کاربرد آنالیز مولفه های اصلی در جهت شناسایی آنومالی های ژئوشیمیایی در ناحیه هلاک-آباد، سبزوار

منطقه ی هلاک آباد در 30 کیلومتری جنوب سبزوار واقع شده است. بازالت، آندزیت و هورنبلند آندزیت قدیمی ترین مجموعه رخنمون یافته در منطقه ی مورد بررسی است. مونزونیت، کوارتز دیوریت، کوارتز مونزودیوریت، کوارتز مونزونیت و هورنبلند کوارتز مونزودیوریت در سنگ های آتشفشانی نفوذ کرده اند. تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی (Principal component analysis) یکی از روش هایی است که می تواند به هدف آشکارسازی الگوهای پی جوئی در درون مجموعه ای از متغیرها کمک کند. در پی جوئی های معدنی، از رایج ترین کاربردهای روش تحلیل چند متغیره، شناسایی و به نقشه درآوردن روابط داده های ژئوشیمی سطحی در حجم بالا است. این روش برای آشنایی با تغییرات ژئوشیمیایی در منطقه هلاک آباد مورد بررسی قرار گرفته است. تحلیل مولفه های اصلی نمونه های ژئوشیمی آبراهه ای منطقه ی هلاک آباد، به طور کلی تغییرات عناصر را در پنج مولفه مشخص می کند. نتایج بررسی ها حاکی از آن است که مولفه ی اول در مورد عناصر Cu، Zn، Co، V و نیز Sr، Cs، Li و Th وزن (بار) مثبت، و عناصر Ba، Rb، Nb، Pb و نیز نیکل-کروم وزن منفی نشان می دهد. مولفه ی دوم برای عناصر Rb، Sr، Th، Ba وزن منفی و برای عناصر دیگروزن مثبت دارد. همراهی روی با سرب و فلوئور می تواند گویای نوع دیگری از پاراژنز کانیایی در منطقه باشد. مولفه ی PC3 وزن مثبتی برای عناصر Ni، Zn، Cr، Co دارد. این گستره مقادیر بالای مولفه دوم با گستره های دگرسانی گرمابی و توده های شبه آتشفشانی منطقه همبستگی بالایی نشان می دهند. تحلیل مولفه های اصلی در ناحیه ی هلاک آباد نشان داد که حداقل در مورد عناصر مس و روی دو نوع همراهی عناصر کانه ساز مطرح اند.