تربیت

ساختار شناختی از مباحث مهم در امر آموزش می باشد و بررسی چگونگی کارکرد آن و آموزش بر اساس سازوکار ساختار شناختی می تواند باعث دسترسی به موفقیت های زیادی در راستای آموزش باشد. به این منظور مراجعه به منابعی مانند قرآن کریم که در امر آموزش سابقه طولانی و موفق داشته اند می تواند در این امر کمک کننده باشد. قرآن در جنبه های مختلفی، از خصوصیات ساختار شناختی برای آموزش های خود استفاده می کند که یکی از آن ها استفاده از تمثیل های قرآنی است. پژوهش حاضر درصدد است با تامل در مثال های قرآنی با روش تحلیلی توصیفی، چگونگی کارکردهای ساختار شناختی مثال های قرآنی را مورد بررسی قرار دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد، از راهبردهای آموزشی قرآن کریم در استفاده از مثال، 1- استفاده از عناصر تمثیلی کاملا تجربه شده و در دسترس زندگی متعلمان 2- انتخاب خوب مثال با ممثل خود، 3- استفاده بسیار زیاد از تشابه و قیاس در مثال های قرآنی، است؛ که این خصوصیات، مثال های قرآنی را مناسب آموزش معنی دار، موثر و پایدار طبق ساختار ذهنی انسان کرده است. به علاوه استفاده بسیار زیاد قرآن از مثل، باعث می شود که ناخودآگاه ساختار شناختی مخاطبان قرآن بعد از مدتی که به صورت طولانی از قرآن استفاده می کنند قالب های مثال قرآنی را به خود بگیرد؛ یعنی قدرت شبیه سازی، قیاس سازی، انطباق منطقی مثال با ممثل هایی که منطبق با ساختار شناختی ذهن انسان است را پیدا کند؛ و طبق الگوی آموزش بدیعه پردازی، این ها همه مخاطبان قرآن را به سمت خلاقیت بیشتر فکری حرکت می دهد.

تربیت و پرورش معنوی از مقاصد اصلی قرآن است. بعثت رسول الله (ص) و همه انبیاء الهی برای تبدیل قوه معنویت انسان به فعل بوده است. تربیت معنوی بدون تربیت اعتقادی امکان پذیر نیست و مورد قبول قرآن و عترت نمی باشد. یکی از کارکردهای متعالی خانواده معنویت افزایی آن است. تربیت معنوی تربیتی است که انسان با ایمان به خدا و مبداء و معاد از هرچه غیر خداست رهایی پیدا می کند و تحت ولایت الهی قرار می گیرد و قلب، روح وجسم انسان به نور الهی نورانیت می یابد. معنویت خواهی تاثیر شگرفی در زندگی انسان و خانواده او دارد و می تواند همه زندگی انسان رنگ معنوی بگیرد و این مطلوب وقتی تحقق خواهد یافت که انسان تحت تربیت معنوی قرار گیرد. در این مقاله به معنویت و سیر تحولات وجودی انسان در خانواده شامل: ازدواج معنوی، خانواده معنوی و تربیت معنوی اشاره و آنگاه شرائط موفقیت در تربیت معنوی همچون التزام علم و عمل صالح، انجام تعهدات شرعی در خانواده و تبیین آثار و برکات معنویت در زندگی مطرح و به معرفی خانواده های مدل و الگوی معنوی قرآن و شاخصه های معنویت آنها و رفتارهای منبعث از نگرش اعتقادی در دو بعد فضائل اخلاقی و اخلاق بندگی پرداخته شده است. در این پژوهش، مساله «تربیت معنوی خانواده در سور مکی به ترتیب نزول» و ارائه یک خط سیر تربیتی در شکل گیری، رشد و تعالی خانواده معنوی از منظر قرآن و جهت دهی خانواده ها به سمت معنویت قرآنی و لوازم و شرائط مناسب آن مورد توجه قرار گرفته است.