ارزیابی کروم افیولیت‎ها و آبهای زیرزمینی و پتانسیل آلایندگی زیست‎محیطی آن در جنوب شرقی بیرجند

وجود کروم (VI) در آبهای زیرزمینی به شرایط Eh و pH آب بستگی داشته و ترکیبات آن اغلب محلول و در محیطهای اکسیدکننده سمیت و تحرک بیشتری دارند. در این مقاله، ضمن بررسی تمرکز کروم در واحدهای افیولیتی جنوب شرقی بیرجند، غلظت آن در رسوبات و منابع آب زیرزمینی و همچنین پتانسیل آلایندگی زیست‎محیطی آن مورد برسی قرار گرفته است. بدین منظور، 17 نمونه آب (2 نمونه آب باران و 15 نمونه آب زیرزمینی) و 8 نمونه رسوب از رسوبات منطقه، نمونه برداری شده است. غلظت کاتیون‎ها (کاتیون‎های اصلی و کروم) و غلظت آنیون‎های نمونه های آب به ترتیب توسط دستگاه های ICP-AES و IC در آزمایشگاه هیدروژئوشیمی دانشگاه اوتاوا-کانادا، غلظت کروم نمونه های رسوب از روی نتایج آنالیز XRF و غلظت فازهای حاصل از عصاره‎گیری متوالی (SSE) کروم با استفاده از دستگاه جذب اتمی (AA) در آزمایشگاه ژئوشیمی دانشگاه فردوسی تعیین شده است. میانگین غلظت کروم در رسوبات و در منابع آب به ترتیب ppm 627 و ppm 026/0 است و با توجه به pH رسوبات و Eh-pH منابع آب، کروم موجود در منابع آب منطقه از نوع کروم (VI) می‎باشد. همچنین نتایج عصاره‎گیری متوالی، نشان می‎دهد که بیشترین مقدار کروم به بترتیب در فازهای مواد ماندگار، متصل به اکسیدهای آهن و منگنز، متصل به کربنات، مواد آلی، تبادل پذیر و محلول است. بررسی هیدروژئوشیمی منابع آب زیرزمینی، نشان می‎دهد که میانگین غلظت TDS، EC و pH به ترتیب 509 میلی‎گرم بر لیتر، μS/cm1045 و 1/8 می‎باشد و غلظت یونهای -Mg2+، Na+، Cl و SO42- در برخی منابع آب بیشتر از حد مطلوب WHO و استاندارد 1053 ملی ایران است. با توجه به تقسیم بندی، WQI 20% منابع آب دارای کیفیت بسیار عالی، 60% دارای کیفیت خوب و 20% دارای کیفیت ضعیف هستند.