صفویه
در نشریات گروه هنر و معماری-
عثمانی ها د ر سفرهای جنگی شان به مرزهای امپراطوری، همواره براساس یک سیستم «قلعه محور» حرکت می کرد ه اند . د ر این سیستم، محوریت پیشروی ها و نقشه راه تصرفات مبتنی بر تصرف قلاع و بازسازی آنها د ر راستای پیشبرد اهد اف نظامی و سیاسی شان بود ه است. د ر این راستا، با بررسی های مید انی و کتابخانه ای، نگارند گان موفق یه شناسایی سه قلعه د ر تبریز و اطراف آن شد ند . که عثمانی ها آنها را براساس این شیوه بهره گرفته اند : 1. قلعه رشید یه 2. قلعه جعفرپاشا 3. قلعه خامنه. این پژوهش براساس ترکیبی از روش های کتابخانه ای و مید انی انجام شد ه است. به گونه ای که منابع مطالعه شد ه با مد ارک باستان شناسی به د ست آمد ه تطبیق د اد ه شد ند . و به لحاظ قالب نظری نیز از نظریه چیرگی(ارتباط بین مراکز سیاسی- نظامی) کالین رنفرو برای تحلیل نتایج پژوهش استفاد ه شد ه است. د رنهایت، با بررسی قلاع مذکور، به این نتیجه می رسیم که هر یک از قلاع مذکور پتانسیل و تاثیر سیاسی- نظامی خاصی بر تحولات این د وره د اشته اند . این مسئله را د ر قالب نظریه چیره گی رنفرو به این شکل می توان تحلیل کرد که قلاع مورد بحث با اینکه هر کد ام یک واحد سیاسی- نظامی مستقل عمل می کرد ند . اما د ر قالب ساختار سیاسی عثمانی د ر مناطق متصرفه شمال غرب ایران، به صورت یک سیستم هماهنگ عمل می کرد ه اند . لذا، قلاع عثمانی ها د ر تبریز د ر قالب این سیستم قلعه محور و د ر بازه زمانی 1603-1585 میلاد ی موجب تد اوم حاکمیت سیاسی بیست ساله د ولت عثمانی بر مناطق متصرفه آذربایجان و بالاخص تبریز شد ه اند .کلید واژگان: قلعه تبریز، قلعه خامنه، قلعه رشید یه، قلاع عثمانی، صفویهDuring their military campaigns to the borders of the empire, the Ottomans always followed a "fortress-centered" system. In this system, the progress of conquests and the road map for territorial expansion were based on the capture and reconstruction of castles to advance their military and political objectives. Through field and library research conducted by the authors, three castle in Tabriz and its surroundings have been identified as utilized by the Ottomans according to thismethod1-Rashidiyye Castle 2-Jafar Pasha Castle 3-Khameneh Castle. This research is based on a combination of library and field methods. The studied sources were compared with archaeological evidence obtained. From a theoretical perspective, Colin Renfrew's dominance theory(the relationship between political and military centers) was used to analyze the research findings. By examining the mentioned castles, it is concluded that each of these castles had specific political and military potential and influence on the developments of this period. This can be analyzed within Renfrew's theory of dominance, suggesting that although each castle operated as an independent political-military unit, it functioned as a coordinated system within the Ottoman political structure in the occupied northwestern regions of Iran. Thus, the Ottoman castles in Tabriz, operating within this castle-centered system, contributed to the 20-year political dominance of the Ottoman state in the occupied regions of Azerbaijan, particularly Tabriz, from 1585 to 1603 A.D.Keywords: Tabriz Castle, Khameneh Castle, Rashidiyye Castle, Ottoman Castles, Safavid
-
بیان مسئله:
نگارگری از منابع غنی هنر ایران و تمدن اسلامی است و دوره صفویه جزء درخشان ترین دوره در هنر اسلامی به شمار می رود. مطالعه آثار این دوره به دلیل بازشناسی پیشینه فرهنگ و هویت ایرانی و تاثیراتشان بر هنر اسلامی ایران، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مرقع هفت اورنگ ابراهیم میرزا، معروف به جامی فریر، آخرین نسخه مصور ممتاز با معیارهای سلطنتی بوده که به سفارش و حمایت سلطان ابراهیم میرزا در دوره صفویه تولید شده است. این مرقع در دوره شاه تهماسب، همزمان با تغییرات سیاسی و اجتماعی و محدودیت های حمایتی از هنر و هنرمندان، خلق شده است. به نظر می رسد این اثر در فضایی نسبتا آزاد و مستقل از تحولات و ایدئولوژی حاکم بر زمان خود شکل گرفته است.
هدف پژوهش:
این پژوهش با رویکردی تاریخی و گفتمانی، در چارچوب نظری نورمن فرکلاف، به بررسی بافت زمینه ای و عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر شکل گیری مرقع هفت اورنگ ابراهیم میرزا می پردازد. روش تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین برای واکاوی این اثر به کار گرفته شده است. از نظر هدف، این پژوهش در دسته تحقیقات توسعه ای قرار می گیرد.روش پژوهش: این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی-تاریخی-تحلیلی است. و بر پایه بررسی های تاریخی و اطلاعات به دست آمده از بسترهای اجتماعی و سیاسی زمان شکل گیری مرقع ابراهیم میرزا انجام شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها کیفی است.
نتیجه گیریبا بررسی تاریخی بافت زمینه ای عوامل اجتماعی تاثیرگذار بر شکل گیری این مرقع در چهارچوب نظری نورمن فرکلاف نشان می دهد که ابراهیم میرزا، به دلیل موقعیت سیاسی، روابط سلطنتی و جهان بینی متفاوت خود، نقشی محوری در خلق این اثر داشته است. همچنین، تغییرات سیاسی و مذهبی ایجاد شده در قدرت حاکم صفویه برموضوع، تصاویر و مضامین مرقع تاثیرگذاشته و سبب ایجاد اثری هنری با ویژگی های متفاوت نسبت به سایر آثار هم دوره اش شده است.
کلید واژگان: مرقع هفت اورنگ، ابراهیم میرزا، صفویه، تحلیل گفتمان، نورمن فرکلاف، مرقع نگاریProblem statement:
Persian painting (Miniature) is one of the rich sources of Iranian art and Islamic civilization, with the Safavid period being the most brilliant era in Islamic art. Studying the works of this period is important for recognizing cultural and identity background of Iran and its influences on Islamic art. The “Haft Awrang “ by Ibrahim Mirza, known as Jami Freer, is the last outstanding illustrated manuscript (muraqqa) with royal standards, created under the patronage of Sultan Ibrahim Mirza during the Safavid priod. This manuscript was created amidst political and social changes during the reign of Shah Tahmasp and limitations imposed on the support of art and artists. It seems to have been created in a free region, away from the prevailing transformations and ideologies of its time.
Research objectiveThis research, through a historical and discursive perspective and by study the contextual and social-cultural factors, aims to investigate the factors influencing the formation of Ibrahim Mirza’s “ Haft Awrang “ manuscript based on the discourse analysis approach within the theoretical framework of Norman Fairclough in three levels: description, interpretation, and explanation and is developmental in objective.
Research methodThis research is descriptive-historical-analytical in terms of purposes, relying on historical review and information obtained from the social and political contexts of the time when Ibrahim Mirza’s manuscript was formed. The research method of analysis is qualitative.
ConclusionBy historically examining the contextual and social factors in the formation of the manuscript and analyzing them within Norman Fairclough’s framework, it was found that Ibrahim Mirza, due to his political position, royal relations, and different worldview, played a central role in the creation of this work. Additionally, the political and religious changes in the Safavid ruling power influenced the themes, images, and content of the manuscript, resulting in an artistic work with distinct characteristics compared to its time.
Keywords: “Haft Awrang” Manuscript, Ibrahim Mirza, Persian Painting (Miniature), Safavid, Discourse Analysis, Norman Fairclough, Muraqqa Creation -
فصلنامه نگره، پیاپی 71 (پاییز 1403)، صص 47 -67نقاشی ایران در مسیر رشد خود دچار تحولات فروانی شده است. به همین جهت، مکاتب گوناگون نگارگری، دارای صبغه قومی و قبیله ای و دربرگیرنده فرهنگ حاکم زمان خود هستند. مکتب قزوین از جمله مکاتب نقاشی ایران دوره صفوی است که در سال 955 ق، هنگام تغییر پایتخت از تبریز به قزوین شکل گرفته و بسان سایر مکاتب در روند شکل گیری و تکامل خود، تحت تاثیر حوادث اجتماعی و سیاسی حاکم بوده است. همین ضرورت، نگاه جامعه شناسانه بر این مکتب را دو چندان می کند. پژوهش پیش رو، با هدف بررسی تاثیر بازتاب تحولات اجتماعی در ظهور مکتب نگارگری قزوین، ضمن معرفی این مکتب درصدد است با نگاهی جامعه شناختی، آن را از منظر نظریه بازتاب، مورد واکاوی قرار دهد. در این راستا، جهت پاسخگویی به سوالات: 1. تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دوره صفویه چگونه شکل گرفته است؟ 2. بازتاب این تحولات در مکتب نگارگری قزوین چگونه است؟ مقاله حاضر از روش نظری و شیوه توصیفی- تحلیلی سود جسته است. نتایج نشان می دهد که مکتب قزوین، همواره متاثر از تحولات سیاسی و اجتماعی دوره صفویه بوده است. از این رو، موضوع نگاره های این مکتب، توصیف و تمجید از انسان و حالات اوست و از این منظر شاهد جهان بینی و نگرشی جدید در آثار این مکتب هستیم. تک پیکره نگارها و اوراق تک برگ مستقل که عمدتا تصاویری از شاه و درباریان را به نمایش می گذارند؛ اولین نمونه های تصویری هستند که به سفارش حامیان، در دستان توانمند طراحان چهره گشا رسامی می شوند. درکل، پر هزینه بودن تکمیل نسخه های خطی برای دربار، عدم توجه شاه تهماسب به نقاشی نسخه های خطی و معرفی نقاشی دیواری، تعصب مذهبی شاه تهماسب به نگارگری، ایجاد محیط هنری، رشد طبقه بازرگان و افراد کم ثروت تر جامعه، سفارش زیاد اوراق تک برگ و مرقعات تصویری و خوشنویسی؛ از مهم ترین عوامل ایجاد و رشد مکتب نگارگری قزوین می باشند.کلید واژگان: نگارگری، تک پیکره نگاری، صفویه، مکتب قزوین، جامعه شناسی هنرAny artful production can be understood on the context of the society and its position and function. The Qazvin school is one of the Iranian painting schools of the Safavid period, which was formed in 955 AH when the capital was changed from Tabriz to Qazvin. In the process of its formation and evolution until 1006 AH, it has undergone important social and political events, which show the necessity of a sociological look at this school. The aim of the current research is to determine the role of reflection of social changes in the emergence of Qazvin school of painting with sociological analysis and from the perspective of reflection theory. Therefore, it seeks answers to these questions: 1. How did the social, economic and cultural developments take place during the Safavid period? and 2. What is the reflection of these developments in Qazvin painting school? The research method is based on the objective, fundamental and based on descriptive data collection. The data of the research was collected by the method of sampling from the sources and also by observing the wall paintings of the Safavid Government House of the Qazvin State. Data analysis was done qualitatively based on comparison, analysis and classification. The results showed that the painting of the Safavid period in Qazvin has many differences compared to the previous periods. These differences include dynamic figures and soft distance and flexibility of lines, brushstrokes and shadows with linear value, creation of a living and real space, enlivening the world around the human body by recreating natural movements, special feelings of affection and romance in nature and garden display, the design of face painting and diversity in the type of clothing and facial expressions of people, the creative use of colored ashes and changes in the theme. From a sociological point of view, an important part of these changes is the result of the change of the three institutions of power, religion and artistic circles. Before the invention of the printing industry, the institution of power, the rich and the courtiers, and at the head of it the king, was the most important patron and supporter of artists. In the era of Shah Tahmasb, the support of artists was not stable and continuous, which caused the reduction of painting and gilding of manuscripts, and instead painting of buildings, wall painting, and single-face painting became popular. Besides the power, new supporters were also found, including financiers close to the court, princes and merchants, who had their own worldview in the production and ordering of works of art. In the Safavid era, the institution of religion, especially the Shiite religion, gained a lot of power, as a result of which, many manuscripts were written and illustrated with Shiite topics and themes and stories and stories of the Prophets. The changes in the artist's artistic environment and the orders of art lovers, the creation of painting workshops and the production of manuscripts, show a change in the attitude and the prevailing discourse in the institution of art circles. This change in attitude led to the creation of paintings with different colors and numerous themes. The sociological analysis of Qazvin school of painting shows that the paintings of this period have significant differences with the paintings of other periods. Among the most important differences, we can point out the following: 1- Change in themes and content: the individual figures of this school and their actions and roles all show the development of society, the introduction of the governmental pyramid of the Safavid society - in which the Shah was at the head, and consecutively there were courtiers, aristocrats and nobles, merchants and common people. Also, the dominant ideology and the orders of art lovers can be seen in a different form in the Qazvin School's monographs along with changing the themes. 2- Beliefs, tendencies, values and beliefs of the artist in the production of works of art are such that the artist is referred to and introduced by his works. 3- The change of patrons of art caused a change in the discourse and attitude of artistic circles, and this caused the spread of single-figure paintings and single-faces as well as the production of independent single-figures.Keywords: Painting, Single-Figures, Safavid, Qazvin School, Sociology Of Art
-
نشریه پیکره، پیاپی 36 (تابستان 1403)، صص 77 -91مقدمه
در میان ادوار تاریخی ایران زمین، عصر صفوی از منظر پرداختن به انسان شناسی فرهنگی اقوام ایرانی ارزش به سزایی دارد. جایی که در آن به لطف آشنایی با جهان غرب، بنیان های نقد اجتماعی و نگاه انتقادی به مشکلات و مصایب اجتماعی شکل گرفت و همزمان عناصر زشت و زیبای سازنده جامعه ایرانی به اروپا نمایانده شد. آرای سیاحان اروپایی در باب عناصر فرهنگی جامعه ایران، آیینه تمام نمایی است که تبیین و تحلیل آن می تواند به شناخت ارکان عمده فرهنگ و تمدن ایرانی در آن روزگار بیانجامد. توجه اعجاب برانگیز سفرنامه های دوره صفویه به قالی ایرانی و تبیین زیبایی و ظرافت آن در شمار مواردی است که سیاحان فرنگی در نوشته های خود آورده و از این رهگذر بر یکی از بنیان های فرهنگی ایران و یکی از ملزومات زیست بوم جامعه ایرانی انگشت نهاده اند. در پژوهش حاضر به این پرسش که سفرنامه های فرنگی روزگار صفویه، کدام ابعاد انسان شناسی، هنری و تجاری در پیوسته با فرش ایرانی را تبیین کرده اند و این ابعاد در نگرش غربیان نسبت به ایرانیان چه تاثیری نهاده پاسخ داده می شود.
روش پژوهش:
این پژوهش متکی به شیوه توصیفی- تحلیلی است که پس از استخراج مطالب مورد نظر از متون مورد بررسی، به کمک منابع کتابخانه ای تبیین و تحلیل شده است. نظر به اینکه این پژوهش براساس داده های تاریخی مندرج در سفرنامه ها صورت پذیرفته، لذا روش پژوهش تاریخی نیز در شمار روش های پژوهش است.
یافته هابر بنیاد آنچه ازخلال بررسی یاد کرد قالی ایرانی و متعلقات آن در سفرنامه های فرنگی عصر صفوی استنباط می شود، فرش ایرانی یکی از نیکوترین و جذاب ترین رسولان فرهنگی ایران در نگاه اروپاییان سده هفدهم میلادی و پس از آن بوده که توانسته است با جاذبه بصری شگفت انگیزخود، سیمایی مقبول از ایران عصر صفوی در خاطر فرنگیان ترسیم نماید. قالی ایرانی افزون بر ارزش و نفاست مادی، توانسته اعجاب هنری فرنگیان را برانگیزد و در بهبود نگرش آن ها نسبت به اقوام متعدد ایرانی ایفای نقش نماید. همچنین پاره ای از هویت فرهنگی اقوام ایرانی از رهگذر نقش و طرح های قالی برای اروپاییان هویدا شده است.
نتیجه گیریدر سفرنامه های فرنگی اشاره به مراکز قالیبافی، دانش بومی قالیبافی و آداب و رسوم در پیوسته با آن فراوان است. بخش قابل توجهی از مولفه های فرهنگی اقوام ایرانی، همچون پیوند طرح های قالی با قصه های اساطیری و تاریخ ایرانی، کاربست فرش در مراسم مذهبی و مانند آن از دل تار و پود همین فرش به ناظر اروپایی شناسانده شده است. بیشینه توجه سفرنامه ها به مبحث تکثر، پراکندگی و تنوع طرح و نقش قالی ایرانی و کمینه آن مربوط به آداب و رسوم ایرانی در پیوسته با فرش است.
کلید واژگان: قالی ایرانی، هنر قالیبافی، صفویه، سفرنامه های فرنگی، جاذبه گردشگریPaykareh, Volume:13 Issue: 36, 2024, PP 77 -91IntroductionAmong the historical periods of Iran, the Safavid era is precious from the point of view of dealing with the cultural anthropology of the Iranian people. Due to familiarity with the Western world, in this era, the foundations of social criticism and a critical look at social problems and sufferings were formed, and at the same time, the unpleasant and pleasant elements that make up Iranian society were presented to Europe. The opinions of European tourists about the cultural aspects of Iranian society are integral representations, the explanation and analysis of which can lead to the recognition of the main elements of Iranian culture and civilization at that time. The amazing attention of the travelogues of the Safavid period to Iranian carpets and the explanation of its beauty and elegance are among the issues that foreign travelers have mentioned in their writings, and accordingly, they have pointed to one of the cultural foundations of Iran and one of the essentials of the ecosystem of the Iranian society. In the present study, the following questions will be answered: “Which anthropological, artistic, and commercial dimensions have been explained in the European (Farangi) travelogues of the Safavid period in connection with Iranian carpets?” and “How these dimensions have influenced the attitude of the Westerners towards Iranians?”
Research MethodThis research is descriptive-analytical. The data was explained and analyzed using library sources after extracting the desired content from the examined texts. Considering that this research is based on the historical data contained in the travelogues, the historical research method is also among the research methods.
FindingsBased on what is inferred from the analysis of Iranian carpets and their belongings in European (Farangi) travelogues of the Safavid era, Iranian carpets were one of the best and most attractive cultural leaders of Iran in the eyes of Europeans in the 17th century and after, which has been able to draw a favorable image of Safavid Iran in the minds of Europeans with its unique visual appeal. In addition to their material value, Iranian carpets have been able to arouse the artistic admiration of Europeans and improve their attitude towards many Iranian ethnic groups. Also, part of the cultural identity of the Iranian people has been revealed to the Europeans through the patterns and designs of carpets.
ConclusionIn European (Farangi) travelogues, there are many mentions of carpet weaving centers, local knowledge of carpet weaving, and associated customs. A significant part of the cultural components of Iranian peoples, such as the connection of carpet designs with mythological stories and Iranian history, the use of carpets in religious ceremonies, and the like, have been introduced to European observers through the texture of this carpet. Most travelogues pay attention to plurality, dispersion, and variety of designs and patterns of Iranian carpets, and their minimum is related to Iranian customs and traditions in connection with carpets.
Keywords: Iranian Carpet, Carpet Weaving Art, Safavid Era, European (Farangi) Travelogues, Tourism Attraction -
شیوه اصفهانی آخرین مکتب معماری ایران است. این مکتب پس از شیوه آذری شکل گرفت اما ویژگی های معماری آن به پیچیدگی آذری نبود و سادگی مکتب خراسانی را نیز نداشت. به علت عقاید مذهبی پادشاهان صفوی ،ویژگی های معماری این سبک برگرفته از آموزه های دینی بود. در این دوره بنا ها و آثار به اوج شکوفایی و زیبایی خود رسیدند. حال آنکه مکتب اصفهانی در مبحث کالبد آثار چه ویژگی هایی را از خود به نمایش می گذارد، مجهول اصلی تحقیق است و دستیابی به آن هدف آرمانی مقاله می باشد. در این مقاله سعی بر این است تا با روش کیفی و رویکرد تفسیری تاریخی به تحلیل ویژگی - های معماری شیوه اصفهانی در عصر صفوی در شهر اصفهان پرداخته شود؛ این پژوهش بر آن است که با بررسی ویژگی های معماری مکتب اصفهانی و بررسی سه اثر شاخص ساخته شده در عصر صفوی، ویژگی های کالبدی آن را استخراج و مورد ارزیابی قرار دهد. این مکتب در تاریخ معماری ایران چنان حائز اهمیت است که حال سبک اصلی معماری ایران را شیوه اصفهانی می دانند. مکتب اصفهانی در دوران صفویه و در شهر اصفهان به عنوان یک جریان فرهنگی نهادینه شده بود که هنر معماری را بطور گسترده ای در آغاز قرار داد. تاثیر شیوه اصفهانی به عنوان مرکز فرهنگی و معماری در آن زمان، به وضوح در دهه های بعدی نیز محسوس است
کلید واژگان: شیوه اصفهانی، صفویه، معماری، کالبد -
شیشه بستری است شفاف و فقط الیه ای است که در مقابل دید قرار میگیرد و در حالت کاربردی آن برای حفاظت در برابر نفوذ سرما و گرما و یا کاربردهای محافظتی استفاده میشود. البته کاربردهای آن بسیار متنوع است تا جایی که در بسیاری از اشیا کاربردی زندگی روزمره میتوان آن را دید. از آنجا که هنرمندان با ذهن خلاق خود هر لحظه در پی یافتن بستری جدید و مناسب برای ارائه اثر خود هستند و شیشه یکی از جذاب ترین چیزهای موجود از گذشته دور بوده است به خصوص زمانی که پای تفکرات مذهبی و حکمی به میان میآید. کاربرد وسیع شیشه را در معماری کلیسا و مساجد می توان دید. البته این فقط مختص به ایران نبوده و نیست و میتوان گفت هنر نقاشی پشت شیشه بستر اولیه اش در اروپا بوده است. از آنجایی که اروپاییان در نقاشی های پشت شیشه به جا مانده، به صورت وسیع از طرح ها و نمادهای مذهبی استفاده کرده اند در این پژوهش به بررسی این موضوع پرداخته شده که با توجه به اینکه هنر نقاشی پشت شیشه از اروپا به ایران وارد شد و در مبدا اولیه مذهب و تفکرات حکمی نقش بسیار زیادی را ایفا کرده است آیا در ایران در عهد صفویه نیز تفکرات مذهبی و حکمی روی این هنر تاثیر گذار بوده است؟ جامعه آماری این پژوهش به طور تصادفی از بین نمونه های موجود در اسناد و کتابهای موجود انتخاب شده و روش پژوهش توصیفی تاریخی و توسعه ای است. پژوهشگر پس از تحلیل و توصیف و همچنین تطبیق نمونه ها به این دست یافته که هر چند این هنر در عامه مردم رواج بسیاری داشته ولی باز هم ردپای تفکرات مذهبی و همچنین تفکرات حکمتانه در بسیاری از آثار قابل مشاهده است.
کلید واژگان: نقاشی پشت شیشه، هنر دینی، حکمت اسلامی، صفویه -
ایران صفوی، مصادف با مینگ و چینگ (قرون16، 17 و 18 میلادی) در چین است. در این دوره فرش دستباف به لحاظ طراحی و تولید جایگاه خاصی در تاریخ این دو کشور داشته است. جاده ابریشم نیز که ایران را به چین متصل می کند، موجب تبادلات گسترده ای در مسیر این جاده می شد. با توجه به این که فرش های قدیمی چینی کمتر توسط پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفته، تاثیرات متقابل در طراحی فرش دستباف بین ایران و چین مورد توجه قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر سعی شده تا با روش تطبیقی تاثیرات متقابل فرش دستباف در ایران و چین در دوره مذکور بررسی شود. به این ترتیب با گردآوری داده ها به صورت اسنادی فرش های دستباف ایرانی و چینی تطبیق داده شد تا اشتراکات آن ها مشخص شود. در این پژوهش این سوال مطرح می شود که: طراحی و نقوش مشترک بین ایران و چین در فرش دستباف کدام است؟ با وجود اندک بودن نمونه های چینی که جزیی از محدودیت های تحقیق به شمار می رود مشخص شد فرش های دستباف ایرانی با تاثیر از چین به تولید فرش هایی با نخ های طلا و نقره پرداختند. فرش های چینی هم به استفاده از الگو های باغی ایرانی و طراحی فرش هایی که توازن و تعادل داشتند اقدام کردند. تاثیراتی که از چین وارد ایران شده بود نیز با ذایقه ی ایرانی ها بافته شد و دوباره به چین سفر کرد. همچنین نقشمایه های گوناگونی مشخص شد که به سه دسته اصلی تقسیم می شوند: 1. نقوش مشترک ایران و چین. 2. نقوش تاثیرگذار چین بر ایران. 3. نقوش تاثیرگذار ایران بر چین.
کلید واژگان: ایران، چین، فرش های دستباف، صفویه، مینگSafavid in Iran coincides with Ming and Qing (16, 17 and 18 ad centuries) in China. In this period hand woven carpets have a special place in the history of these two countries in terms of design and production. silk road that contact Iran to China, caused the transfer of carpet culture and trade along this road. Considering that antique Chinese carpets have been less studied by researchers, reciprocal influences in hand woven carpets design between Iran and China have been not considered. This research is an attempt to study the reciprocal influences of hand woven carpets in Iran and China with a comparative - historical method. Therefore, by collecting data as a document and whit using an analysis-description approach, comparing Iranian and Chinese hand woven carpets to determine their commonalities. in this research without considering the appear progress and evolution of motifs in history, this question arises as to what effects did historical relations between Iran and China have on the design of hand woven carpets? What are the common and influential motifs in Iranian and Chinese carpets? By studies on the samples it has been determined that historical relations on Iranian samples lead to the production of carpets with gold and silver string. Design with Iranian garden and balance were also used on the Chinese carpets. The influences that arrived in Iran from China were also woven with the taste of Iranians and traveled to China again. such as peony and woven with gold and silver string. Also, different motifs arising from historical relations were identified, which are divided into three main categories: 1. Common motifs of Iran and China. 2. Chinese influential motifs on Iranian. 3. Iranian influential motifs on China.
Keywords: Iran, China, Hand woven carpet, Safavid, Ming -
فقهای شیعه در نگرش دینی و شرعی و نیز در منابع و روش استنباط از احکام به دو دسته اخباری و اصولی تقسیم بندی می شوند. مکتب اخباری به واسطه حکومت صفویان در حدود دو سده اندیشه مسلط در جامعه شیعی بوده و با نظریه پردازی های ملاامین استرآبادی خلق و بسط پیدا کرده است. و این روند تا زمان گسترش اندیشه های بهبهانی و شاگردانش ادامه داشته است. این اندیشه ها موجب افول اخباریان گردید. با پیروزی اصولیان و به تبع آن قدرت یافتن اجتهاد، زمینه ورود علما به سیاست فراهم شد. لذا اصولین تاثیری شگرف در جامعه امروزی ما برجا گذاشته اند که هنوز هم قابل مشاهده است. در تحقیق پیش رو به موارد مورد نزاع و ریشه های اختلاف میان اخباریان و اصولیون پراخته می شود و اعتقادات هر یک مورد بررسی قرار گرفته تا مشخص شود کدام یک در عصر معاصر مورد قبول فقهای حاضر است. همچنین به این سوال پاسخ داده می شود که عقاید این دو گروه چگونه باعث شکل گیری عقاید شیعه معاصر شده است. در پایان نیز این نتیجه اخذ می شود که امروزه اصولین توانسته اند با پیروزی بر اخباریان غالب فکری فقهای شیعه را موردتوجه خود قرار دهند و مسیر عقلانی را بر برابر مسیر روایی محض بسط دهند. از سوی دیگر، بخش مهمی از انگاره های فرهنگی و هنری جامعه شیعی معاصر تحت تاثیر این دو مکتب فقهی است.اهداف پژوهش:بررسی نزاع و ریشه های اختلاف میان اخباریان و اصولیون.بررسی اندیشه های فقهی در جامعه فرهنگی و هنری معاصر.سوالات پژوهش:ریشه های اختلاف میان اخباریان و اصولیون به عنوان مکاتب فقهی چیست؟اندیشه های فقهی چه تاثیری بر جامعه فرهنگی و هنری معاصر داشته است؟کلید واژگان: اخباری گری، اصولی گری، تنازع فرقه ای، تشیع معاصر، صفویهIslamic Art Studies, Volume:20 Issue: 52, 2024, PP 557 -570Shiite jurists in religious and religious attitudes as well as in the sources and methods of inferring rulings are divided into two categories: news and principles. The Akhbari school has been the dominant thought in Shiite society for about two centuries due to the Safavid rule and has been created and developed with the theories of Mullah Amin Astarabadi. And this process continued until the spread of the ideas of Behbahani and his students. These ideas caused the decline of the Akhbarians. With the victory of the fundamentalists and the consequent gaining of ijtihad, the ground was prepared for the ulema to enter politics. Therefore, the principles have left a tremendous impact on our society today, which is still visible. In the present research, the disputed cases and the roots of the differences between the Akhbaris and the Usulis are discussed and the beliefs of each of them are examined to determine which one is accepted by the present jurists in the contemporary era. It also answers the question of how the beliefs of these two groups have shaped contemporary Shiite beliefs. In the end, it is concluded that today, the principles have been able to pay attention to the dominant intellectual akhbaris of Shiite jurists and expand the rational path against the path of pure narration.Keywords: Newspaper, PRINCIPALISM, SEQUENTIAL CONFLICT, CONTEMPORARY Shiism, Safavid
-
در تاریخ فرهنگ، هنر و تمدن اسلامی همواره موضوع معراج نگاری حضرت محمد(ص) مورد توجه بوده است. هنرمندان نیز از جمله کسانی هستند که در طول اعصار مختلف به مصورسازی این باور دینی پرداخته اند. به طوری که در هر دوره تاریخی با توجه به اندیشه های معنوی، سلیقه حامیان و پادشاهان و باورهای مذهبی و همچنین سلیقه نگارگران، نسخه های متعددی از معراج پیامبر(ص) ترسیم شده است. با توجه به وجود عوامل ثابت همچون (پیامبر، براق، فرشتگان، جبرئیل و...) عوامل مختلفی باعث بروز تمایز بین نگاره های هر دوره شده است. از مهم ترین نسخه های مصور از معراج پیامبر(ص)، می توان به معراج نگاری های دوره تیموری و صفوی اشاره کرد که از ارزش بالایی برخوردار هستند. بنابراین، پرسش اصلی مطرح شده این است که عناصر تصویری و بصری در نگاره های معراج پیامبر(ص) در دو دوره تیموری و صفوی با توجه به تاثیرات عرفانی چه تفاوت هایی داشته اند؟ بدین ترتیب، هدف اصلی این پژوهش مقایسه تطبیقی عناصر تصویری و بصری نگاره معراج حضرت محمد(ص) در دوره تیموری و صفوی با تاکید بر تاثیرات عرفان در هر دوره است.
روش تحقیق:از لحاظ ماهیت و روش اجرا، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، بنیادی است. روش جمع آوری اطلاعات به شیوه اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است.
جامعه آماری:
تعداد 3 نگاره از نگاره های معراج مصورسازی شده در دوره تیموری؛ از جمله (معراج نامه میرحیدر، خاورا ن نامه ابن حسام خوسفی و خمسه نظامی) و تعداد 3 نگاره معراج از دوره صفوی؛ ازجمله (خمسه تهماسبی، هفت اورنگ جامی و فالنامه) انتخاب شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که معراج نگاری ها و نسخه های معراج مصور شده در هر دوره متناسب با محیط جدید کتاب نگاری و سلیقه حامیان آن و همچنین گرایشات دینی و عرفانی و با توجه به تمایل سفارش دهندگان هر نسخه، با وجود یکسان بودن عناصر تصویری موجود در نگاره ها، تفاوت هایی در نحوه ترسیم آن ها و همچنین عناصر بصری وجود دارد که می توان با مطالعه زمینه های فکری و مذهبی جامعه و با توجه به دقت نظر نگارگر آن ها را شناخت که در این پژوهش عوامل تصویری و بصری در نگاره های معراج هر دوره کشف شده و داخل جداولی جایگذاری شدند.
کلید واژگان: معراج نامه، معراج حضرت محمد(ص)، تیموریان، صفویه، براقIn the history of Islamic culture, art and civilization, the subject of the ascension of Prophet Muhammad (PBUH) has always been of interest. Artists are also among those who have illustrated this religious belief throughout the ages. So that in every historical period, according to the spiritual thoughts, the taste of patrons and kings, and religious beliefs, as well as the taste of painters, several versions of the Ascension of the Prophet (PBUH) have been drawn. Due to the presence of fixed factors such as (Prophet, Baraq, Angels, Gabriel, etc.), various factors have caused differentiation between the images of each period. Among the most important illustrated versions of the Prophet's ascension, we can mention the Timurid and Safavid ascension paintings, which are of high value. Therefore, the main question raised is: What are the differences between visual and visual elements in the pictures of the ascension of the Prophet (PBUH) in the two Timurid and Safavid periods with regard to mystical influences? Thus, the main goal of this research is a comparative comparison of visual and pictorial elements of the Ascension of Prophet Muhammad (PBUH) in the Timurid and Safavid periods, emphasizing the effects of mysticism in each period. The research method is descriptive-analytical in terms of its nature and execution method, and fundamental in terms of its purpose. The method of collecting information was done in a documentary and library way. Statistical population: number of 3 paintings of the Meraj illustrated in the Timurid period, including: (Meraj-Nameh of Mir Haidar, Khavaran nameh of Ibn Hossam Khosfi and Khamseh Nizami) and 3 pictures of Meraj from the Safavid period, including: (Khamseh Tahmasabi, Haft Orang Jami and Falnameh) have been selected. The obtained results indicate that: the illustrated books and versions of the books in each period are suitable for the new book writing environment and the taste of its patrons, as well as the religious and mystical trends and according to the desire of the order. The authors of each version, despite the fact that the visual elements in the pictures are the same, there are differences in the way they are drawn as well as visual elements, which can be found by studying the intellectual and religious backgrounds of the society and considering He recognized the accuracy of the painter's opinion. In this research, visual and visual factors were discovered in the Ascension paintings of each period and placed in tables.
Keywords: Merajnameh, Ascension Of Prophet Muhammad (Pbuh), Timurids, Safavid, Baraq -
تنوع جریانات فکری و تضارب آراء موجود در اصفهان در عصر صفویه و زمان سلطنت شاه عباس باعث پیدایش فضایی آزاد جهت بروز خلاقیت، ابتکار و جریانات فکری نوین شد. در این فضای متنوع دو جریان فلسفی و هنری به موازات یکدیگر پایه گذاری شد، مکتب هنری و فلسفی اصفهان، در حوزه هنری، رضا عباسی(974_1044 ه) و در حوزه فلسفه ملاصدرای شیرازی (979_1050ه). قاعده حرکت جوهری مهم ترین دیدگاه ملاصدرا در ساختار فکری حکمت متعالیه به شمار می رود. هدف پژوهش حاضر، این است که با مروری بر تعاریف مرتبط با حرکت جوهری، آثار رضا عباسی را از این منظر، مورد تحلیل قرار دهد. بر این اساس و با توجه به آنچه که ذکر شد می توان پرسید: چگونه می توان نسبتی میان حرکت در آثار رضا عباسی بر اساس تعاریف موجود در باب حرکت جوهری تصور نمود؟ فرض بر این است که هنرمند با استفاده از زبانی نمادین، و از طریق جنبش ملایم پیکره ها، خطوط منحنی، طراحی غیر ایستا، به القای حرکت نایل آمده است. در این راستا ضمن بررسی نحوه ارایه حرکت، به عنوان عنصری تجسمی، به ارایه مبانی عرفانی در آثار رضا عباسی پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هنرمند به دو طریق، حرکت نمادین را به تصویر کشیده است؛ نخست با چگونگی قرارگیری پیکره ها و چیدمان عناصر در ترکیب بندی، حرکت آرامی را خلق نموده است. همچنین در جزییات، با استفاده از قابلیت های خط و جهت نگاه و اشاره انگشتان، حرکت را به تصویر کشیده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی_ تحلیلی می باشد. نحوه گردآوری مطالب به صورت کتابخانه ای_ اینترنتی است.کلید واژگان: صفویه، مکتب اصفهان، حرکت جوهری، رضا عباسی، ملاصدراIsfahan in the Safavid era, especially during the reign of Shah Abbas I, is the center of the meeting of conflicting ideas. What has created such a free space for presenting different ideas is the cultural atmosphere and relative stability in the economy and politics prevalent in that period. During this period, the foundations of the philosophical school of Isfahan were established by Mirdamad (1040-969) in Isfahan, and later on, it was supported by Mulla Sadra and the transcendental wisdom. One of the fundamental effects of this school on the atmosphere of thought in this era is the changes presented in the definitions of the world of example. The world of example in this period is intermediate between the world of imagination and the world of the senses, of course with a tendency towards the world of the senses. The influence of this theory can be clearly seen in the painting works of the Isfahan school. The world depicted by Reza Abbasi Mabeh is the image of a world described in the Fasfi school of Isfahan. Accordingly, in the art school of Isfahan, we see paintings with fundamental changes compared to the previous periods. Using his personal style, Reza Abbasi made major changes in the painting of Isfahan school. What is very impressive in Reza Abbasi's works is his use of calligraphy with the same power and quality of coloring. One of the concepts presented in the philosophical field of Isfahan is the theory of substantial motion. This theory was proposed by Mulla Sadra using extensive sources and sources, and it is one of the most important theories that created a great revolution in the field of Islamic philosophy. Until Mullah Sadra, Iranian thinkers, following Aristotle's point of view, attributed any changes and transformations to symptoms and considered the essence as a fixed thing. Mulla Sadra proved by relying on the proofs that were taken from various intellectual, religious and mystical sources that the movement in the symptoms follows the movement that is created in the essence. One of the sources that Mulla Sadra used in presenting his theory is the theory of continuous creation, which was presented by mystics, especially Muhyiddin Ibn Arabi. The rule of substantial motion is the most important view of Mulla Sadra in the intellectual structure of transcendent wisdom. The aim of the present research is to analyze the works of Reza Abbasi from this point of view by reviewing the definitions related to the physical movement. Based on this and considering what was mentioned, we can ask: How can we imagine a relationship between the movement in Reza Abbasi's works with the existing definitions of physical movement? It is assumed that the artist has succeeded in inducing movement by using symbolic language, and through gentle movement of figures, curved lines, non-static design. In this regard, while examining the way of presenting movement, as a visual element, it has been presented mystical foundations in the works of Reza Abbasi. The results show that the artist depicts symbolic movement in two ways; First, by creating the figures and arranging the elements in the composition, it has created a gentle movement. It also depicts movement in detail, using the capabilities of the line and the direction of the look and pointing of the fingers. The approach of this article is descriptive-analytical. How to collect content is in the form of online libraries.Keywords: Safavid, Isfahan School, Substantial Motion, Reza Abbasi, Mulla sadra
-
تذهیب از هنرهای تزیینی ایرانی- اسلامی است که در نسخه های ادوار مختلف قابل مشاهده است و هنرمندان آثار نفیس قابل توجهی در این زمینه خلق کرده اند. دوره صفوی و قاجار هر کدام به فراخور شرایط زمانه و تاریخی خاص خود، بستری را برای پیشرفت هنرتذهیب فراهم نمودند و بدین ترتیب بررسی و ارزش گذاری ویژگی های سبکی آثار هر دوره و حجم تولید آنها قابل توجه می نماید. در این راستا، ابتدا تصاویری از کتب خطی مذهب موجود در موزه ها(موزه ملی ملک، مجلس شورای اسلامی و موزه رضا عباسی و هنرهای تزیینی اصفهان)و نمونه های چاپی در دسترس انتخاب گردید و از نظر نقشمایه های تزیینی، ترکیب بندی و چگونگی کاربست آنها در تزیینات متن، سرلوح و حواشی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین ویژگی های کلی سبک تذهیب کتب در دوره صفوی و قاجاریه مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفتند. در دوره صفوی به دلیل حمایت مالی و نیز معنوی، شاه، بزرگان و اشراف، تولید آثار تذهیب در شمارگان بالا و در نهایت ظرافت و زیبایی انجام پذیرفته است. در اواخر دوره صفویه به دلیل کاهش حمایت دربار خلق آثار تک برگی رواج پیدا می کند. در اوایل دوره قاجار تذهیب نسخه ها از اصول تذهیب نظایرشان در دوره صفوی پیروی نمود و به مرور زمان با تاثیر از شرایط زمانه خود، ویژگی هایی بصری و فنی ویژه ای نظیر رواج روحیه اشرافی گری در جامعه، استفاده بسیار از رنگ طلا و تکنیک مرصع را در تذهیب به دنبال داشت. شیوه پژوهش تحلیلی-توصیفی و روش گردآوری اطلاعات متنی و تصویری اسنادی است.
کلید واژگان: کتاب آرایی، تذهیب، نقشمایه، صفویه، قاجاریهApplied Arts Journal, Volume:3 Issue: 1, 2023, PP 107 -125The illuminated manuscript is an Iranian-Islamic decorative art that it can be seen in different versions and artists have created the remarkable exquisite works. The Safavid and Qajar dynasties, each with their historical conditions, have provided a platform for the development of art, and thus the investigating and evaluation of the stylistic attributes of the works are remarkable in each period and their volume of production. In this regard, first we were selected the images of religious books in the museums and available print samples in terms of decorative elements, and examined the composition and how they were used in text decorating, frontispiece and margins. Also, the general features of the style of illuminating books were analyzed and compared in Safavid and Qajar dynasty. During the Safavid period, due to the financial and spiritual support of the king, elders and aristocracy, the production of illuminated works have been made in high numbers and, ultimately, elegance and beauty. At the end of the Safavid period, it is becoming widespread due to the decreasing in the protection of the court for the creation of monolingual works. In the early Qajar period, the illuminated manuscript of the editions are followed the Safavid samples in their principles and, over time, influenced by the circumstances of its time, possessed various visual and technical characteristics, such as the spread of the arrogance spirit in the society, the use of much of the golden color and the technique of the rhythm in the illuminated manuscript. This research has an analytical-descriptive method and its data gathering is the textual and documentary information.
Keywords: Book Design, Illuminated Manuscript, Topic, Safavid, Qajar -
فرهنگ اسلامی یکی از غنی ترین حوزه های فکری بشر در طول تاریخ می باشد که جنبه های مختلف جامعه اسلامی را شکل و سامان داده است. هنر اسلامی از حکمت الهی و معانی عمیق عرفانی تشکیل شده است، چون این هنر ریشه در تفکرات معنوی و الهی دارد. به نظر می رسد معماری اسلامی چهره جمال و حقیقت صورت را؛ در شکل به منصه ظهور می رساند. آن تجلی یقین انسانی در عملکردهای مادی بوده و سرچشمه هایی در درون معمار داشته است. هنر مقدسی اساسی ترین وجه هنر سنتی است که بقای آن مستقیما در گرو بقای دین است و این پیوند حتی پس از تضعیف و زوال ساختار جامعه سنتی نیز پابرجاست. احکام مقدس تجلی عوالم برتر در عالم نفسانی و مادی هستی است. مبدا صدور امر مقدس، عالم معنوی است که بالاتر و فراتر از قلمروهای ذهنی یا نفسانی است، چنان که در تعالیم اسلامی اولی مربوط به «روح» و دومی مربوط به «انیت» است. معماری قدسی به عنوان یکی از حاملان اصلی هنرهای معنوی از جایگاه و جایگاه مشخصی در جامعه برخوردار است. سوالات تحقیق بر این قرار هستند که؛ کدام ارزش ها معرف تجلی الهی یا مقدس در معماری هستند و آن را متعالی می کنند؟ هنرهای مقدس و دلایل وجودی آن ها در معماری اسلامی ایرانی چیست؟ بررسی اصول و ویژگی ها، همراه با شناسایی الگوهای سودمند در جایگاه هنر مقدسی، هدف این پژوهش است. روش شناسی این تحقیق عمدتا مقطعی بوده و اساسا مبتنی بر اسناد و مدارک پیشینه است. همچنین مصاحبه با متخصصان این حوزه نیز به نفع ما بوده است. سوالی که در صدد یافتن پاسخ آن هستیم این است که کدام ارزش ها و ویژگی ها جلوه الهی بر معماری نهاده و آن را متعالی کرده است. در نتیجه می توان ادعا کرد که همین رابطه انسان، جهان و معماری، ضرورت موعود شناخت معماری اسلامی است.
کلید واژگان: معماری اسلامی، هنر اسلامی، صفویه، زیبا شناسی، هنر مقدس -
حکومت صفویه را می توان بنیانگذار دولت به معنی اجتماعی آن دانست که به واسطه آن در سایه یک ساختار اداری نسبتا متمرکز، موسسات و مناصب اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مذهبی ای به فعالیت مشغول بودند که تا قبل از آن جایگاه رسمی ای در حکومتها و دربارها نداشتند. همچنین در این دوره با سیاست گذاریهای فرهنگی مناسب و امنیت نسبی شهرها و روستاها، زمینه های لازم برای شکوفایی و رونق بسیاری از هنرها و فنون فراهم آمد و قالی یکی از شاخص ترین این هنرها بود. هدف اصلی در این مقاله واکاوی جنبه های مختلف اهمیت قالی برای دربار صفوی و به تبع آن شناسایی انواع مختلف ارتباط حکومت مرکزی با تولید این محصول است. رویکرد پژوهش تاریخی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد. برای نیل به اهداف پژوهش، ضمن استناد به منابع تاریخی و پژوهشی معتبر، نمونه قالی های آن دوره نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. در روند انجام این پژوهش، اهمیت فعالیت پیشه های مرتبط با تولید و عرضه قالی در دوره صفوی و دلایل نظارت حکومت بر آنها از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و نقش مستقیم و غیر مستقیم مناصبی همچون باشی , مشرف در این فرایند روشن گردید. همچنین با بررسی و تحلیل نمونه قالی های تولید شده در آن دوران، و نیز واکاوی اسناد و مدارک بر جای مانده، می توان وجود روابطی حرفه ای میان هنرمندان فعال در عرصه کتابت و طراحی منسوجات با جامعه تولید کننده قالیهای درباری را بازسازی نمود.
کلید واژگان: قالی، صفویه، کارگاه های درباری، کتاب آراییSafavid ruling dynasty may be considered as a founder of the social government which caused the establishments and social, political, economic and religious offices were active under the protection of a relatively centralized administrative structure. They had already no any formal position in governments and courts. In this period, appropriate cultural policy-makings and relative security of cities and villages provided necessary bases in order to thrive many arts and techniques. Carpet weaving was one of these most significant arts. The main purpose of this article is to analyze the various aspects of the importance of carpets for the Safavid court and, consequently, to identify the different types of relationship between the central government and the production of this product. The research uses a historic approach and an analytic-descriptive method. To achieve the purpose of the research, in addition to valid historical and research sources, samples of carpets of that period have also been studied. In the process of conducting this research, the importance of the activities related to the production and supply of carpets and the reasons for supervising them were examined from four aspects: religious and social, commercial, tax and artistic income.. Then, a direct and indirect role of the officials like Bashi and Moshrif became clear in this process. Furthermore, by studying remained documents, it is possible to reconstruct the existence of professional relations between artists active in the field of writing and book decoration with the society that produces court carpets.
Keywords: Carpet, Safavid dynasty, court workshops, book designing, supervisor -
باغ سازی ایرانی یکی از اصیل ترین روش ها در معماری ایران است. فهم ایرانیان از باغ سازی ریشه در فرهنگ و باورهای دینی ایشان دارد. دوره ی صفویه به علل مختلفی همچون قدرت این سلسله و پویایی جامعه ی هنری آن، یکی از موفق ترین دوران در عرصه ی باغ سازی است. ساخت و استفاده از باغ در این دوران در اوج خود قرار دارد و به مکانی برای تشریفات درباری تبدیل می شود. سفیران و هییت های تجاری غربی که با بیشتر شدن رابطه ی دربار صفوی و اروپا به ایران سفر می کردند در باغ های اصفهان به خدمت شاه می رسیدند. بررسی مکتوبات و آثار این سفیران و سیاحان برای فهم دید آنها به باغ ایرانی هدف اصلی این مقاله است. همچین در ادامه، نظر مورخان ایرانی معاصر با دوره صفوی نسبت به باغ بررسی می شود. در نهایت نظر این دو گروه برطبق داده ها بررسی و تحلیل می شود تا فهم سیاحان غربی و مورخان ایرانی از باغ ایرانی بدست آید. بنابراین، روش تحقیق در این پژوهش تفسیر تاریخی است که با رویکرد تحلیلی به بررسی داده های بدست آمده می پردازد. در آخر نتایج به دست آمده باهم مقایسه شده و مشخص می شود که سیاحان اروپایی باغ ایرانی را در عین سادگی پر از تزیینات می بینند. استفاده از آب و نحوه کرت بندی درختان برای ایشان بدیع است و برخلاف رفتار خود در باغ که آن را قدمگاه می دانند، رفتار ایرانیان در باغ را ساکن توصیف کرده اند و استفاده از باغ در نزد ایرانیان، از نظر سیاحان به صورت نظرگاه است. در عین حال مورخان ایرانی در دوران صفوی باغ را تمثالی از بهشتی می دانند که در آمیزه های دینی توصیف شده است.
کلید واژگان: باغ ایرانی، صفویه، سیاحان غربی، مورخان ایرانیIranian gardening is one of the most original methods in Iranian architecture. Iranians' understanding of gardening is rooted in their culture and religious beliefs. The Safavid period is one of the most successful periods in the field of gardening due to various reasons such as the power of this dynasty and the dynamism of its artistic community. The construction and use of the garden is at its peak during this period and becomes a place for court ceremonies. Foreign ambassadors and trade delegations, who traveled to Iran as the Safavid court and Europe grew closer, came to serve the Shah in the gardens of Isfahan. The main purpose of this article is to study the writings and works of these ambassadors and tourists to understand their view of the Iranian garden. In the following, the opinion of contemporary Iranian historians with the Safavid period towards the garden is examined. Finally, the views of these two groups are examined and analyzed based on the data in order to gain an understanding of foreign tourists and Iranian historians from the Iranian garden .A lot of research has been done in the field of Persian garden. This research has studied the Iranian garden in various fields and researched what it is, its concept, body, etc. Although these researches have many strengths, but the lack of research in the field of examining the views and opinions of orientalists and foreign tourists about the Persian garden in the Safavid period, and comparing their views with contemporary Iranian historians with the Safavid period makes this research unique. Therefore, the research method in this research is historical interpretation, which examines the obtained data with an analytical approach. Finally, the results are compared and it becomes clear that European tourists see the Persian garden at the same time simply full of decorations. The use of water and the way trees are plotted are new to them, and contrary to their behavior in the garden, which they consider a step, they have described the behavior of Iranians in the garden as static, and the use of the garden by Iranians is a point of view for tourists. At the same time, Iranian historians in the Safavid period consider the garden as an image of paradise described in religious terms.
Keywords: Persian Garden, Safavid, Western Tourists, Iranian Historians -
نام امام علی (ع) در نگاره های شاهنامه طهماسبی
در این پژوهش، تمامی 258 نگاره شاهنامه طهماسبی که در اوایل دوره صفویه و اندکی پس از اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی ایران، به تصویر درآمده، بررسی شد و 13نگاره یافت شد که حاوی نام امام علی (ع) بود. هدف اصلی این تحقیق که به روش توصیفی - تحلیلی و بابررسی داده های کتابخانه ای صورت پذیرفت، کشف دلایل احتمالی درج این نام در اثری بود که به ایران قبل از اسلام می پرداخت. درواقع مسیله و پرسش اصلی پژوهش این است که چه دلایل و مقاصدی از ذکر نام علی (ع) در نگاره های این شاهنامه وجود داشته است؟ لذا پس از واکاوی این 13نگاره، می توان گفت نگارگران مکتب تبریز صفوی کوشیده اند متون حماسی و تاریخی شاهنامه را درقالب فضای حاکم برزمان خود به ترسیم درآورند و به همین دلیل سپاه ایران در شاهنامه را مشابه لشکر صفویان به تصویرکشیده و از پرچم ها و سردرفش ها و فضای معماری زمان خود بهره جسته اند. همچنین در درج نام علی (ع)، مقاصدی ازجمله نمایش ارادت پادشاهان صفوی به اهل بیت (ع)، اعلان حقانیت سپاه ایران نسبت به دشمنان، هم راستایی مرام و مسلک برخی پهلوانان بارویکردهای شیعی وجود داشته و ارتباط معناداری میان هویت ملی ایرانیان بامذهب تشیع برقرار نموده است. نام امام علی (ع) بدون استثناء درتمام 13نگاره، بلافاصله بعد از نام خدا و حضرت محمد (ص) ذکر شده که دلایل آن می تواند عدم فراگیری تشیع در ابتدای صفویه، پیشگیری از سوء برداشت به عنوان صوفی گری های تحریف شده و نهایتا نمایش ولایت امیرالمومنین علی (ع) در امتداد ولایت خدا و رسولش باشد که این نمایش تداوم ولایت می تواند از شاخصه های هنر شیعی قلمداد گردد.
کلید واژگان: امام علی(ع)، شاهنامه طماسبی، شاهنامه هوتون، صفویهName of Imam Ali (as) in the paintings of Shahnameh TahmasebiThe Shahnameh of Shah Tahmaseb was depicted in the early Safavid period with a short distance from the declaration of the Shia religion as the official religion of Iran. In this research, after reviewing all 258 images of this Shahnameh, 13 images were found that the name of Imam Ali (AS) was involved in them. The main purpose of this research, which was done descriptively and with the analysis of library data, was to find out the possible reasons for inserting the name of Imam Ali (AS) into the Shahnameh that explains the history of Iran prior to Islam. After studying these 13 images, it can be said that the painters of Tabriz Safavid school have tried to draw up the epic and historical texts of Shahnameh in the form of the ruling space of their time. Therefore, the army in Shahnameh texts is similar to the Safavid army and the images is drawn similar to flags and architecture of their time. There is some intentions in inserting the name of Imam Ali (AS) in this Shahnameh, such as displaying the dedication of the Safavid kings to the Ahl-ul-Beit (AS), declaring the legitimacy of the Iranian army towards the enemies, The alignment of the method of some champions with the Shia approaches. The artists of the Safavid era have been able to communicate a meaningful relationship between the Iranian national identity and the Shia religion.
Keywords: Imam Ali (AS), Shahnameh Tamasbi, Houghton Shahnameh, Safavid -
از آنجایی که گل و گیاه در نگارگری ایرانی دارای اهمیت به‌سزایی بوده، در جریان روند تاریخی آن، با نگرش‌های مختلف و روش‌های گوناگون در این خصوص تحقیق و مطالعه گردیده است. هدف از این پژوهش، مطالعه سیر تحول و تکمیل نقاشی گل و مرغ از دوره صفوی تا دوره قاجار است. در طی این پژوهش، مشخص شد که گل و مرغ در زمینه‌های گوناگونی همچون کاشی‌نگاری، آثار لاکی مثل آیینه‌کاری، قلمدان‌نگاری، جعبه جواهرات و منسوجات کاربرد دارد. سوالات پژوهش عبارتند از: سرآغاز نقاشی گل و مرغ در ایران چگونه است؟ تطبیق این نقاشی در دوران باستان با دوران صفویه تا قاجار چگونه است؟ تحول این نقاشی از دوره صفوی تا قاجار چگونه بوده است؟ خلق این نقاشی در هر دوره برچه اساس بوده است؟ تفسیر آثار نقاشی گل و مرغ در هر دوره چگونه است؟ نقاشان برجسته گل و مرغ ایرانی چه کسانی هستند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و شیوه گرداوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. در زمینه نقاشی گل و مرغ، تحقیقات زیادی انجام شده است. در این مقاله، از تحقیق‌های ذکر شده جهت بررسی نگارگری گل و مرغ در ادوار مختلف، هنرمندان و کاربردهای آن به صورت جامع استفاده شده است. طبیعت‌گرایی ریشه در اعتقادات باستانی مردم ایران دارد و در نگارگری‌ها به عنوان عنصری ضروری مشاهده شده است. گل و مرغ نوعی از نگارگری ایرانی است که شروع رسمی آن به دوره صفوی بازمی‌گردد. در دوران زندیه، این شیوه در قالب شیوهای تزیینی در معماری و محصولات کاربردی تداوم یافت. این فرآیند در دوران قاجار با بازگشایی کارگاه‌های دربار ادامه یافت و در قالب هنرهای کاربردی و با ترکیب‌بندی و رنگ‌های مشخص تا پایان دوره قاجار ادامه یافت.
کلید واژگان: نقاشی، گل، مرغ، صفویه، قاجارSince flowers and plants are essential in Iranian painting, during its historical process, it has been researched and studied with different approaches and methods. The purpose of this research is to study the development and completion of flower and chicken painting from the Safavid period to the Qajar period. During this research, it was found that flowers and birds are used in various fields such as tile painting, lacquer works such as mirror work, pencil drawing, jewelry boxes, and textiles. The research questions are: What is the beginning of flower and bird painting in Iran? How is this painting compared to the Safavid to Qajar period in ancient times? How has this painting changed from Safavid to the Qajar period? What was the basis of creating this painting in each period? What is the interpretation of flower and bird paintings in each period? Who are the famous Iranian flower and chicken painters? The research method is descriptive-analytical and the method of collecting information is the library. A lot of research has been done in the field of painting flowers and birds. In this article, the mentioned research has been used to comprehensively examine the painting of flowers and birds in different periods, artists, and their applications. Naturalism has its roots in the ancient beliefs of the Iranian people and has been seen as an essential element in the paintings. The flour art plate is an Iranian painting from Safavid times. During the Zandiyeh era, this method was continued in the form of decorative methods in architecture and practical products. This process continued during the Qajar period with the reopening of the court workshops and continued in the form of applied arts with specific compositions and colors until the end of the Qajar period.
Keywords: painting, flower, bird, Safavid, Qajar -
مدرسه چهارباغ که مدرسه سلطانی و مدرسه مادرشاه نیز نامیده میشود، آخرین بنای تاریخی باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس و تعلیم به طلاب علوم دینی در دوره شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی، از سال 1116 تا 1126 هجری قمری ساخته شده‌است. مدرسه چهار باغ که به قول بسیاری از محققین هم مدرسه و هم مسجد بوده‌است، با 8500 متر مربع مساحت در ضلع شرقی خیابان چهارباغ قرار دارد. از سوی دیگر، حکمت مشاء توسط ارسطو پایه‌گذاری شد که ابن سینا مهمترین نماینده آن در بستر فلسفه اسلامی به شمار می‌رود. در این نوشتار، با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای و تحلیل کیفی، عناصر مدرسه چهار باغ در ارتباط با حکمت مشاء بررسی و تحلیل شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مدرسه دینی چهار باغ یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین بناهایی است که در دوره صفویه ساخته شده و مکانی برای تدریس طلاب و مشتاقان علوم دینی بوده است. از آنجا که در ایران نیز مشتاقان بسیاری برای یادگیری و به چالش کشیدن مکاتب ملل دیگر وجود داشته است، حکمت مشاء نیز توسط دانشمندان و فیلسوفان ایرانی مورد بررسی و تکامل قرار گرفته است. احداث این مدرسه در حقیقت تمثیلی برای تلاش انسان در راستای بازسازی زندگی پس از مرگ بر روی زمین است و کوششی برای رسیدن به بهشت آرمانی در این دنیا به شمار می‌رود. با توجه به اهمیت علم‌آموزی در دوران صفوی، احداث محل‌های متعدد تدریس علوم رایج بود و مدرسه چهارباغ یکی از سرآمدترین این مکان‌ها به لحاظ معماری و محل ساخت می‌باشد.
کلید واژگان: مدرسه چهار باغ، صفویه، معماری اسلامی، حکمت معماریChaharbagh School, which is also called Sultani School, is the last magnificent historical monument of the Safavid era in Isfahan, which was built to teach students of religious sciences during the period of Shah Sultan Hossein, the last Safavid king, from 1116 to 1126 AH. Chahar Bagh School, which according to many researchers was both a school and a mosque, is located on the eastern side of the Chahar Bagh Street in an area of 8500 square meters. In contrast, Hikmat Masha was founded by Aristotle, of whom Ibn Sina is regarded as the most important representative in the context of Islamic philosophy. In this article, using the library method and qualitative analysis, the elements of the Chahar Bagh school related to Hikmat Masha will be examined and analyzed. The results of this research show that Chahar Bagh religious school is one of the most beautiful and magnificent buildings built during the Safavid era and was a place for teaching students and those interested in religious sciences. Since there have been many people eager to learn and challenge the schools of other nations in Iran, the wisdom of Masha has also been studied and developed by Iranian scientists and philosophers. The construction of this school is actually an allegory for man’s effort to restore life after death on earth and it is an effort to reach the ideal paradise in this world. Considering the importance of learning science in the Safavid era, it was common to build many science teaching places, and Chaharbagh School is one of the best places in terms of architecture and construction.
Keywords: Chaharbagh School, Safavid, Islamic architecture, wisdom of architectural -
عوامل طبیعی از مهمترین عناصر شکل دهنده و حیات بخش به شهر است که در این میان آب و نحوه تامین و استفاده ازآن در ایجاد و شکوفایی شهر نقش مهمی دارد. با توجه به قرارگیری سطح وسیعی از کشور ایران در اقلیم گرم و خشک، وجود آب و جلوه های گوناگون آن در شهر اصفهان یکی از عوامل ترغیب کننده شاه عباس برای انتخاب این شهر به عنوان پایتخت بود. زاینده رود و شبکه های آبرسانی منشعب از آن از ابتدای شکل گیری شهر تاثیر بسزایی در ساختار کالبدی، کارکردی و نظام معنایی آن داشته و در کنار نقش های متفاوتی که در کشاورزی و آبرسانی ایفا نموده با تحت پوشش قرار دادن کل شهر، کیفیت زیست محیطی را ارتقا داده و باعث ایجاد مکانی پایدار در ساختار شهری گشته است. آنچه که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد بررسی نقش آب و مظاهر آن در نظام های کالبدی، عملکردی، زیست محیطی و به خصوص در نظام معنایی شهر دوران صفوی می باشد که منجر به شکل گیری یک باغ شهر گردیده است. بدین منظور ابتدا به بررسی متون تاریخی و سفرنامه های به جا مانده از دوره صفوی و مبانی نظری مکتب شهرسازی اصفهان برای دستیابی به مظاهر و نقش های متفاوتی که آب در ساختار شهر و زندگی مردم آن دوره داشته پرداخته شد. سپس با بررسی تطبیقی مولفه های مکان پایدار این نتیجه به دست آمد که طراحی و به کارگیری عنصر آب در اصفهان صفوی باعث بالا رفتن برخی شاخص های پایداری و همین طور ارتقاء کیفیت های سازنده فضاهای شهری ودر نهایت بستری برای ایجاد مکانی پایدار گردیده است.کلید واژگان: آب، مکتب شهرسازی اصفهان، زاینده رود، مادی، صفویهNatural factors are one of the most important and vital elements of the city, where water and its supply and use play an important role in the formation and prosperity of the city. Due to the large surface area of Iran in hot and dry climate, the presence of water and its various effects in Isfahan was one of the factors that persuaded Shah Abbas to choose this city as the capital. Zayandehrood and its water supply networks have had a significant impact on the physical, functional and semantic structure of the city. Besides its roles in agriculture and irrigation, it has improved the environmental qualities in the city and created a sustainable place in the urban structure. What is being studied in this article is the investigation of the role of water and its manifestations in physical, functional, environmental systems and especially semantic system of the Safavid city which has led to the formation of a garden city. For this purpose, the historical books and travelogues of the Safavid period and the theoretical foundations of Isfahan Urban School were first explored in order to achieve different features and roles of water in the structure of the city and its people’s lives. Then, by a comparative study of the components of sustainable place, it was concluded that the design and application of water element in Safavid Isfahan increased some of the sustainability indices as well as enhancing the constructive qualities of urban spaces and ultimately provided a context for making the sustainable place.Keywords: water, Isfahan Urban School, Zayandehrood, Madi, Safavid Era
-
نشریه مطالعات هنر اسلامی، پیاپی 47 (پاییز 1401)، صص 401 -417زن در ادیان ابراهیمی دارای مقام و منزلت متفاوتی است. تردیدی نیست که تمام پیامبران، مدافع ارزش و مقام انسان ازجمله زن و مخالف ظلم به او بوده اند، در دین مبین اسلام نیز تمام ویژگی ها میان مردان و زنان به صورت برابر بیان شده و این نشان دهنده استعداد و توانایی زنان در رسیدن به مراتب والای کمال و قرب الهی است. با توجه به این که زنان اغلب در جوامع مختلف بشری از شان و حقوق واقعی خود دور مانده اند و حتی در برخی موارد شخصیت و منزلت انسانی آنان به طور کامل زیر پا گذاشته شده است، اما در طول دوران مختلف تاریخ بشریت به آن توجهاتی نیز شده و همواره سران حکومتی و اندیشمندان هر زمان در این خصوص اقدامات و قوانینی را وضع نموده اند. جایگاه و شخصیت زن در فرهنگ هر جامعه، نشان دهنده میزان اهمیت و منزلت زنان در آن جامعه است. هدف از این نوشتار درآمدی بر کرامت و مقام زن در مذاهب پنج گانه اسلامی از جمله حنفیه، حنبلیه، شافعیه، مالکیه و امامیه ایران است. سعی بر این است که آیات قرآنی و بعضی از دیدگاه های مهمی که نسبت به زن در این مذاهب وجود دارد با تطبیق بر حقوق موضوعه ایران بررسی شود. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای می باشد. یافته های پژوهش حاکی از این است که حقوق و کرامت زن در جامعه ایرانی در قوانین جاری بر متون فقهی و آیات قرآنی تطابق دارد. در نگارگری مکتب تبریز نیز زنان به عنوان یکی از گروه های اجتماعی حضور دارند.اهداف پژوهش:بررسی کرامت زن در آیات قرآن و فقه مذاهب خمسه اسلامی.درآمدی بر کرامت زن در مذاهب پنج گانه اسلامی ایران و انعکاس آن در نگارگری مکتب تبریز صفویه.سوالات پژوهش:زن در آیات قرآن و فقه مذاهب خمسه اسلامی چه جایگاهی دارد؟مقوله کرامت زن چه انعکاسی در نگارگری مکتب تبریز صفویه داشته است؟کلید واژگان: کرامت زن، نگارگری، مذاهب خمسه، مکتب تبریز، صفویهIslamic Art Studies, Volume:19 Issue: 47, 2022, PP 401 -417Women have different status in the Abrahamic religions. Of course, there is no doubt that all the prophets were defenders of human values and status, including women, and opposed to oppression. In the religion of Islam, all characteristics are expressed equally between men and women, and this shows the talent and ability of women to achieve It is far above perfection and nearness to God. Given that women have often been deprived of their true dignity and rights in various human societies and even in some cases their human personality and dignity has been completely violated, but during different periods of human history, attention has been paid to it. It has also been and always have been the heads of government and thinkers who have always laid down measures and laws in this regard.Research purposes1- Studying the dignity of women in the verses of the Quran and the jurisprudence of the five Islamic religions and its reflection in the painting of Tabriz Safavid school2- An introduction to the dignity of women in the five Islamic religions of Iran and its reflection in the painting of Tabriz Safavid schoolResearch questions1- How to preserve the dignity of women in the verses of the Quran and the jurisprudence of the five Islamic religions and its reflection in the painting of Tabriz Safavid school2- How to adapt the dignity of women and its reflection in the painting of Tabriz Safavid schoolKeywords: dignity, Woman, Islam, five religions, Quran
-
شهر شیراز در دوره صفوی شاهد تغییرات گسترده در زمینه شهرسازی و ساخت بناهای شهری بود آن چنانکه در این دوره به دومین شهر پر اهمیت ایران تبدیل شد. میدان و خیابان به عنوان دو عنصر اساسی در توسعه شهری دوره صفوی برگزیده شدند. خیابان چهارباغ و باغشاه با راستای عمودی و افقی و نیز میدان شاه صفوی این عناصر توسعه و در ارتباط با یکدیگر بودند که تا به امروز نیز آثارشان باقی مانده است. این مقاله با روش کتابخانه ای و با استفاده از منابع دست اول تاریخی همچون سفرنامه ها به بررسی و تحلیل این عناصر مهم پرداخته است.
کلید واژگان: شیراز، صفویه، میدانشاه، چهارباغ، باغشاه
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.