اثر عملیات احیای بیولوژیک بر مولفه های پوشش گیاهی و ویژگی های خاک

امروزه وجود تخریب در اکوسیستم های مرتعی موجب شده تا اجرای عملیات احیاء در اولویت قرار گیرد. درک فرآیند های اکولوژیک ناشی از این عملیات و بررسی میزان موفقیت احیایی آنها بسیار اهمیت دارد. این مطالعه به بررسی اثر عملیات احیاء بیولوژیک (قرق به همراه گردو و یونجه کاری) پس از گذشت هفت سال از اجرای آن بر پوشش گیاهی و خاک در مراتع منطقه ملرد سوادکوه در استان مازندران می پردازد. بدین منظور نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک در تیپ های مختلف در مناطق تحت عملیات احیاء و شاهد (بدوه عملیات احیاء و تحت چرای دام) انجام گردید. داده های خاک و پوشش گیاهی برای ارزیابی پاسخ گونه های گیاهی و گروه های کارکردی به اجرای عملیات احیاء در مقیاس کل منطقه احیا شده و شاهد و همچنین در مقیاس سه تیپ داخل منطقه احیاء (علفزار، مرتع مشجر و دیم زار) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک نشان داد که میانگین درصد رطوبت اشباع خاک در منطقه احیا شده به طور معنی داری بیشتر از شاهد و میانگین درصد شن در منطقه شاهد به طور معنی داری بیشتر از منطقه احیا شده بوده است. همچنین مقایسه این ویژگی ها در سه تیپ موجود در منطقه احیا شده، اختلاف معنی داری را در میزان درصد شن، درصد سیلت، مقدار پتاسیم و هدایت الکتریکی نشان داد. مقایسه پوشش گیاهی در مناطق احیا شده و شاهد، حضور 34 گونه مشترک بین این مناطق، 31 گونه منحصر به منطقه احیاء و 6 گونه منحصر به منطقه شاهد را نشان داد. 13 گونه گیاهی، 5 تیره و برخی از گروه های کارکردی پاسخ های معنی داری را به انجام عملیات احیاء در منطقه نشان دادند. انجام عملیات احیاء به طور معنی داری افزایش تولید پهن برگان علفی، گندمیان و تولید کل را در پی داشته است. کلیه شاخص های تنوع و غنای محاسبه شده در منطقه احیاء به طور معنی داری بیشتر از منطقه شاهد بود. به طور کلی نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد که عملیات احیاء بیولوژیک در منطقه، بعد از گذشت 7 سال بر درصد تاج پوشش، ترکیب گیاهی، تنوع و تولید اثر مثبت داشته و بر ویژگی های خاک تاثیر چندانی نداشته است.