بررسی ارزش شاخص های بیمار- محور در نیازسنجی جهت درمان های ارتودنسی در دانش آموزان 13-18 ساله شهر اصفهان

از دیدگاه سلامت نگر، روش های حرفه ای تعیین نیاز به درمان با وجود ارزش و استفاده زیاد دارای نقایصی بوده و باید با روش های بیمار- محور جایگزین یا ادغام شود. هدف از انجام این مطالعه مقایسه و بررسی استفاده از شاخص کیفیت زندگی بر پایه پرسشنامهChild Oral Health Impact Profile (COHIP) و شاخص Aesthetic Component-Index of Orthodontic Treatment Need (AC) به عنوان دو روش سنجش بیمار- محور، با تعیین نیاز به درمان های ارتودنسی با استفاده از Dental Health Component-IOTN به عنوان روش سنجش حرفه ای نیاز بود.
این مطالعه به صورت مقطعی- تحلیلی در 597 نفر از دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان شهر اصفهان با طیف سنی 13 تا 18 سال انجام شد. پس از تکمیل پرسشنامه کیفیت زندگی، جزء دندانی IOTN توسط دو معاینه گر آموزش دیده و کالیبره (ضریب توافق 9/0) اندازه گیری شد. همچنین دانش آموزان با استفاده از تصاویر دهگانه جزء زیبایی، وضعیت خود را نمره دهی کردند. آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون های قدرت تشخیصی تست ها شامل حساسیت، ویژگی و ارزش اخباری مثبت و منفی جهت مقایسه شاخص ها استفاده شد.
از 568 دانش آموز مورد مطالعه 7/16% براساس شاخص حرفه ای و 1/2% براساس ارزیابی خود، نیاز به درمان ارتودنسی داشتند. تنها 10% این افراد دو مشخصه ناهنجاری شدید و تاثیر بد بر کیفیت زندگی را به طور همزمان داشتند. با اینکه رابطه معنی داری میان درجه مال اکلوژن و کیفیت زندگی دیده شد، ارتباط شاخص COHIP با جزء دندانی ضعیف)16/0(r= و با جزء زیبایی درحد متوسط)37/0(r= بود (001/0P=). حساسیت AC بسیار ضعیف ولی دارای ویژگی بالایی بود و دو شاخص دیگر از حساسیت و ویژگی متوسطی برخوردار بودند.
شاخص های بیمار- محور مورد مطالعه، قابلیت تعیین نیاز به درمان ارتودنسی را به تنهایی دارا نیستند، اما می توان از آن به عنوان ابزاری ضروری در کنار روش های حرفه ای در جهت تشخیص افراد اولویت دار در دریافت خدمات استفاده کرد.