پراکندگی، فون و فصل فعالیت پشه خاکی ها، ردیابی همزمان ژن ITS-rDNA لیشمانیا میجر در رومبومیس اپیموس و فلبوتوموس پاپاتاسی در منطقه نطنز در ناحیه مرکزی ایران

لیشمانیوز جلدی روستایی که عامل آن لیشمانیا میجر است به عنوان یک بیماری مشترک انسان و دام (ZCL) در بسیاری از نقاط ایران در حال افزایش است. این بیماری مخصوص جوندگان صحرایی است. انتقال انگل توسط پشه خاکی ها که در لانه جوندگان صحرایی زندگی می کنند صورت می پذیرد. با استفاده از روش Nested PCR ژن ITS1-5.8s rRNA انگل لیشمانیا در رومبومیس اپیموس و فلبوتوموس پاپاتاسی تکثیر یافت. تفاوتهای جمعیتی وتغییرات فصلی پشه خاکی ها برا اساس زیستگاها، فصول سال و نیز فواصل جغرافیایی در سطوح جغرافیایی کوچک با جزئیات، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
پشه خاکی ها از حاشیه ی روستا های نطنز در استان اصفهان با استفاده از تله های نورانی و تله های چسبان جمع آوری گردید. همه پشه خاکی ها بر اساس ویژگی های مورفولوژیکی سر و انتهای بدن شناسایی و تعیین گونه شدند.. با استفاده از روش Nested PCR ژن ITS1-5.8s rRNA انگل لیشمانیا تکثیر شد مطالعات نشان داده که توالی این ژن برای گونه های انگل لیشمانیا اختصاصی است.
در مجموع 4500 پشه خاکی جمع آوری و شناسایی شدند. فلبوتوموس پاپاتاسی، فلبوتوموس سرژنتی،فلبوتوموس جاکوزیلی، از جنس فلبوتوموس و سرژنتومیا سینتونی و همچنین سرژنتومیا کلایده ایی از جنس سرژنتومیا در منطقه شناسایی شدند. در ده تا از 549 پشه خاکی ماده فلبوتوموس پاپاتاسی و در چهار تا از 19 جونده رومبومیس اپیموس آلودگی به انگل لیشمانیا میجر یافت شد.
فعالیت فصلی پشه خاکی در منطقه در ماه خرداد آغاز و در ماه آبان به پایان می رسد. بیشترین وفور و فراوانی فلبوتوموس پاپاتاسی در ماه شهریور مشاهده شد. یافته ها و تایپ مولکولی لیشمانیا میجر حاکی از آن است فلبوتوموس پاپاتاسی و رومبومیس اپیموس به ترتیب ناقل و مخزن اصلی بیماری در منطقه می باشند.