شناسایی ارقام پایدار جو درمناطق دیم گرمسیری و نیمه گرمسیری با استفاده از پارامترهای پایداری

به منظور ارزیابی میزان سازگاری و پایداری عملکرد دانه ارقام جو دیم در شرایط گرمسیری و نیمه گرمسیری کشور، یک آزمایشی با 20 رقم جو در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه سال و سه مکان انجام گردید. پس از انجام آزمون یکنواختی واریانسهای اشتباه آزمایشی، تجزیه مرکب داده روی عملکرد دانه در سه سال و سه مکان انجام گردید. نتایج نشان از یکنواختی واریانس اشتباه آزمایشی در سطح 1 درصد داشت. برای مطالعه پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاینهای مورد بررسی از روش های پارامتری واریانس درون مکانی لین و بینز، ضرایب رگرسیون، ضریب تبیین، ضریب تغییرات محیطی، میانگین مربعات انحراف از رگرسیون و روش های غیر پارامتری رتبه و انحراف معیار رتبه استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه سال و سه منطقه برای عملکرد دانه نشان داد که اثر متقابل سال در مکان، اثر ساده لاین و اثر متقابل لاین × سال × مکان در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بوده در حالی که سایر اثر از لحاظ آماری معنیدار نگردیدند. لاینهای 13، 12، 16 و 17 بهترتیب با مقادیر 889/3، 776/3، 763/3 و 545/3 تن در هکتار بالاترین عملکرد را داشتند. نتایج تجزیه پایداری نشان داد که لاین شماره 13 از نظر متوسط رتبه عملکرد دانه در مقایسه با سایر لاینها بهترین وضعیت را داشت. مقایسه انحراف معیار رتبه لاینها نشان داد که لاین شماره 13 با مقدار انحراف معیار رتبه 74/2 بعد از لاین شماره 1 با مقدار 59/2 در رتبه دوم قرار گرفت. از نظر واریانس محیطی لاین شماره 2 با حداقل تنوع یعنی 0/36 و از نظر ضریب تغییرات محیطی لاین شماره 14 با مقدار 19/5 درصد حداقل مقادیر را به خود اختصاص دادند. با ملاحظه عملکرد دانه، صفات و خصوصیات زراعی و فیزیو- مورفولوژیکی، لاینهای 13، 16 و 17 به عنوان لاینهای پایدار که در حال حاضر لاین شماره 13 به عنوان رقم جدید ماهور معرفی شده است.