مرکاپتان

غالبا عامل اصلی بوی نامطبوع در هیدروکربورها، ترکیبات گوگردی هستند و به صورت شاخص می توان مرکاپتان ها را نام برد. در پالایشگاه گاز ایلام به دلیل بالا بودن مرکاپتان میدان گازی آن (تنگ بیجار) و از طرفی نبود واحد مرآکس در فرآیند آن باعث گردیده در عمل دو محصول LPG خام و میعانات گازی دارای مرکاپتان بالایی بوده و مشکل بوی ناشی از ترکیبات گوگردی گریبانگیر این پالایشگاه باشد.
در این تحقیق سعی شده است مشکل بوی محصول میعانات گازی این پالایشگاه را که باعث گردیده مشکلات فراوانی در زمینه های محیط زیست، سلامتی کارکنان و نارضایتی مردمی ایجاد شود، رفع گردد و بتوان با حمل ونقل پیوسته محصول میعانات گازی، تولید پالایشگاه گاز ایلام را پایدار کرد.
برای نیل به هدف ذکرشده می بایست روشی کاربردی با کمترین زمان، اجراء و هزینه انتخاب می شد که در این راستا روش ماسک کردن ترکیبات گوگردی به وسیله ماده دیگری برگزیده شد. پس از بررسی های بسیار زیاد، ماده ای بنام SF96 با قابلیت حذف بوی ترکیبات گوگردی در آزمایش ها بسیار مثبت ارزیابی گردید. با تزریق ماده SF69 به میزان مناسب، بوی ناشی از مرکاپتان های موجود در میعانات گازی حذف یا بسیار ناچیز می گردد.
در ادامه بررسی ها یکی از آزمایش هایی که بر روی SF96 صورت گرفت آزمون میزان خوردگی بود که مشاهده شد تا اندازه بسیار زیادی خوردگی را کاهش داده و این ماده به مانند یک ضدخوردگی در فرآیند عمل می نماید.

مرکاپتانها نوعی از ترکیبات گوگردی موجود در نفت خام و میعانات گازی میباشند که در شرایط خاص، به خصوص در دماهای بالا، یعنی در همان شرایطی که فرآیندهای پالایشگاه ها و پتروشیمی ها انجام میشوند، بخش قابل توجهی از خورندگی تاسیسات را باعث می شوند. اگرچه نشان داده شده است که خورندگی گوگرد پودری، 7/3 برابر اتیل مرکاپتان (خورنده ترین نوع مرکاپتان) می باشد، اما میزان خورندگی مرکاپتان ها بخصوص در دماهای بین 450-230 درجه سانتیگراد از اهمیت زیادی برخوردار است. در کتب و مقالات علمی خوردگی تا کنون مطالب زیادی راجع به خورندگی مرکاپتان ها منتشر نشده است و در این زمینه نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد. این مقاله برخی از مطالب منتشر شده در این زمینه را مرور می نماید. مشخص شده است که میزان خورندگی مرکاپتان ها به صورت تابع لگاریتمی با غلظت مرکاپتان افزایش می یابد و خوردگی در غلظت های بالای مرکاپتان به علت محدودیت نفوذ کاهش می یابد. در رابطه با توزیع مرکاپتان ها در برش های مختلف نفت خام و کاندنسیت، قانون استانداردی وجود ندارد و تعیین غلظت مرکاپتان ها در هر برش نفت خام ضروری می باشد. احتمالا با افزایش وزن مولکولی، خورندگی مرکاپتان ها افزایش می یابد (اتیل مرکاپتان استثناء می باشد)، اما این ادعا نیز به تحقیقات علمی بیشتری نیاز دارد.