مالکیت معنوی، اخلاق در انتشار نتایج پژوهش و بررسی مفاد قانونی مرتبط با مجازات متخلفین در جمهوری اسلامی ایران

پیش از انجام پژوهش ها، در حین انجام آنها، پس از پایان مطالعه و هنگام انتشار نتایج تحقیق یک سلسله ملاحظات اخلاقی بایستی مد نظر قرار گیرد. در نظر نگرفتن این الزامات اخلاقی تحت عنوان کلی سوء رفتار علمی نامیده می شود. از طرفی چون هر پژوهش یک اثر علمی تلقی می شود و حاصل ایده ها و زحمات یک یا چند نفر از محققین می باشد، به لحاظ حقوقی برای صاحب/صاحبان اثر حق مالکیت معنوی ایجاد می شود.
در قوانین بین المللی همچون بیانیه هلسینکی این حق مالکیت به صراحت مطرح شده است. در کشور ما قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348، همچنین راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی مصوب وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی1387-1388، در این خصوص نقش حمایتی از مولف دارند؛ اگرچه در قانون مجازات اسلامی به صراحت در این خصوص ذکری نرفته است، می توان از برخی مواد آن در دفاع از حقوق صاحب نوشتار به شواهدی استناد کرد.
این مقاله ضمن برشمردن موارد متعدد تخلف در انتشار نتایج پژوهش ها و معرفی مراکز بین المللی فعال در این بخش قوانین کشوری فوق را مورد دقت قرار داده و معرفی کرده است.
در پایان پیشنهاد شده که محققین، سیاست گذاران بخش پژوهش کشور و فعالین نشریات دانشگاهی و علمی توجه و اهمیت بیشتری به این موضوع بدهند، تا همانگونه که رشد کمی تولیدات علمی در کشور شتاب بسیار خوبی پیدا کرده است؛ به لحاظ کیفی هم اعتماد جهانیان از پژوهش های محققین ایرانی سلب نشود چرا که اعتماد به سختی حاصل می شود اما به راحتی زایل خواهد شد.