصری پارک های جیبی و نتایج احیاکنندگی خستگی ذهنی شهروندان می باشد. با توجه به موضوع پژوهش، حوزه مطالعاتی و مسائل آن، ترکیبی از روش های اسنادی-تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات پژوهش، کتابخانه ای و میدانی بوده است و ابزار مورد استفاده در جمع آوری اطلاعات لازم پرسش نامه می باشد. براساس فرمول کوکران حجم نمونه 384 بدست آمد. محدوده مکانی تحقیق، هشت پارک کوچک شهری از منطقه ی یک تهران از بین مناطق بیست ودوگانه و برای جمع آوری داده های اولیه انتخاب شدند. نتایج حاصل از این مطالعه به ایده های طراحان شهری و معماران منظر برای برنامه ریزی و طراحی هر چه بهتر پارک ها بر اساس ویژگی های ترجیحات بصری موثر بر نتایج احیاکنندگی خستگی ذهنی کمک می کند.
کلید واژگان: فضای سبز، پارک، ترجیحات، احیاکنندگی، خستگی ذهنیToday, pocket parks as part of public green space can improve the physical and mental health of people and restore mental fatigue in people; Despite what visual features of pocket urban parks can increase people's perception of percieved restoration, it is still unknown and few studies have done it. Therefore, the purpose of this study is to investigate the relationship between visual features of pocket parks and restoration of citizens' mental fatigue. According to the research topic, field of study and its issues, a combination of documentary-analytical and survey methods has been used. The method of data collection was library and field research and the tool used to collect the necessary information is a questionnaire. Based on Cochran's formula, the sample size was 384. Spatial scope of the study eight small urban parks from district one of Tehran were selected from twenty-two districts to collect preliminary data. The results of the analysis showed that the characteristics of pocket parks affect the perception of restorative and the components of mystery, coherence, legibility, visual access, greenness and complexity are significantly related to the perception of restorative of mental fatigue and the component of openness at a higher level. It is located in the other components. The results of this study contribute to the ideas of urban designers and landscape architects for better planning and design of parks based on the characteristics of visual preferences effective in reducing mental fatigue.
Keywords: Green Space, Park, Preferences, Restoration, Mental Fatigue -
با توجه به مهاجرتهای انجام شده به شهرها و افزایش جمعیت شهر نشینی، مشکلاتی را در حوزه شهری در بر داشته است که از مهم ترین آن، احتیاج روز افزون به مسکن و همچنین فضای سبز می باشد. با انبوه سازی های انجام شده در نقاط مختلف شهری بخصوص کلان شهرها بدون توجه به نیازهای عملکردی، روحی و روانی ساکنین آینده آن شده است. در حال حاضر معماری و ساخت و ساز یکی از حوزه هایی هستند که توسعه پایدار خواهان برتری آن در عملکردهای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. اهمیت حفظ محیط زیست و حفظ منابع برای نسل های آینده در همه زمینه ها مورد توجه است. ساخت و ساز و مجتمع سازی یکی از این زمینه هاست که در احداث آنها بایستی اصول معماری سبز و طراحی فضای سبز رعایت شود تا اثرهای مخرب محیط زیستی سازه ها کاهش یابد. معماری سبز برخاسته از معماری پایدار و توسعه پایدار بوده که این نیز ناشی از نیاز انسان امروز در مقابل پیامدهای سوء جهان صنعتی و مصرفی عصر حاضر است. توسعه سریع شهری، در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، زیست محیطی و... زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است، لذا هدف اصلی تحقیق حاضر طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد معماری سبز و ایجاد فضای سبز است. روش این تحقیق اسنادی (کتابخانه ای) با تحلیل نمونه های موردی بود. در تحقیق حاضر پس از تهیه مطالب و مطالعه و جمع آوری مبانی نظری آن، و بررسی نمونه های موردی و با بهره گیری از نتایج حاصل از آنها، نتیجه گیری و پیشنهادات ارائه و در طرح مورد نظر اعمال گردید.
کلید واژگان: مجتمع مسکونی، معماری سبز، فضای سبز، اثرهای محیط زیستی -
نشریه مطالعات هنر اسلامی، پیاپی 53 (بهار 1403)، صص 167 -175اختلالات رفتاری و اضطراب در کودکان یکی از بیماری هایی است که طراحی ضعیف فضاهای درمانی می تواند در تشدید آن موثر واقع گردد. یکی از عواملی که می تواند سبب کاهش این روند گردد، استفاده از فضای سبز و طراحی سبز در این محیط های درمانی است؛ به گونه ای که کیفیت محیطی ایجادشده توسط آن بر روند درمان بیماران و کاهش اضطراب آن ها تاثیرات چشمگیری دارد. هدف این پژوهش، بررسی و ارائه راهکارهایی در طراحی فضای سبز مراکز درمانی با تکیه بر تغییر دیدگاه معماران در طراحی بوده تا بتواند هم در افزایش کیفیت محیطی بیمارستان و هم در سرعت بخشی روند بهبود بیماران و کاهش اضطراب در آن ها موثر واقع شود. در این پژوهش 70 کودک 10-12 سال با سابقه بستری در بیمارستان و خانواده های آنان مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 18 استفاده شده است. بین میانگین تاثیر طراحی فضای سبز در بیمارستان و تسریع روند بهبودی بیماران، کاهش اضطراب کودکان، ارتقاء کیفیت محیطی مرکز درمانی و پاسخ گویی به نیازهای بهداشتی و روانی کودکان تفاوت معناداری وجود دارد. ازآنجایی که میانگین تاثیر طراحی فضای سبز در بیمارستان بر این عوامل از میانگین نظری بیشتر است، می توان نتیجه گرفت که طراحی فضای سبز در بیمارستان کودکان بر این عوامل تاثیرگذار بوده است. به همین علت و نیز جهت هماهنگی با فضاهای دیگر معماری جهت محیط بیمارستان، طراحی و به کارگیری فضای سبز می تواند قدمی تاثیرگذار در بالابردن کیفیت محیطی مطلوب برداشته و روند بهبود بیماران این مراکز را تسریع بخشد.اهداف پژوهش:ارزیابی نقش فضاهای سبز در بهبود کیفیت مراکز بهداشتی شهر تهران.ارزیابی نقش فضاهای سبز در کاهش اضطراب و اختلالات رفتاری کودکان در مراکز بهداشتی شهر تهران.سوالات پژوهش: نقش فضاهای سبز در بهبود کیفیت مراکز بهداشتی شهر تهران چیست؟آیا فضاهای سبز می تواند موجب کاهش اضطراب و اختلالات رفتاری کودکان در مراکز بهداشتی شهر تهران شود؟کلید واژگان: عناصر محیطی، فضاهای درمانی، ارتقا کیفیت، کودکان، فضای سبزIslamic Art Studies, Volume:21 Issue: 53, 2024, PP 167 -175The purpose of this study was to review and present solutions in the design of green space of medical centers based on changing the views of designers in design to be able to increase the quality of the hospital environment and accelerate the recovery process of patients and reduce their anxiety. The required information was collected from the hospital environment using questionnaires between girls and boys with special experience. To analyze the data, t-test was used in SPSS 18 software. According to the value of t-test statistics obtained from the research hypotheses and the level of significance obtained (0.000 (sig =), it can be said that between the average effect of green space design in the hospital and accelerating the recovery process of patients, reducing children's anxiety, improving environmental quality There is a significant difference between treatment center and responding to children's health and mental needs, since the average effect of green space design in the hospital for these factors is higher than the theoretical average, it can be concluded that green space design in children's hospital affects these factors. The results of research show that environmental architecture using factors such as green space, color, light, etc. affect the behavior of children and a case that should be emphasized in the design of such health and treatment environments for children. That is, that center should be able to support mentally ill patients by creating optimal conditions.Keywords: Environmental Elements, Treatment Spaces, Quality Improvement, Children, Green Space
-
امروزه به دلیل متراکم سازی و افزایش ارزش زمین شاهد کاهش چشمگیر پوشش گیاهی در فضاهای شهری و مشکلات زیست محیطی ناشی از آن هستیم که این امرعلاوه بر اینکه انسان را از ارتباط با طبیعت و زیبایی های آن بازداشته است باعث ایجاد مشکلات اساسی زیست محیطی همچون گرم شدن زمین، آلودگی هوا، مصرف بی رویه انرژی و هزینه های اقتصادی بالای ناشی از آن شده است. بدین ترتیب در جوامع امروزی شاهد رویکردی فراگیربه باغ سازی عمودی هستیم که این مسئله به معرفی انواع دیوارها، نماها و بام های سبزو به عبارتی ساختمان سازی سبز و پژوهش بر روی روش های اجرا، مزایا، و محدودیت های آن منجر شده است. دراین بین دیوارسبز یکی از مولفه های ساختمان سازی سبز است که درمحیط داخلی ساختمان کاربرد دارد و به تازگی وارد عرصه ی معماری شده است. این نوع ازدیواربه عنوان پاسخی به مسئله ی فقدان پوشش گیاهی مناسب در داخل ساختمان های شهری است. دیوارسبز فناوری نوینی است که امروزه جایگاه خود را به آرامی در شهرهای معاصر و مترقی جهان پیدا می کند. دیوار سبز به دیواری گفته می شود که به صورت سازه مستقل و یا بخشی از یک ساختمان با پوشش گیاهی پوشانده شده باشد. دیوارهای سبز دامنه وسیعی از فواید زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی را در برمی گیرند.کاربرد دیوار سبز در ساختمان علاوه برزیبایی وایجاد جذابیت بصری در محیط های داخلی اثرات مفید دیگری ازجمله بهبود کیفیت هوای محیط داخلی، افزایش میزان انعطاف پذیری درمحیط داخلی و کاهش آلودگی های صوتی درداخل ساختمان دارد که دراین پژوهش به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
کلید واژگان: دیوار سبز، معماری پایدار، فضای سبز، توسعه پایدارشهری -
در بین فضاهای معماری، طراحی هیچ فضایی مانند مراکز درمانی از اهمیت بالایی برخوردار نمیباشد. امروزه در طراحی بیمارستان، عملکردگرایی بخش عمدهای از تفکر طراحی را به خود اختصاص میدهد، به نحوی که توجه به کیفیات محیطی و تاثیرات چشمگیر آن بر روند درمان بیماران و کاهش اضطراب در آنها نقش کمتری را ایفا میکند. هدف از انجام این مطالعات، تغییر نگرش در طراحی مراکز درمانی میباشد، به طوسی و ارایه ی راهی که بتوان به محیط یک بیمارستان به عنوان یک محیط شفابخش نگریست. هدف از طراحی محیطی شفابخش این است که یک بیمارستان بتواند با ایجاد شرایط مطلوب از بیماران و خانواده هایی که در شرایط روحی نامناسب همراه با ترس و اضطراب قرار دارند، حمایت نماید. گذراندن ساعت های طولانی در محیطهای درمانی معمولا برای بیماران، ملاقات کنندگان و کارکنان، تجربهای تنش زا است. هر تلاشی در راستای کاهش این تنش، نتیجه ی مثبت درروند درمان و افزایش کیفیت این فضاها در پی خواهد داشت. دسترسی به فضای سبز و مناظر طبیعی فضای بیرون میتواند در کاهش استرس و بهبودی بیماران تاثیر بسزایی داشته باشد. در طراحی مراکز درمانی همچون سایر بناهای معماری، نباید بعد کمی پروژه، بعد کیفی آن را تحت تاثیر قرار دهد، بلکه باید بتوان با شناسایی و استفاده از پتانسیل های مولفه های کیفیت محیط، در راستای بهبود روند درمان قدم برداشت. پژوهش های فراوانی در راستای تعیین نقش محیط بر کیفیت درمان و کار پرسنل صورت گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی کارهایی در رابطه با طراحی فضای سبز فضای بیرون در بیمارستانها و مراکز درمانی است که بتواند در ارتقاء کیفیت محیطی آنها موثر واقع بوده و درنتیجه باعث تسریع درروند بهبود بیماران شود.
کلید واژگان: فضای سبز، سلامت روح وجسم، بیمارستان، الگوی طراحی -
بیان مسیله:
تغییر در نوع زندگی و پیشرفت فناوری در شهرها، کودکان را از تجربه های روزانه در دنیای طبیعی جدا کرده است. مدارس یکی از فضاهای مهمی هستند که کودکان ساعت های زیادی از طول روز خود را در مهمترین سنین الگوپذیری و آموزش پذیری در آنجا سپری می کنند و یکی از مهمترین فضاها برای برقراری دوباره این ارتباط است همچنین طبیعت قابلیت های زیادی برای پرورش مهارت های کودک در اختیار دارد و می تواند باعث ایجاد آرامش روحی، بروز خلاقیت و حس تعلق خاطر بیشتر کودکان نسبت به فضای مدرسه شود.
هدف پژوهش:
هدف اصلی مقاله بررسی رابطه میان حس تعلق به مکان و ارتقاء خلاقیت با توجه به نقش واسطه ای فضای سبز با تاکید بر محیط های آموزشی کودکان میباشد.
روش پژوهش:
مطالعات کتابخانه ای با تاکید بر آرای مهمترین نظریه پردازان در این حوزه، شیوهی اصلی جمع آوری داده هاست.
نتیجه گیریپژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی_تحلیلی است که از ابزار جمع آوری اطلاعات، اسنادی (کتابخانه ای) بهره برده است. با استناد به نتایج این پژوهش می توان این گونه برآورد نمود که ایجاد فضاهای معماری دارای ارتباط با طبیعت که حس تعلق ایجادکند در بالا بردن سقف ذهنی کودکان و ایجاد خلاقیت و برانگیختن حس کنجکاوی آنها تاثیرگذار است.
کلید واژگان: حس مکان، فضای سبز، خلاقیت، فضای آموزشی، کودکان -
شناسایی ترجیحات گیاهی در فضاهای داخلی ساختمان های اداری از دیدگاه کارمندان، مورد مطالعاتی: شهر تبریز
امروزه گیاهان داخلی به دلیل مزایای روانی و ارزش های زیبایی شناسی، به طور فزاینده ای در محیط های اداری مورد استفاده قرار می گیرند، با این حال اطلاعاتی در مورد ترجیحات گیاهان داخلی از دیدگاه کارمندان در فضای داخلی این محیط ها وجود ندارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی ترجیحات گیاهی داخلی از دیدگاه کارمندان در بخش های مختلف اداری و تاثیر فضای سبز محوطه مجتمع اداری بر این ترجیحات می باشد. از آن جایی که ترجیحات کارمندان در فضاهای مختلف محیط کار ممکن است متفاوت باشند، گیاهان در فضاهای "اتاق مدیریت"، "بخش کارمندان"، "اتاق جلسه"، "اتاق انتظار"، "آبدارخانه" و "سرویس بهداشتی"، به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعه حاضر با استفاده از پرسش نامه تصویری شبیه سازی شده از فضاهای داخلی اداری، به ارزیابی ترجیحات 362 نفر از ساکنین دو مجتمع اداری (دارای فضای سبز و فاقد فضای سبز) در شهر تبریز، ایران، از طریق بررسی "تراکم گیاه"، "ویژگی های کالبد فیزیکی گیاه (اندازه برگ، ارتفاع ساقه، رنگ گیاه)" و "فاصله گیاه از میز کار" پرداخته است. داده به وسیله آمار توصیفی و آزمون یومن ویتنی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های نهایی تحقیق نشان می دهند کارمندان به طور کلی تراکم گیاهی زیاد، ارتفاع ساقه کوتاه، ریز برگ، گل دار، رنگ سبز روشن و با فاصله زیاد از میز کار را ترجیح می دهند ولی این ترجیحات در قسمت های مختلف محیط اداری متفاوت می باشد. همچنین مشخص شد بین ترجیحات کارمندان دو مجتمع اداری (دارای فضای سبز و فاقد فضای سبز)، در رابطه با رنگ گیاه، اندازه برگ و نوع گیاه، تفاوت معناداری وجود دارد که تاکیدی بر اهمیت وجود فضای سبز در محوطه مجتمع های اداری می باشد. نتایج حاصل شده با معرفی برخی از گونه های گیاهی می تواند جهت افزایش کاربرد فضای سبز و بهینه سازی کیفیت محیط داخلی در فضاهای اداری مورد استفاده طراحان قرار گیرد.
کلید واژگان: ترجیحات گیاهی، فضای سبز، گیاهان داخلی، مجتمع اداریToday, indoor plants are increasingly used in office environments due to their psychological and physical benefits and aesthetic values. However, there is no information on the greenery preferences of employees in office interiors environments. Hence, current study aims to identify employees’ preferences of indoor greenery and the effect of office complex’s green space on these preferences. It is believed that these preferences are different in various spaces of the workplace, so the plants were examined separately in the spaces of “management room”, “staff section”, “meeting room”, “waiting room”, “kitchen”, “restroom”. Therefore, the present study used a simulated photo questionnaire of office’s various interior spaces to assess the preferences of 362 employees by examining “greenery density”, “plants’ physical characteristics (plant’s type, stalk height, leaf size, color)” and “plant distance from employee’s desk” and distributed in two different office complexes, (one with green space and the other without green space), in Tabriz, Iran. Data were analyzed by descriptive statistics and U-Mann Whitney test. The findings of the present study show that employees generally prefer high plant density, short stem height, small leaves, flowers, and light green color in a long distance from their desk, but these preferences are different in various parts of the office environment. It was also found that there is a significant difference between the preferences of the employees of the two office complexes (with green space and without green space), regarding plant color, leaf size and plant type, which emphasizes the importance of green space in the premises of the office complexes. By introducing some plant species, the current study’s results can be used by designers to increase the use of green space and optimize the quality of the indoor environment in office spaces.
Keywords: Greenery Preferences, green space, Indoor Plants, Office Complex -
فضای اداری بعد از مسکن برای انسان با اهمیت ترین فضای زندگی روزمره و تعیین کننده در میزان سطح روحیه و سلامت روان کارمندان آن می باشد. انسان بیش از هر زمان دیگر چه از نظر روحی و چه از نظر جسمی نیازمند طبیعت است. افزایش شتاب زندگی مدرن و عدم توجه به محیط در ابعاد روانی فضای شهری، زندگی معاصر را به شدت مورد تهدید قرار داده است. یکی از فضاهایی که انسانها ساعات قابل توجهی را در آن فضا می گذراند و اهمیتی به طراحی آن داده نمی شود فضای اداری است. امروزه حس رقابت خصوصا در زمینه کاری یکی از مسایل اصلی و مهم در دنیای امروز می باشد و آنچه می تواند باعث تحرک و شادابی پرسنل یک مجموعه گردد : احساس رضایت از محیط اطراف خود خواهد بود. چه بسا مکان هایی که افراد شاغل در آن محیط به واسطه نبود نور مناسب یا هوای تازه و چیدمان نامناسب و غیره... دچار کسالت گشته و این عدم بازدهی مناسب میتواند رابطه مستقیم با فضای نامناسب محیطی باشد. گذراندن ساعت های طولانی در محیط های کاری معمولا برای کارمندان خسته کننده و استرس زا است. دسترسی به فضای سبز می تواند حس تعلق به محیط کاری را در کارمندان ایجاد کند و همچنین می تواند در کاهش خستگی و کم شدن استرس کارکنان تاثیر بسزایی داشته باشد. بررسی انجام شده نشان می دهد که استفاده از گیاهان علاوه بر تاثیرگذاری مثبت بر شرایط روحی افراد مانند کاهش استرس، افزایش کیفیت هوای داخل ساختمان ها، کاهش هزینه های مربوط به مصرف انرژی، تنظیم رطوبت محیط و کاهش صدا در محیط می شود. هدف اصلی این پژوهش با عنوان تاثیر فضای سبز در واحد اداری جهت بهبود سلامت روان تجزیه و تحلیلی است که چگونه بر روی انسان تاثیر می گذارد و میتواند به سلامت روانی و کاهش استرس کارکنان در فضاهای اداری کمک کند. این مقاله با روش مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه و استفاده مقالات موجود میباشد و در نتیجه فضای سبز به عنوان عاملی مهم در ایجاد حس تعلق به محیط کار مطرح می شود.
کلید واژگان: فضای سبز، طراحی فضای اداری، کاهش استرس، تاثیر گیاهان -
افزایش جمعیت شهری و گسترش شهرنشینی بر شهرها پیامدهای گوناگون کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی داشته است و بر شهروندان، به ویژه، پیامدهای روان شناختی؛ از طرفی می توان بیان کرد که ارتباط با طبیعت در شهرهای امروزی در قالب فضاهای سبز شهری در مقیاس های گوناگون نقش بسزایی در کاهش مشکلات روحی و روانی ایفا می کند. در این میان، برنامه ریزی زیرساخت های سبز شهری با لحاظ کردن کیفیت های فضایی/کالبدی برای ارتقای سلامت روان شهروندان نقش برنامه ریزی فضاهای شهری را برای تبدیل به محیط های حمایت گر ارتقاء می دهد؛ زیرساخت های سبز در چند دهه اخیر به عنوان اجزایی تاثیرگذار، نه تنها در محتوای خود، بلکه در تاثیر بر محدوده های پیرامونی شان واجد ارزش های کالبدی، زیست محیطی و اجتماعی اند. هدف اصلی در پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل ارتباط میان زیرساخت های سبز شهری و سلامت روان شهروندان در بافت پیرامونی پارک ملت به منظور بهره مندی از ظرفیت های این گونه فضاها در ارتقای سلامت شهری است. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش های اسنادی و میدانی (مصاحبه و پرسش نامه) به بررسی ارتباط میان بافت پیرامونی پارک شهری و تاثیر آن بر سلامت روان بپردازیم. تحلیل مضامین با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با چهارده نفر از کاربران فضا با استفاده از نرم افزار MAXQDA انجام شد و در مرحله دوم با استفاده از تکنیک دلفی فازی، پرسش نامه در دو دور با ده نفر از متخصصان، نتایج نهایی را حاصل کرد. روش پژوهش مبتنی بر پارادایم تفسیرگرا، در رویکردی آمیخته در بخش اول روش کیفی تحلیل مضمون و در بخش دوم دلفی فازی است. یافته ها در قالب چهار مضمون اصلی: کیفیت سلامت بخش کالبدی محیط، سلامت روان، سلامت جسمی و سلامت اجتماعی ده کیفیت را برای برنامه ریزی زیرساخت سبز شهری مذکور، جهت ارتقای سلامت روان شهروندان تعریف کرده است.کلید واژگان: زیرساخت سبز شهری، فضای سبز، پارک، سلامت روان، پارک ملت بروجنThe increase in urban population and the expansion of urbanization have had various physical, social, environmental, and economic consequences for cities and their citizens, especially psychological consequences; On the other hand, it can be said that contact with nature in today's cities in the form of urban green spaces in various scales plays a significant role in reducing mental and psychological problems. Hence, urban green infrastructure planning, considering spatial/physical qualities to improve citizens' mental health, can play a role in transforming urban spaces into supportive environments. Green infrastructures have become influential components not only in their content, but also in their impact on their surrounding areas' physical, environmental, and social values in recent decades. The main aim of this research is to test and analyze the relationship between urban green infrastructure and citizens' mental health in the surrounding area of Park-e-Mellat to enjoy the capacities of such spaces in promoting urban health. In this article, we have attempted to investigate the relationship between the surrounding area of the urban park and its effect on mental health through document and field methods (interview and questionnaire). Thematic analysis using semi-structured interviews with 14 space users was performed using MAXQDA software. In the second stage, using the fuzzy Delphi technique, the final results were obtained with 10 experts in two rounds of the questionnaire. The research method is based on an interpretive paradigm, with a mixed approach in the first part of qualitative thematic analysis and the second part of fuzzy Delphi. The findings, in the form of four main themes: the quality of the physical environment, mental health, physical health, and social health, defined ten qualities for green infrastructure planning to improve citizens' mental health.Keywords: Urban green infrastructure, Green space, park, mental health, Brojen Mellat park
-
امروزه فضاهای سبز پارک ها می تواند یکی از مکان های اصلی برای اسکان موقت بالاخص منطقه 1 تهران بدلیل قرارگیری در محور اصلی زیرزمینی خطر در هنگام زلزله باشد. لذا انتخاب «مکانی مناسب جهت استقرار موقت» جمعیت های آسیب دیده از سوانح یکی از مهمترین مسایلی است که همواره مورد توجه سازمان های مسیول در مدیریت بحران قرار دارد. در ایران و اکثر نقاط جهان معمولا مکان گزینی برای فضای سبز شهروندان پس از بروز سانحه، بدون درنظرگرفتن استانداردهای لازم توسط سازمان های امدادرسان به صورت تجربی انجام می گیرد. لذا موضوع اصلی این مقاله مکان یابی فضاهای سبز درون شهری برای اسکان موقت با استفاده از الگوریتم های فازی است. روش تحقیق نیز انجام عملیات تلفیق فازی و عملیات مکان-یابی فضای سبز برای اسکان موقت با توجه به قابلیت های گسترده نرم افزار IDRISI است که در مسایل آنالیز تصمیم گیری چند معیاره، از این نرم افزار استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که با توجه به محدودیت های قطعی که در روش بولین (روش کلاسیک) اعمال می شود، در این روش مناطق مکان یابی شده نسبت به روش های مبتنی بر منطق فازی، دارای تعداد بیشتری می باشند و روش WLC علی رغم سادگی آن، دارای کارایی بسیار بالایی می باشد و این قدرت را به متولیان امر می دهد که برای عوامل مختلف برحسب درجه اهمیت آن ها، وزن های متفاوتی را اختصاص دهد. همچنین در پایان بنظر می رسد که پارک جمشیدیه در مرتبه اول و پارک قیطریه در مرتبه دوم بیشینه امتیاز تلفیقی منطق بولین و فازی را برای برخورداری از اسکان موقت در منطقه 1 تهران بخود اختصاص داده اند.
کلید واژگان: : فضای سبز، مکان یابی، منطق فازی، IDRISI، WLCToday, the green spaces of parks can be one of the main places for temporary accommodation, especially in the 1st district of Tehran, due to its location in the main underground axis of danger during an earthquake. Therefore, choosing a "suitable place for temporary settlement" of populations affected by accidents is one of the most important issues that is always the concern of organizations responsible for crisis management. In Iran and most parts of the world, the location selection for citizens' green space after an accident is usually done experimentally by relief organizations without considering the necessary standards. Therefore, the main topic of this article is the location of urban green spaces for temporary accommodation using fuzzy algorithms. The research method is to perform fuzzy integration operation and green space locating operation for temporary accommodation, considering the wide capabilities of IDRISI software, which was used in multi-criteria decision analysis problems. The results of this research show that according to the definite limits applied in the Boolean method (classical method), in this method, the located areas have more number than the methods based on fuzzy logic. to be The findings of the research show that the WLC method, despite its simplicity, has a very high efficiency and gives the power to the trustees to assign different weights to different factors according to their importance. Assign Also, in the end, it seems that Jamshidiyeh Park in the first place and Qaitarieh Park in the second place have the maximum combined points of Boolean and Fuzzy logic to enjoy temporary accommodation in the 1st district of Tehran.
Keywords: green space, localization, fuzzy logic, IDRISI, WLC -
نشریه معماری سبز، پیاپی 30 (پاییز 1401)، صص 121 -126
بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی به عنوان مکان هایی به شمار می روند که بیماران جهت تشخیص و درمان بیماری خود به آنها رجوع میکنند. طبیعت و فضاهای سبز نقش به سزایی در ارتقای سلامت افراد دارند. لذا تاثیر فضای سبز بر بیماران با توجه به شرایط حساس بیماران بسیار حایز اهمیت است. در بین فضاهای معماری، طراحی هیچ فضایی مانند مراکز درمانی از اهمیت بالایی برخوردار نمی باشد امروزه در طراحی فضاهای درمانی ، عملکردگرایی بخش اصلی طراحی را به خود اختصاص می دهد، به نحوی که توجه به کیفیات محیطی در طراحی، تاثیرات زیادی بر روند بهبود حال بیماران ایفا میکند. گذراندن ساعت های طولانی در بیمارستان ها برای بیماران بستری و همراهان بیماران و پرسنل تجربه ای استرس آور است. هدف از طراحی این است که بیمارستان ها بتوانند با ایجاد شرایط مناسب و آرام از بیماران و همراهان آن ها که در شرایط روحی نامناسب قرار دارند، حمایت نماید. دسترسی راحت و سریع به تراس سبز در داخل اتاق بیمار می تواند در کاهش استرس و بهبود حال بیمار تاثیر بسزایی داشته باشد. هدف از این پژوهش، بررسی راهکارهایی در رابطه با طراحی تراس های سبز در داخل اتاق بیماران در بیمارستان ها است که بتواند در ارتقاء کیفیت محیط اتاق بیماران موثر واقع بوده و در نتیجه باعث تسریع در روند بهبود حال بیماران شود. روش تحقیق این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی خواهد بود این پژوهش، سعی در حذف عوامل بیمار کننده روح و جسم داشته است. مطالعات انجام شده در پژوهش نشان میدهد استفاده فضای سبز)تراس های سبز(در داخل اتاق بیمارها باعث کاهش استرس بیماران و همراه آنها و پرسنل و کاهش افسردگی بیماران، کاهش مدت زمان بستری، افزایش امید به زندگی و افزایش رضایت مندی پرسنل و... را داراست
کلید واژگان: تراس سبز، فضای سبز، بیماران بستری، بیمارستان -
نشریه معماری شناسی، پیاپی 22 (بهار 1401)، صص 100 -109
حس مکان از جمله واکنش های احساسی- ادراکی انسان نسبت به محیط پیرامون است که او را به مکان حضور خود پیوند داده و هویت فرد و مکان را شکل می دهد. فضاهای آموزشی، بعد از محیط خانه، موثرترین سطح ارتباط را با دانش آموزان به تعامل می گذارد و بعبارتی حس مکان، رویکردی برای افزایش یادگیری، شوق بازگشت به مدرسه و ماندن در آن فراهم می آورد که می تواند پیوند دهنده دانش آموزان با محیط های آموزشی باشد. این در حالی است که کمبود سطح کمی و کیفی فضای سبز در طراحی محیط های آموزشی مدارس کشور، حتی در مدارس روستایی، این فضاها را به مکانی صلب و بی روح با مصالح و ساختمان های غیرجذاب و بی ذوق برای دانش آموزان تبدیل کرده است. شناخت بهتر محیط زمانی ارزش می یابد که ضمن درک عناصر کالبدی آن، مفاهیم درونی آن و ادراک فرد و گروه نیز مورد توجه قرار گیرد. از این رو، مقاله حاضر سعی در بررسی فضاهای سبز و نحوه اثرگذاری آن در طراحی و عملکرد فضاهای آموزشی مدارس روستایی با تمرکز بر سطح یادگیری دانش آموزان و بهبود حس مکان در این فضاهاست. ماهیت این پژوهش کاربردی است و به لحاظ متدلوژی جزو تحقیقات توصیفی- تحلیلی می باشد که در آن داده های مورد نیاز به دو روش کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (پیمایشی با توزیع پرسشنامه) است. نتایج کلی تحقیق حاکی از آن است که توجه به طراحی فضاهای سبز در مدارس روستایی بر میزان عملکرد محیطی و سطح یادگیری دانش آموزان تاثیرگذاری عمیقی داشته و این امر بیانگر تاثیرات مثبت و معنیدار طراحی فضاهای سبز بر قدرت یادگیری و آموزش دانش آموزان مدارس روستایی شهرستان گنبدکاووس است. بعلاوه، نتایج آزمون های آماری تحقیق نشان داد که رابطه مستقیم و معنیداری بین وجود فضاهای سبز و افزایش حس مکان در میان دانش آموزان مدارس محدوده مطالعاتی وجود دارد.
کلید واژگان: رویکرد حس مکان، طراحی فضاهای آموزشی، مدارس روستایی، فضای سبز، گنبدکاووس -
بررسی جایگاه فضای سبز در مجتمع های مسکونی آپارتمانی ایران / مورد: برندگان جایزه معمار 99-1393
با گذشت قرن ها و تحول شکل زندگی بشر، فضای سبز همچنان همانند عنصری جدایی ناپذیر از زندگی انسان قلمداد میشود. فضاهای سبز در معماری ایران همیشه مورد توجه بوده و میتوان گفت هیچ بنایی احداث نمی شده مگر آنکه ساماندهی و شکلگیری صحیح فضاهای سبز آن نیز مدنظر معمار بوده است. اهمیت استفاده از عوامل طبیعی در معماری امروزه و نیاز به ایجاد پایداری اکولوژیک میان طبیعت و مصنوعات بشری حداکثر استفاده از عوامل محیطی و طبیعی در معماری جزء ارکان پایداری در این زمینه میباشد. در این پژوهش توصیفی به بررسی جایگاه فضای سبز به عنوان عنصر حیاتی در زندگی بشر پرداخته شد. در گام نخست به مطالعه و شناخت تاثیرات حاصل از فضای سبز بر زندگی انسان پرداخته شد که نتایج نشان دهنده تاثیرات بسیار تعیین کنندهای است که عبارتاند از: تاثیرات روانشناختی- تاثیرات جامعه شناختی و تاثیرات فرهنگی. در ادامه، برخی مجتمع های مسکونی آپارتمانی در پروژه های موفق در مسابقه معمار از سال 93 - 1399 مورد پژوهش قرار گرفت.
کلید واژگان: آپارتمان، جایزه معمار، فضای سبز، مجتمع مسکونی، معماری -
The purpose of this study are to locate suitable areas for green space development in Gorgan by combining AHP method and fuzzy logic in GIS. In this study, the gamma function with a value of 0.9 has been used. After these steps, the final map of the proposed zones for locating green space in Gorgan has been presented. To implement fuzzy operator in GIS environment, first the effective criteria in spatial organization according to the results of library studies have been extracted and also entered into GIS environment, which are: distance from communication routes, distance from industrial centers, distance From the available green space, distance from commercial use, distance from cultural use, distance from educational use, distance from city center, distance from medical centers, distance from religious use, slope, distance from fault. After standardizing the effective criteria using the fuzzy region method in GIS environment, each of these criteria is assigned a weight based on the AHP method. Then all these criteria were combined and finally a zoning map of lands prone to urban development was produced. Using natural fracture method, the map was divided into five categories: very suitable, suitable, medium, inappropriate and very unsuitable, and it was found that about 13.79% of the study area, which is equivalent to 1895.88 hectares, which is in the very class Conveniently located. This amount is 23.74% equivalent to 3263.356 hectares of the area for the class with suitable capability. About 26.21% of the city area, which is equivalent to 3603,234 hectares, is in the middle class. Also, about 22.40% of the area of Gorgan, which is equivalent to 3080.141 hectares, is unsuitable for green space development. Finally, about 13.87% of the area of the city, which is equivalent to 1906.501 hectares, is in a floor with very unsuitable potential for the development of green space in Gorgan.
Keywords: Location, Green Space, Fuzzy Logic, Geographic Information System (GIS), Gorgan -
در طراحی معماری و کالبدی بسیاری از مدارس و فضاهای آموزشی کشور، کمتر به جنبه های روانشناختی دانش آموزان توجه ویژه شده است حال آنکه این فضاها بیشترین سطح ارتباط را با کودکان و نوجوانان به تعامل می گذارند. برطبق دیدگاه صاحبنظران، محیط آموزشی مدرسه باید به گونه ای که یادگیری در آن آسان و خوشایند باشد، طراحی گردد. نیاز روزافزون گسترش فضاهای آموزشی همگام با افزایش جمعیت دانش آموزی و عدم کفایت برخی فضاهای موجود، یکی از مشکلات اساسی جامعه امروزی مدارس کشور است. در این میان فضای سبز این محیط ها بسیار مورد توجه باید قرار گیرند. در این تحقیق هدف بررسی و ارزیابی ضرورت وجود طراحی مطلوب فضاهای باز آموزشی در کلیه مقاطع تحصیلی است چراکه ایجاد رغبت و حس علاقه مندی به محیط آموزشی و تعامل آن با فضاهای سبز و فضای باز حیاط، از عوامل موثر در برداشت دانش آموزان از محیط مدرسه و همچنین پیشرفت تحصیلی آنها می باشد. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش کیفی از نوع توصیفی (پس رویدادی علی - مقایسه ای) می باشد. جامعه آماری مشتمل بر دبیرستان های دخترانه شهر اصفهان (اعم از مطلوب یا نامطلوب) بوده اند. به منظور اجرای طرح پژوهشی، از میان نواحی پنجگانه آموزش و پرورش شهر اصفهان، چهار ناحیه به تصادف انتخاب گردید. نتیجه این که بین میانگین نمرات نحوه طراحی فضاهای باز حیاط و محیط سبز مدرسه از دیدگاه دانش آموزان دو گروه مدارس مطلوب و نامطلوب تفاوت معناداری موجود است. بدین صورت که دانش آموزان مدارس مطلوب به لحاظ استفاده از فضاهای باز متناسب با ویژگی های روانشناختی دانش آموزان، نگرش مثبتی به مدرسه و محیط آموزشی داشتند.
کلید واژگان: روانشناسی محیط، محیط آموزشی، فضای سبز، ادراک محیطی، حیاط و محیط باز آموزشیBackground and ObjectivesIn the architectural and physical design of many schools and other educational spaces within the country, the psychological aspects of students and space users are highly neglected. However, these spaces and environments have the highest level of contact with children and teenagers, thus bearing long-term psychological and emotional effects on them. According to experts in the field, the school's educational environment should be designed so as to make learning easy and enjoyable. The ever-growing need to expand educational spaces along with the increased student population and the weakness of open spaces, and lack of suitable green environment in schools, is one of the main problems of today's society. In the meantime, the design of green space in these environments and the way of organizing the elements and integrating the occupied empty spaces with the desired capacity in the school space, both the interiors and exteriors such as courtyards, should be more flexible so that it can yield positive results in the teaching process. The arrangement of the elements together can create different-looking courtyards with various capabilities for relaxation and rest, exercise and the exploitation of green space, just as children and teenagers want a plethora of green spaces with different functions in school. Establishing a close and direct connection with the environment and outdoor nature makes the school a manifestation of the student's second home and at the same time. When space is in direct and close contact with such courtyard, it is possible to use both spaces simultaneously for both functions of learning or leisure. The purpose of this study is to investigate the desirable design of open spaces and outdoor educational environment at all educational levels, as shaping a sense of interest towards the educational environment and the subsequent interaction with green spaces and roaming space of the yard are highly contributing factors in the desirable attitude of students towards their learning environment and their resulting educational progress. The desirability of such spaces is also very effective in reducing the stress of the teaching staff and educators, thus forming constructive steps in the process of education and training.
MethodsThe research method in this paper is qualitative that employs descriptive (retrospective causal-comparative) indicators. The statistical population of this research includes all-girls high schools in Isfahan. According to the standards offered by the General Directorate of School Renovation of Isfahan Province, the schools of the four educational districts were divided into two groups of desirable and undesirable. In this research, a simple random sampling method was used to select subjects. Hence, 208 students from both school types (desirable and undesirable) were examined. Then, four high schools (one school from each district) were randomly selected from the list of schools. Two classrooms were subsequently randomly selected from each school. From each class, all students responded to the questionnaire items. In addition, students from both groups of desirable and undesirable schools were homogenized and compared in terms of intelligence quotient, education level of parents, economic and social status of the family, and lack of inflicting disorders. This self-report inventory consists of 32 Likert-scale items and is designed to examine attitudes of students toward educational spaces and the perception of the open environment and green space. In developing this questionnaire, a prototype questionnaire (preliminary design of the design scale) was used. The Cronbach's alpha coefficient for this inventory was estimated to be higher than 0.7, and the reliability of the data was thus confirmed.
FindingsThe results show that there is a significant difference between the average scores of the open space design of the yard and the green environment of the school from the students' point of view in two groups of schools. As such, the students studying at desired schools had a positive attitude towards the school and the educational environment in terms of exploiting the open spaces according to the students' psychological characteristics. The learning process in interaction with the open space, owing to the formation of gathering spaces, provides the possibility of group work practice and higher student participation.
ConclusionOverall, this collective learning and the relationship between the internal body and the external space positively affect students' intellectual activity. Also in consolidating the sense of place, this study explores the concepts of socialization and interpersonal interactions of students, learning and attractiveness of learning and promoting indirect education in the interaction between open and closed spaces (as well as the connecting semi-open spaces), softening the environment and appropriate landscaping and positive psychological effects of students and creating thermally comfortable seating space to be used in the outdoor environment, controlling the reflection of disturbing lights and sheltering rain or other climatic conditions in certain environments, strengthening students' sensory and visual communication with the environment and educational-oriented communication in the open environment and providing space for relation, rest, interpersonal interactions, observing others and creating creativity through research strategies and achievements, which requires appropriate design and careful application of the principles of architecture and environmental psychology.
Keywords: Environmental Psychology, Educational environment, green space, Space perception, Yard, Open Educational Environment -
بام سبز، تا کنون به عنوان یکی از عناصر مهم معماری به شمار رفته است، حال آنکه این مقوله از نظر معماران دور مانده است و پژوهش های اندکی بر روی پوشش گیاهی مناسب برای بام سبز انجام شده است. خداوند در قرآن کریم در آیه 61 سوره هود فرموده اند:"هو انشاءکم من الارض و استعمرکم فیها"(او شما را از زمین انشاء کرد پس آباد کنید آن را) در حالی که انسان ها آنگونه که شایسته بوده است، به محیط زیست احترام نگذاشته اند و نسبت به زمین توجه کافی نداشته اند که امروزه عواقب ناشی از آن متوجه خودشان شده است. اگر چه تا به امروز کاشت هر گیاهی را روی بام امکان پذیر بوده است، اما طراحی فضای سبز روی بام با محدودیت هایی از جمله محدودیت های اقلیمی، طراحی سازه ای، هزینه نگهداری، تصورات طراح بام سبز مواجه بوده و از سوی دیگر سبک بودن سازه ی بام حایز اهمیت است. تاکنون گیاهانی عملکرد مناسبتری در بام سبز داشته اند که در خاک کم عمق و با مراقبت های کم رشد کرده اند. لذا هدف از پژوهش حاضر تبیین مولفه های اثر گذار به منظور طراحی الگوی کاشت بهینه جهت بام سبز در اقلیم گرم و خشک تهران بوده است. این پژوهش دارای ماهیت کاربردی و با رویکرد تفسیرگرایی و با روش توصیفی-تبیینی به معرفی گونه های گیاهی مناسب تهران پرداخته است. از مطالعات انجام شده این نتیجه حاصل شده است که گیاهانی مناسب بام سبز هستند که علاوه بر آنکه نیاز به رسیدگی و آبیاری کمتری داشته اند، دارای ویژگی های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی متنوع بوده اند. این عوامل باعث پایداری و تاب آوری بیشتر بام سبز شده است. گونه های مثمر نیز به عنوان گونه های محدودکننده به شمار رفته اند که از نظر اولویت بندی، همنشینی شان با سایر گیاهان بررسی شده است.
کلید واژگان: بام سبز، پوشش گیاهی بام سبز، منظر شهر تهران، فضای سبز، تاب آوری شهر -
فصلنامه هویت شهر، پیاپی 45 (بهار 1400)، صص 49 -64
عدم وجود فضای تنفس در محلات به دلیل فشردگی ناشی از افزایش شهرنشینی در شهرها، استفاده از روش های نوین راجهت رفع این کمبود ضروری نموده است؛ بنابراین پژوهش باهدف کاربست مفهوم فضاهای تنف سگاهی ب هعنوان فضاهای سبزو باز کوچک مقیاس در بافت فشرده شهرها با تاکید بر مولفه زیست محیطی مطرح می شود. در این پژوهش برای چگونگی ایجادفضاهای تنف سگاهی در بافت-های مختلف و تاثیر آن بر کیفیت زندگی محلات، معیارهای مرتبط با فضاهای تنف سگاهی بااستفاده ازنظر متخصصان و روش دلفی مشخص شده و سپس با استفاده از روش AHP رتبه بندی می شوند؛ درنهایت معیارها را دردو محله با ویژگی های متفاوت موردبررسی قرار داده و این نتیجه حاصل شد، معیارهای ب هدست آمده از پژوهش، تاثیر مستقیم برمعیارهای کیفیت زندگی در محلات دارند و به دلیل ماهیت این فضاها، اجرای آنها در بافت های فشرده و نیاز به بهسازی-نوسازیبا اتخاذ سیاست های متناسب کاربرد دارند.
کلید واژگان: فضاهای تنفسگاهی، فضای سبز، فضای باز، محله بلاغی قزوین، محله جانبازان قزوین، روش AHPThe lack of breathing space in neighborhoods, due to the congestion caused by the increasing urbanization of cities, has necessitated the use of new approaches to address this shortage. Therefore, this study aims to utilize the concept of breathing spaces that are small and open-green spaces in compact cities texture with an emphasis on the environmental dimension. In this study, the criteria for the creation of breathing spaces in different fabrics and their effects on the quality of life of the neighborhoods are determined by using the consensus of experts and the Delphi method and then ranked by the AHP method. Finally, the criteria studied in two neighborhoods with different characteristics. It concluded, the criteria obtained from the research have a direct effect on the quality of life criteria in the neighborhoods. This is because of the nature of these spaces, their implementation in compact fabrics and rehabilitation's need and renovation is more applicable by adopting appropriate policies.In this paper, based on the mentioned methods, four criteria and eight sub-criteria were selected to achieve the research goal and to answer this challenge and then ranked by using the AHP method. According to the results, the criteria were prioritized into four sections. 1. Land use with vegetation criterion has two sub-criteria: greenspaces and green levels. 2. Wastelands and open spaces criterion have two sub-criteria: natural and human production. 3. Environmental criterion has two sub-criteria: Biological and physical. 4. Localscale criterion has two sub-criteria: socio-cultural and functional-operational. Sub-criteria were prioritized: greenspace, natural of open space, green levels, and biological characteristics of the environment, human production of open space, socio-cultural characteristics of the local scale, physical characteristics of the environment and functional-operational characteristics of the local scale. Then, to better understand the subject under study and to evaluate the criteria obtained from different research methods, selected two neighborhoods of Qazvin city as samples of this research. One of them is Bolaghi, which is the old neighborhood. Another is the new one that called Janbazan. They were compared by matching. Finally, the criteria were studied in two neighborhoods with different characteristics historical and modern neighborhoods. The results of the survey of the neighborhoods based on the criteria and sub-criteria indicate that none of them has enough open spaces and wastelands and land use with vegetation. Regarding environmental criteria, it can be said that the physical sub-criterion of Janbazan neighborhood is better than the Bolaghi neighborhood because the fabric of the Janbazan neighborhood is planned. In general, little attention has been paid to this criterion and its sub-criteria in both neighborhoods. The only difference between the two neighborhoods is the social-cultural aspect at the local scale criterion. This is because the original inhabitants of the Bolaghi neighborhood have a greater sense of belonging and social interaction than the Janbazan neighborhood. Therefore, it is necessary to create breathing spaces in these neighborhoods to improve their qualification. Furthermore, these spaces are effective in reducing a variety of contaminants and natural hazards.
Keywords: Breathing spaces, green space, Open Space, Qazvin Bolaghi neighborhood, Qazvin Janbazan neighborhood, AHP method -
پدیده سالمندی جمعیت در جهان و ایران با توجه به آمار مستند، موضوعی انکارناپذیر است. از نیازهای مهم سالمندان پاسخ گویی به دو مشکل ضعف ادراک و انزوای اجتماعی است. ازاین رو ضروری است که محیط مناسب و بهتری برای زندگی آن ها فراهم شود تا افسردگی های ناشی از تنهایی کاهش یابد. هدف پژوهش ارائه معیارها و ضوابط طراحی فضای سبز عمومی جهت حضورپذیری سالمندان است. نمونه آماری پژوهش شامل 141 سالمند (71 مرد و 70 زن) است و ارائه پرسش نامه محقق ساخت (آلفای کرونباخ معادل0.904) به بررسی رابطه عوامل ادراکی (روانی و عاطفی) و اجتماعی پرداخته است. تحلیل ها توسط آمار توصیفی و استنباطی در محیط نرم افزار SPSS صورت پذیرفت. یافته ها بیان گر رابطه بین عوامل ادراکی روانی و اجتماعی فرهنگی با عامل ادراکی عاطفی و رابطه بین عوامل ادراکی عاطفی و اجتماعی فرهنگی با عامل ادراکی روانی است. نتیجه گیری بر اساس یافته ها چنانچه عوامل ادراکی (عاطفی و روانی) شفابخش محیط سالمندان دچار تغییر شود، روابط اجتماعی و فرهنگی او می تواند مستقیم تحت تاثیر قرار گیرد.
کلید واژگان: سالمندان، فضای سبز، حضورپذیری -
فضاهای سبز و پارک های شهری بخش مهمی از شبکه پیچیده اکوسیستم شهری هستند و اثرات قابل توجهی در اکوسیستم ارایه می دهند. این پژوهش به بررسی و تجزیه و تحلیل اکولوژیکی پارک های شهری در کلانشهر تبریز پرداخته است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت تحلیلی_توصیفی و از لحاظ هدف کاربردی است.اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه پارک های تبریز و جامعه نمونه، پارک های ایل گلی، باغمیشه، شمس تبریزی و ارم است. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، سیستم اطلاعات جغرافیایی، روش تحلیل شبکه ای ANP، مدل تاپسیس و مدل الکتر است. بررسی و تجزیه و تحلیل شاخص های اکولوژیک در چهار محور عمده کالبدی و طراحی اکولوژیکی، زیست محیطی، فرهنگی_ آموزشی و دسترسی در پارک های مورد مطالعه نشان می دهد با توجه به نتایج به دست آمده، پارک ایل گلی از نظر اکولوژیکی در بهترین وضعیت قرار دارد و پارک های شمس، باغمیشه و ارم در رتبه های بعدی قرار دارند که نیازمند اتخاذ سیاست های مناسب در این زمینه برای بهبود وضعیت آنهاست. به گونه ای که در روش تاپسیس پارک ایل گلی در مجموع شاخص ها و متغیرهای در نظر گرفته شده براساس دسترسی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی با ضریب 16Ci"> 94/15 در رتبه نخست قرار داشته و از نظر اکولوژیکی نسبت به سایر پارک های مد نظر وضعیت بهتری دارد. سپس پارک شمس با ضریب 16Ci"> 27/10 در رتبه دوم و بعد از پارک ایل گلی قرار دارد و پارک های باغمیشه و ارم به ترتیب با ضرایب 83/6 و 03/3 در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند.
کلید واژگان: تحلیل اکولوژیکی، فضای سبز، تاپسیس، پارک شهری، تبریزObjectivesThe evolution in industry in the eighteenth and nineteenth centuries led to greater human domination of the planet and the environment. In the field of clean environment, urban parks are regarded as an important element in creation of a sustainable city. They provide opportunities in various areas for instance by improving the environment quality, enabling active and passive entertainment, and creating a beautiful environment. Accordingly, thinkers have considered the strengthening of the relationship between the urban man and the nature as a major way of dealing with the problems of urbanization. Therefore, cities need particular attention today in terms of revival of the urban nature, as presence of the nature in the city, to the necessary extent, and its composition and distribution is a requirement of sustainable development. Evidence from Iran and the area under study in regard to current urban green space planning and design indicates that the idea of ecological design and planning is very weakly treated. Due to the dissatisfaction with the current conditions in the design of urban green spaces as an important part of the city, development of green spaces with high ecological efficiency, significant bioclimatic features in particular, should be considered.
FindingsIn the ranking provided by the TOPSIS method, Elogli Park exhibits the lowest positive ideal (5.41) and the highest negative ideal (13.45), followed by the Shams, Baghmishe, and Eram parks, in that order. This is because the cli coefficient, the negative ideal divided by the sum of the positive and negative ideals, for Elogli Park (15.93) is higher than those for the other parks, assigning it the highest priority in ecological terms among the parks under investigation. The four studied forest parks were classified by ecological indicators using the electric model. According to the results obtained by this method, Elogli Park was ranked first in ecological terms, and the Shams, Baghmishe, and Eram parks were ranked next. A point to be noted concerned the improper conditions of the Baghmishe and Eram parks, the latter in particular, in terms of the indicators, calling for greater attention to these parks. Based on the data on vegetation density, Shams Park exhibited denser coverage than the other parks, followed by Elogli, Baghmishe, and Eram, in that order. The denser the vegetation, the higher the priority of the park, and the better its ecological conditions. According to the three indicators studied in the GIS environment, Shams Park was in better conditions in ecological terms than the other parks.
ResultsThe results demonstrated that today’s cities need multi-purpose ecological balancing spaces rather than gardens and lawn. The prioritization of the parks based on cultural criteria indicated that the Eram and Shams parks were in better conditions than Shahgoli and Baghmishe. Physically, Elgoli Park was found to hold the highest priority, followed by Shams, Baghmishe, and Eram, in that order. In environmental terms, the Elgoli, Shams, Baghmishe, and Eram parks were ranked in that order. In terms of access features, Baghmishe and Shams were ranked first, followed by Elgoli and Eram. Finally, Elgoli and Shams were both identified through combination of the maps for all the criteria according to their weights as the best parks in terms of accessibility and cultural, environmental, and physical features. They were followed by Baghmishe Park, and Eram exhibited the lowest score among the parks in terms of the above features.
Keywords: Ecological analysis, Green space, Topsis, Urban park, Tabriz
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.