مطالعه موردی بررسی آسیب و مرگ و میر ناشی از زلزله 1389 دامغان

زمین لرزه هر ساله منجر به مرگ و جراحات هزاران نفر می شود. کشور جمهوری اسلامی ایران نیز در معرض انواع مخاطرات طبیعی و انسان ساخت قرار دارد. بنا بر گزارش جهانی کاهش خطر بلایا که در سال 2009 انتشار یافته، سطح خطر ایران تنها در برابر مخاطرات طبیعی بر اساس مرگ حدود 106 هزار نفر در طی چهار دهه، 8 از 10 برآورد شده است (1).
مطالعات اندکی در این زمینه صورت گرفته است. این مطالعه با هدف توصیف میزان جراحات وارده به افراد، علل جراحات، ویژگی های سازه ای ساختمان ها و میزان آسیب وارده به آن ها، عکس العمل افراد بلافاصله بعد از زلزله انجام شد.

این مطالعه، یک مطالعه موردی (case study) است که یک هفته بعد از رخداد زلزله در پنج روستای جنوبی شهرستان دامغان انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه بررسی آسیب های جسمی ناشی از زلزله، استفاده شد. از مصاحبه با مسئولین و مشاهده و مرور منابع موجود، برای جمع آوری اطلاعات منطقه و میزان خسارات وارده استفاده شد.

یافته ها نشان داد که در این 5 روستا در اثر وقوع زلزله 4 مورد مرگ (28/0 درصد) و 56 مورد جراحات (4درصد) رخ داد. نوع جراحات در 50% موارد جراحت سطحی و 35 % کوفتگی و 10% شکستگی بوده است. جراحات در 4/87 درصد افراد به علت آسیب توسط اجزای سازه ای و در 1/7 درصد افراد به علت آسیب توسط اجزای غیر سازه ای و در 3/5 درصد افراد به علت گیر افتادگی بین اشیاء پرت شده بود.

نتایج نشان داد که علت عمده آسیب توسط اجزای سازه ای (4/87 درصد) بود. شاید بتوان با افزایش مقاومت سازه ای ساختمان ها، بویژه در مناطق روستایی که لزوم انجام این امر بسیار احساس می شود، تعداد تلفات ناشی از زمین لرزه را به حداقل رسانید، هرگاه این امر با آموزش به افرادجامعه همراه شود، به نتایج بهتری در این زمینه می توان دست یافت.