رویکردهای عمده شاه عباس در مناسبات با هند (بر پایه مکاتبات متبادله)

سرزمین هند در دوره صفویه یکی از همسایگان مرزی ایران تلقی می شد. عثمانی ها در غرب و ازبکان در شمال شرق دو همسایه دیگر صفویان بودند. این سه منطقه از لحاظ مذهبی با صفویه تجانسی نداشتند؛ بنابر این در کنار عوامل سرزمینی که موجب بروز جنگ های طولانی بین ایران با عثمانی ها و ازبکان گردید، ناهمخوانی مذهبی نیز دامنه این چالش ها را افزود. اما در ارتباط با هند به رغم چند برخورد محدود در منطقه قندهار و با وجود ناهمگونی مذهبی، شکل عمومی مناسبات از روندی دوستانه برخوردار بود. به نظر می رسد در کنار عوامل دیگری مانند اقدامات حمایتی شاه اسماعیل از بابر و هم چنین پشتیبانی شاه تهماسب از همایون که نقش مهمی در شکل گیری و تداوم مناسبات دوستانه داشت، دیپلماسی فعال شاه عباس و ابتکار عمل او در سرعت بخشیدن و افزودن حجم مبادلات سیاسی و مکاتبات دوستانه تاثیر بسزایی در تداوم و ارتقاء این مناسبات داشته است.
نوشتار حاضر در پی بررسی اهمیت و تاثیر مکاتبات دوره شاه عباس بر شکل بندی و تثبیت و تداوم مناسبات دوستانه بین ایران و هند است. موضوع تبادل سفرا و تاثیر موقعیت ها و شرایط در نوع و متن مکاتبات نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین مساله اصلی در این نوشتار دریافت این نکته است که آیا مکاتبات سیاسی و محتوای نامه های مبادله شده توانست در تنظیم تعاملات شاه عباس با دربار هند تاثیر حایز اهمیتی برجای گذارد؟