مطالعه تاثیرپذیری تعداد روزهای بارانی از پدیده انسو در ایران

در این پژوهش نقش پدیده های جوی- اقیانوسی انسو در تغییرپذیری تعداد روزهای بارانی کشور براساس اطلاعات 30 ایستگاه همدید در یک بازه زمانی بلند مدت از بدو تاسیس تا سال 2005 میلادی بررسی گردید. به این منظور از شاخص های اقلیمی SOI، MEI، 2+1NINO، 4/3NINO، 3NINO، 4NINO، NOI، SST و PNA به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. ترسیم نقشه پهنه بندی تعداد روزهای بارانی کشور نشان داد تعداد روزهای بارانی سطح وسیعی از کشور بین دامنه 15 تا 56 روز در سال می باشد که گویای آن است که بیش از نیمی از کشور، سالانه بین 309 تا 350 روز، خشک و بدون بارندگی می باشد. نتایج به دست آمده از به کارگیری روش تحلیل همبستگی پیرسون نیز بیانگر ارتباط بین شاخص های اقلیمی انسو و تعداد روزهای بارانی ایستگاه های همدید کشور بود. از میان شاخص های اقلیمی، همبستگی بین شاخص 3NINO با تعداد روزهای بارانی سالانه، در بیشترین تعداد ایستگاه ها حاصل شد و شاخص SST در رتبه بعدی قرار داشت. در مقابل شاخص اقلیمی PNA تنها با تعداد روزهای بارانی چهار ایستگاه، همبستگی نشان داد، که شاخص ضعیف و لرزانی می باشد. مقایسه تعداد روزهای بارانی سالانه در فازهای گرم (النینو) و سرد (لانینا) انسو نیز نشان داد تعداد روزهای بارانی در فاز النینو بیش از لانینا بود که موید افزایش تعداد روزهای بارانی کشور در فاز النینو است. در بین ایستگاه های مورد مطالعه، بیشترین میزان همبستگی تعداد روزهای بارانی با شاخص 3NINO در ایستگاه سبزوار معادل 49/0 و کمترین میزان همبستگی معنی دار در ایستگاه های بوشهر و شیراز معادل 28/0 محاسبه گردید. مقادیر ضریب همبستگی مورد محاسبه بین تعداد روزهای بارانی سالانه با 3NINO و سایر شاخص ها، بیانگر نقش و اهمیت سایر عوامل مانند عوامل جغرافیایی است. به طوری که در پهنه ایران از جنوب و جنوب شرق کشور به شمال و شمال شرقی، بر میزان همبستگی و یا بر میزان تاثیرپذیری از پدیده انسو افزوده می شود.