کانه زایی سولفید توده ای آتشفشانزاد روی-سرب-مس نوع Bathurst در منطقه چاه گز، جنوب شهربابک، پهنه سنندج- سیرجان جنوبی

کانه زایی روی- سرب- مس در منطقه چاه گز در 60 کیلومتری جنوب شهربابک، در پهنه سنندج- سیرجان جنوبی و در درون توالی آتشفشانی- رسوبی بایمود ال و دگرگون شده ژوراسیک میانی رخ داده است. کانه زایی با شکل هندسی اغلب چینه سان و لایه ای و صفحه ای شکل و در چندین افق چینه ای خاص به همراه رسوبات بروندمی (exhalites) در واحدهای 1،2 و 3 رخ داده است که در واحدهای 1 و 2 به صورت رخدادهای معدنی متعدد و در واحد 3 به صورت کانسار چاه گز و تعدادی رخداد معدنی است. سنگ های میزبان کانه زایی به ترتیب اهمیت، متاتوف ریولیتی، متاپلیت توفی و متاریولیت هستند. بافت ماده معدنی به صورت توده ای، نیمه توده ای، نواری، لامینه، دانه پراکنده و رگه – رگچه ای است. پاراژنز کانسنگ شامل کانی های اولیه پیریت، اسفالریت، گالن، کالکوپیریت، تتراهدریت، آرسنوپیریت، بورنیت و پیروتیت و کانی های ثانویه از جمله کوولیت، کالکوسیت، مالاکیت، سروسیت و اسمیت سونیت بوده و کانی های باطله بیشتر سریسیت، کوارتز، کلریت، کلسیت و باریت است. دگرسانی های سنگ دیواره به طور عمده شامل دگرسانی سریسیتی و کلریتی و به مقدار کمتر دگرسانی های کربناتی و سیلیسی است. سنگ های میزبان دگرسان شده در اثر دگرگونی و دگرشکلی دچار برگوارگی شده و به همراه ماده معدنی دچار چین خوردگی و گسلش شده و بافت ها و فابریک های کاتاکلاستیک، پیوستگاه سه گانه، سایه فشاری و کنگره ای (کرنیولیشن) و بودیناژ در آنها گسترش یافته است. بر اساس مطالعات زمین شناسی، کانی شناسی، ژئوشیمی و دگرسانی، کانه زایی روی- سرب- مس در منطقه چاه گز در اثر فعالیت های آتشفشانی زیردریایی در یک حوضه کافتی کمانی، به صورت سولفید توده ای آتشفشانزاد (VMS) نهشته شده و سپس به همراه سنگ های درون گیر توسط فازهای کوهزایی کیمرین جوان و لارامید و رویدادهای جوان تر دچار دگرشکلی و دگرگونی ناحیه ای در حد رخساره شیست سبز شده است. این کانه زایی بر اساس مقایسه آن با نهشته های مشابه جهانی، بیشترین شباهت را به تیپ سیلیسی آواری فلسیک مثل کانسار های منطقه معدنی باتورست (Bathurst) کانادا و کمربند پیریتی ایبریا اسپانیا و پرتغال دارد که برای اولین بار در ایران معرفی می شود.