نقش پرنده
در نشریات گروه هنر و معماری-
سفال ایران عالوهبر کاربرد آن، امینترین راوی از دیار کهن و تبلور فرهنگ و باور مردم به شمار میرود. یکی از مهمترین و معروفترین مراکز سفالگری در قرنهای چهار و پنج ه.ق، ساری است که به سفال روستایی نیز شهرت دارد و از جنس خاک رس با پوششی از گالبه ساخته میشود. از لحاظ فرم اغلب آثار سفالی ساری به صورت بشقاب و کاسه میباشد که بیشتر نقشهای آن را پرندگان تشکیل میدهند که با دیگر نقوش گیاهی و تجریدی همراه شده و به صورت طراحی نقوش رنگارنگ روی زمینه سفید نقشاندازی شدهاند. هدف از این مقاله مطالعه نقوش روی سفالینه های ساری قرون 4-5 ه.ق در راستای پاسخ به این پرسش میباشد که سفالهای ساری قرون 4-5 ه.ق از چه ویژگیهای بصری برخوردار هستند و چه نقوش و نمادهایی روی این سفالینه ها به کار رفته است؟ روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و اطالعات و داده های آن به شیوه کتابخانهای و اینترنتی جمع آوری شده است. نتایج نشان میدهد پرنده بر روی سفالهای ساری قرون 4-5 ه.ق به عنوان نقشی اصلی و محوری وجود داشته و نقش طوطی، خروس، هدهد، کبوتر و جوجه از پرکاربردترین نقوش بوده است و اغلب آنها از رنگ سیاه، سفید و عسلی بهرهمند هستند.
کلید واژگان: سفالگری، سفال ساری، نقش پرنده -
نشریه گلجام، پیاپی 36 (پاییز و زمستان 1398)، صص 219 -246
فرش ایران تجسمی است از فردوس یا باغ بهشت و نقش پرنده نیز نمادی است از روح، پرواز و آزادی که این امر نشان از وجود رابطه و پیوندی جدایی ناپذیر بین فرش ایران و نقش پرنده دارد. اغلب این پرندگان به صورت طبیعی و گاهی نیز به صورت تجریدی، گاه در حال پرواز و گاه به صورت نشسته بر شاخه ی درختان در قالی ایران نقش شده اند. از جمله مناطقی که نقش پرنده در آن هم به صورت طبیعی و هم انتزاعی کاربرد دارد منطقه ی چهارمحال و بختیاری است. لذا مهم ترین هدف پژوهش، مطالعه ی نقش پرنده به عنوان نقش مایه ای رایج در فرش چهارمحال و بختیاری است که در کنار این روند به مطالعه ی نقش پرنده و سه تایی مقدس و نقش پرنده و درخت به شکل الگویی تکرار شونده پرداخته خواهد شد و همچنین مطالعه ی نمادشناختی این نقش در فرش منطقه که در پی مطالعه و بررسی رابطه ی نقش پرنده با دیگر عناصر در فرش منطقه است. با توجه به اهداف مقاله، این پرسش ها مطرح می شود که چه رابطه ای بین نقش پرنده و دیگر عناصر بافته شده در فرش منطقه مثل نقش درخت، گلدان و دیگر جانوران، وجود دارد؟ و دیگر این که آیا می توان همنشینی نمادین درخت مقدس و پرنده را در فرش چهارمحال و بختیاری مشاهده کرد؟روش تحقیق پژوهش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف توسعه ای است. همچنین در گردآوری مطالب علاوه بر منابع کتابخانه ای از مطالعات میدانی به ویژه در مورد تصاویر استفاده شده است. نتیجه ای که از بررسی نقوش پرندگان مختلف در فرش منطقه و همچنین بررسی نمونه ی مورد مطالعه حاصل شد، نشان داد که نقوش پرندگانی همچون فاخته، بلبل و طاووس که در نمونه ی مورد مطالعه به کار گرفته شده اند هر کدام به تنهایی و در ترکیب با پرندگان و عناصر دیگر مثل گلدان به نوعی به حاصل خیزی و بهشت برین اشاره داشته و در کنار عنصر مقدس این مجموعه که گلدان است همنشینی نمادین درخت مقدس و پرنده به تصویر کشیده شده است
کلید واژگان: نقش پرنده، فرش چهارمحال و بختیاری، مفهوم نمادین، همنشینی نمادین، درخت مقدس و پرندهBird motif is a commonly used figure in the art of this country especially carpet weaving and is found in different parts of carpets and in various forms and concepts. This indicates the importance of this creature for people. Bird motif has long been widely used and in various forms in carpet weaving, this local, ancient and venerable art. Many of these bird figures have symbolic meanings and have special positions in the culture and the literature of this country. These symbolic meanings may include concepts such as victory of good over evil, luck and prosperity, spring tidings, pleading for fertility and rain, and mystic and religious concepts. There has been an inseparable connection between Persian carpets and bird motif in various forms because Persian carpets are a visualization of paradise or heaven. Bird motifs are seen as a symbol of soul, flight and freedom and this is the underlying reason behind the relation and connection between carpets and bird motifs. Most of these birds are weaved realistically or as abstract figures on tree branches in Persian carpet, sometimes flying and sometimes sitting. Chaharmahal va Bakhtiari is one of the regions which uses bird motifs realistically or as abstract figures in designing carpets. This study begins by providing a short explanation about carpets and bird motifs as well as a giving a comparative semiotic explanation on the role of bird motifs. Bird motifs designed in the art of carpet weaving in Chaharmahal va Bakhtiari are shown in a table, firstly according to their type and then their form. A classification of the bird’s positioning in the carpet of this region and its relation with the other birds and animals and also its combination with other elements is also provided. The symbolic companionship of the sacred tree and the bird and its role in the carpets of Chaharmahal va Bakhtiari are presented. Finally the studied sample in the carpet of Chaharmahal va Bakhtiari is analyzed.
Keywords: Bird Motif, Carpet of Chaharmahal va Bakhtiari, Symbolic Meaning, Symbolic Companionship of the Sacred Tree, the Bird -
بیان مسئله:
سفال«رقه» گروهی از سفال هایی هستند که متعلق به دوره ایوبی در شمال سوریه است. بررسی سفال های بدست آمده از این منطقه، نشانگر ایجاد یک سبک ترکیبی در تزیینات که به طور کلی تاثیر گرفته از سفال بومی منطقه تحت عنوان «سفال های محلی کهن» است. نقش مایه پرنده به عنوان یکی از نقوش اصلی در هنر اسلامی، بخش قابل ملاحظه ای از سفال منقوش رقه را در قرن دوازدهم در دوره حکمرانی ایوبیان به خود اختصاص داده است که بیش از سایر نقوش، با اندیشه های هنرمند سوری مطابقت دارد. این نقش به سه شکل کلی، سایه نما به رنگ سیاه بر زمینه فیروزه ای در ترکیب با نقوش گیاهی استلیزه شده، به صورت حجم گرایانه و پرتزیین در سفال های زرین فام و مینایی و به شکل منفرد با نوع طراحی ابتدایی و ساده در تکنیک لکابی دیده می شود. این مقاله با انتخاب نقش پرنده و پرنده انسان، سعی دارد، خصوصیات این نقوش را در ظروف لعابدار رقه به عنوان تجلی گاه فرهنگ و هنر دوره ایوبی، مورد مطالعه قرار دهد.
هدفشناخت و آگاهی از فرهنگ و هنر دوره ایوبی، به عنوان بخشی از فرهنگ اسلامی.
روش پژوهش:
روش این مقاله به شیوه توصیفی، تحلیلی است. داده ها به صورت موردی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند؛ گردآوری اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه ای و اینترنتی است.
یافته ها:
هنرمندان سفالگر در نمایش نقش پرنده سه نوع نگاه ویژه را به کار گرفته اند؛ توجه به طبیعت و بازنمایی آن، نگاه نمادین و سمبلیک و ترکیب عناصر و موجودات با یکدیگر به همراه تکنیک های خاص ارایه، دستور زبان خاص سفال رقه را ایجاد کرده است.
کلید واژگان: ظروف لعابدار، نقش پرنده، پرنده- انسان، رقهPaykareh, Volume:9 Issue: 20, 2021, PP 1 -12Problem definition:
Raqqa pottery is a group of pottery belonging to the Ayyubid period in northern Syria. The examination of pottery discovered from this region indicates the creation of a mixed style in the adornments that is generally influenced by the local pottery called “ancient local pottery”. The bird motif, as one of the main ones in the Islamic art, accounts for a considerable part of the painted pottery of Raqqa in the 12th century during the reign of Ayyubids, which conform to the ideas of the Syrian artist more than other available motifs. This pattern is observed in three general forms, including a black shade on a turquoise background in combination with stylized plant motifs, volumetric and decorated on the gold-plated and enamel pottery, and individually with a basic and simple design type in the lakabi technique. Choosing the bird and human-bird motifs, the present article attempts to study the characteristics of these motifs in Raqqa glazed wares as a manifestation of the culture and art of the Ayyubid period.
ObjectiveThe present study aims to know and recognize the culture and art of the Ayyubid period, as part of the Islamic culture.
Research methodThis research has been conducted on a descriptive-analytical basis. The data were analyzed on a case-by-case basis and the information were collected through the library and the Internet.
ResultsPottery artists have used three types of special looks in displaying the bird motif which include paying attention to the nature and its representation, symbolic look and combination of elements and beings with each other along with special presentation techniques, all of which have given a special meaning to Raqqa wares.
Keywords: Glazed wares, Bird motif, Bird-human motif, Raqqa -
فصلنامه نگره، پیاپی 38 (تابستان 1395)، صص 106 -118از دوره عباسی تحولاتی در نقش سفال های ایران پدید آمد که گفته می شود یکی از دلایل آن سفال های وارداتی چین بوده است. از رایج ترین تزییناتی که روی این سفالینه ها در ایران و چین مشاهده می شود، نقش پرنده است. به همین سبب در این پژوهش مقایسه ای بر اساس الگوهای فرمی نقوش پرندگان سفالینه های ایران، در دوره عباسی (9 تا 13 میلادی) و سفال های وارداتی قرن 9 میلادی چین جهت یافتن تاثیرات متقابل سفالگری این دو تمدن بر یکدیگر صورت می گیرد.
گردآوری داده ها با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به موزه ها یا سایت های اینترنتی آن ها صورت گرفته است. برای جمع آوری نمونه ها، از سفالینه های مراکز مهم سفالگری ایران شامل گرگان، نیشابور، کاشان، ری، ساوه، آمل و کردستان و سفال های پیداشده در کشتی تجاری بلیتانگ چین استفاده شده است. برای بررسی نقوش نیز از شیوه توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است.
در بررسی ریخت شناسی نقوش پرنده در سفال های چینی و مقایسه با نمونه های ایرانی که هم عصر یا متاخرتر بودند، شباهت هایی مشاهده می شود. حرکت آزاد قلم و هماهنگ شدن نقش با ظرف به کمک خم شدن یا پیچش دایره وار پرنده از ویژگی هایی است که در هر دو مشاهده می شود؛ اما تفاوت های زیادی نیز با مقایسه نمونه ها آشکار می گردد. باوجودی که روابط تجاری بین دو تمدن همسایه سبب متاثر شدن متقابل هنرهای دو منطقه شدند، اما هیچ کدام نسخه کپی از دیگری نیستند و وجود خصوصیات منحصربه فرد در نقوش هر دو منطقه، تاثیرات متقابل بین دو فرهنگ با حفظ هویت خویش را نشان می دهد...کلید واژگان: سفال ایران، دوره عباسی، سفال چین، نقش پرنده، ریخت شناسی نقوشNegareh journal, Volume:11 Issue: 38, 2016, PP 106 -118From Abbasid period, in Iran region, motifs on ceramics advanced. Which were influenced by Chinese importations. Appearing bird motifs on ceramics were very common at that time. So a comparison would be done by identifying formalizes and characteristics design of such motifs that were made during 8th to 13th A.D in Iran and 9th century in China. Then interacting of these motifs on Iranian and Chinese ceramics will survey.
Observing ceramics have been done by librarian method and looking up to related museums for data collection. To study bird motifs of this particular period, artifacts of main pottery centers of Iran as Nishabour, Kashan, Rey and Saveh have been used and surveyed in descriptive way.
After studying Chinese motifs and comparing with contemporary or later samples of Iran, some resemblance points have been observed like locating bird motifs as main part of composition and coordinating motifs and bowl by bending the birds. However the samples differ in several points that proved they were not imitation from each other of commercial relations between these countries. Special unique items in both areas motifs, show the interacting influences with saving the identities between Iran and china.Keywords: Iran ceramic, Abbasid period, china ceramic, birds motifs, morphological study of motifs -
در طول تاریخ ایران همواره میان هنر، ادبیات و آداب معنوی برگرفته از مذهب ارتباط بسیار نزدیکی وجود داشته است. هنرمندان این ارتباط را به بهترین و زیباترین شکل در قالبهای انتزاعی و واقعگرا و حتی به صورت نمادین در هنرهای دستی بهتصویر کشیدهاند. نقش پرنده از دیرباز از نقوش پرکاربرد مورد استفاده در هنر ایران و به ویژه در منسوجات و قالی بوده است. بسیاری از این نقوش پرندگان حامل بار نمادین و سمبلیک هستند و جایگاهی خاص در فرهنگ و ادبیات این مرز و بوم دارند؛ مفاهیم نمادینی همچون پیروزی خیر بر شر، خوشبختی و نیکروزی، بشارت بهار، درخواست باروری و بارانخواهی و همچنین مفاهیم عرفانی و مذهبی. این نقوش اغلب نمادین در قالبهایی همچون گرفتوگیر پرندگان، گلومرغ، مرغی و کلهمرغی و...، در قالی های عمدتا باغی و محرابی ایران بهچشم میخورند. هدف از این مقاله، معرفی و بررسی جایگاه این نقش در آرایه های تزئینی گنجینه قالی های موزه ای ایران (با تاکید بر موزه ملی فرش) و بررسی مفاهیم نمادین برخی از نقوش این پرندگان بهشیوه اسنادی است. پژوهشی تحلیلی با استفاده از گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، منابع معتبر داخلی، جستجو در پایگاه های اطلاعرسانی معتبر و بازدید از موزه های داخلی صورت پذیرفته است، همچنین در این پژوهش سعی شده است بهشیوه تحلیلی تا حد امکان به معرفی قالبهای رایج این نقش پرداخته شود.
کلید واژگان: نماد پرنده، نقش پرنده، آرایه، قالیهای موزه های ایرانDuring Iran's history,there has always been a close relation among the arts,literature and spiritual ceremonies extracted from religion.Artists have bestillustrated this relation in the form of abstractive and realistic and more symbolic in handicrafts.Since long ago,the image of bird has been one of those most frequently usedimages used in Iranian art,especially in textiles and carpets.Many of these birds images carry the symbolic value and have a special place in the culture and literature of this homeland. Symbolic concepts such as victory of good over evil,fortune and good day,good tidings of spring,request for fertility and rain as well as spiritual and religious concepts.These mainly symbolic images are in the form of birds battle,flower and bird, avian,avian head,. and seenmostly in Iranian Garden and altar, called Mehrabi in Persian carpets.The aim of this article is to introduce and reviewthe place of this image in decorative arrays of Iranstreasure of museum carpets(with emphasis on the national museum of carpet)and review symbolic implications of some of these birds images,an analytical research by collecting library information, domestic/internal reliable sources,by searching in validinformation basesand by visiting local/domestic museums. This research also tries to analytically introduce common formats of this image as much as possible.Keywords: bird symbol, bird image, museum carpets, Iran
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.