بررسی میزان فرسایش وتولید رسوب حوزه آبخیز ایوانکی با استفاده از مدل های FSM، MPSIAC و ایستگاه رسوب سنجی
نویسنده:
چکیده:
فرسایش خاک و رسوب زایی یکی از مسائل مهم زیست محیطی مطرح در جهان است و خسارات زیادی برای حیات و اکوسیستم بر جا می گذارد. به منظور حفاظت خاک و مبارزه با فرسایش و کاهش رسوب زایی درحوزه آبخیز ایوانکی و به علت عدم وجود آب بند و مخزن در حوزه که بتوان حجم کل رسوبدهی سالانه را بر اساس آن تعیین نمود، برای برآورد میزان فرسایش خاک و رسوبزایی از مدل های نیمه کمی FSM (Factor Scoring Method) و MPSIAC (Modified Pacific Southwest Inter Agency) استفاده شد. حوزه آبخیز ایوانکی با مساحت 800 کیلومتر مربع، درجنوب شرقی استان تهران واقع شده است که رودخانه اصلی آن (ایوانکی) دارای طولی در حدود 50 کیلومترمی باشد. با بررسی نقشه های پایه از جمله نقشه های توپوگرافی و سنگ شناسی منطقه که در محیط Arc GIS رقومی گردیدند و با بازدیدهای صحرایی در مدل FSM، پنج عامل محیطی: پستی و بلندی، پوشش گیاهی، فرسایش خندقی، سنگ شناسی و شکل حوضه و دو عامل تکمیلی این مدل یعنی:اقلیم وحفاظت خاک بررسی وامتیازدهی شدند. به هر کدام از این عوامل، امتیازی بین 1 تا 3 (فرسایش کم تازیاد) داده شد. در روش MPSIAC، نه عامل محیطی: زمین شناسی، خاک شناسی، اقلیم، پستی و بلندی، رواناب، پوشش زمین، کاربری اراضی، فرسایش سطحی و فرسایش رودخانه ای مورد بررسی قرار گرفتند و نمره دهی شدند. دراین تحقیق با استفاده از مدل شبیه ساز باران، میزان رسوبدهی سازندهای فرسایش پذیر بررسی و دسته بندی گردیدند. با در نظر گرفتن ارزش های کمی برای هر یک از عوامل و وارد نمودن آن در رابطه مربوط به مدل FSM و MPSIAC در محیط GIS، میزان رسوب بر حسب متر مکعب در کیلومتر مربع و تن در هکتار در این حوضه آبخیز به دست آمد. میزان رسوبزایی برای مدل FSM برابر91/0 تن در هکتار در سال و برای مدل MPSIAC به میزان 21/3 تن در هکتاردرسال برای کل حوزه برآوردگردید که در کلاس فرسایشی متوسط قرارمی گیرد. در نهایت ارقام برآوردی با میزان بار رسوبی محاسباتی22 ساله اخیر ایستگاه رسوب سنجی ایوانکی یعنی 93/0 تن درهکتار در سال مقایسه و مشخص گردید مدل FSM نتیجه نزدیکتری با برآورد رسوب ازایستگاه رسوب سنجی نسبت به MPSIAC نشان می دهد
کلیدواژگان:
فرسایش و رسوب ، مدل FSM ، مدل MPSIAC ، شبیه سازان باران ، GIS ، ایوانکی
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
31 تا 48
لینک کوتاه:
magiran.com/p1022514
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!