کاربرد تصاویر ماهواره ای با هدف تشخیص تغییرات کاربری اراضی و ارزیابی تاثیرات محیط زیستی

در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی می شوند و عامل انسانی می تواند بیشترین نقش را در این فرآیند ایفا نماید. همواره، دانشمندان تلاش نموده اند تا عوامل مسبب تغییرات کاربری اراضی و تاثیرات محیطی مربوطه را شناسایی نمایند. در دهه های گذشته به همین منظور، محققان مشاهدات مختلف و جمع آوری شده از طریق عملیات میدانی و همینطور عکس های هوایی را جهت کشف تغییرات کاربری اراضی ناشی از تحمیل فرآیندهای طبیعی و انسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. اما، امروزه، بر پایه پیشرفت های تکنولوژیکی حاصله در قلمرو سنجش از راه دور، می توان تصاویر ماهواره ای را به منظور بررسی دقیق تر تغییرات محیطی بهنگام پردازش و نتایج نهایی را بطور مصور مدل سازی نمود. هدف اصلی تحقیق جاری پایش تغییرات کاربری اراضی در محدوده دشت قزوین در سال های اخیر می باشد که در روند صنعتی شدن و توسعه مراکز شهری ایجاد شده است. بر این اساس، برای کشف تغییرات حادث شده در محدوده مورد مطالعه، تصاویر سنجنده TM سال 1987 و+ETM سال 2002 ماهواره لندست مورد پردازش قرار گرفت. در همین راستا، بعد از اعمال تصحیحات اتمسفری و هندسی، عملیات بارزسازی تصاویر اجرا و با بهره گیری از روش طبقه بندی نظارت شده الگوریتم حداکثر احتمال همانندی اعمال و از این طریق نقشه های موضوعی کاربری اراضی طراحی گردید. مقایسه نتایج حاصله نشانگر ایجاد تغییرات اساسی در منطقه دشت قزوین است، چرا که حدود 86/19 درصد از الگوهای کاربری اراضی در یک مدت زمان کوتاه دچار تغییرات اساسی شده اند. بیشترین افزایش مربوط به کاربری های مسکونی و صنعتی است و در مقابل بیشترین کاهش مربوط به کاربری های مرتع، دیم و باغات میوه می باشد. بنابراین، با هدف ارزیابی اثرات محیطی ناشی از تغییرات ایجاد شده به یک نوع شاخص زیان باری ویژه (اختیاری) استناد گردید که از این طریق تغییرات کاربری اراضی در محدوده مورد مطالعه به چهار گروه متفاوت پهنه بندی گردید. مدل های طراحی شده نهایی نشانگر این واقعیت است که بیش از هجده هزار هکتار از تغییرات حاصله در کاربری اراضی زیان بار بوده است.