خیال در مثنوی مولوی

تعریف لغوی و اصطلاحی خیال با مراجعه به فرهنگهای ادبی،فلسفی و عرفانی و بیان اینکه خیال خزانه دار حس مشترک و حس مشترک نظم بخش همه ی حواس است و آنچه از صور و معانی در آن رسم شود،خیال آنرا حفظ می کند آشکار می گردد؛ خیال،طیفی گسترده دارد،ظریف،ژرف،دورگرد،آسمان سیر و عنصر اصلی شعر است. عرفا،آنرا هیولای (صورت) همه ی عوالم و جوهر و اصل وجود ذاتی می دانند که کمال ظهور معبود در آن است. جهان خیال با وجود اینکه غیر از عالم عقل شناخته می شود ولی هم عقل و هم خیال از لایه های ذات و حقیقت آدمی بوده و همه ی آنچه از این لایه ها ظاهر می شود در آسمان گسترده و فراگیر جان انسان آرمیده است.عرفا نیز از خیال به عنوان یکی از مهمترین قوای بشری بحث نموده و به شرح و تفصیل آن پرداخته اند.مولوی نیز همچون دیگر عرفا از خیال در آثار خود بحث نموده که در این مقال به خیال در مثنوی او پرداخته ایم.از نظر فلاسفه اسلامی نیز چون ابن سینا،فارابی،سهرودی خیال دارای معانی متعددی است که هریک به تبیین و شرح دیدگاه خود در آثار خویش دست زده اند و همچنین است از نظر فلاسفه غربی چون دکارت و افلاطون اما با تفاوت بسیار.
امام محمد غزالی،سهروردی،مولوی،ابن عربی،حافظ و ملاصدرا در توسع میدان خیال و اهمیت آن در جهان هستی اتفاق نظر دارند.