تحلیل چشم اندازهای فرسایش بادی دشت بورالان، گستره ای بیابانی در پایکوه های آرارات با رویکرد آمایش سرزمین

در منتهی الیه شمال باختری ایران، ضلع شمالی شهرستان ماکو و مرز مشترک سه کشور ایران، ترکیه و جمهوری خود مختار نخجوان و در پای کوه آرارات کوچک پهنه ی بیابانی تحت عنوان «دشت بورالان» با اشکال ناهمواری های مختص خود واقع گردیده که در کمتر مکانی از آذربایجان می توان مانند آن را یافت. عمده ترین چهره ی مشخصه ی این پهنه، گسترش روانه های بازالتی آرارات می باشد که بستر دشت را تشکیل داده و آن را از بقیه ی قسمت های فرورفتگی آراکس که محدوده ی جغرافیایی آن فراتر از مرزهای سیاسی کنونی را در بر می گیرد، به عنوان یک واحد ژئومورفولوژیکی مستقل، تفکیک می نماید. در طول دوره های سرد کواترنر که دمای ارتفاعات مخصوصا آرارات و متعاقبا سطح دشت پایین تر و سردتر بوده، با دخالت فرایندهای بیرونی به ویژه تخریب فیزیکی و در فصول گرم این دوره ها با دخالت رطوبت و تجزیه ی شیمیایی بر روی این روانه ها، ماسه های فعلی به وجود آمده و با تغییر شرایط آب و هوایی سرد به نیمه خشک کنونی و وجود اختلاف فشار بین کوهستان و سطح دشت، دامنه ی فعالیت فرسایش بادی، تپه های ماسه ای و تل های گیاهی گسترش یافته و در چاله هایی که در طول فصل زمستان و بارندگی های بهاری محل تراکم موقتی آب می باشد، مرداب و در نهایت شبه پلایاها شکل گرفته اند. شناسایی و مطالعه ی این اشکال با رویکرد آمایش سرزمین و ساماندهی فضایی هدف اصلی پژوهش حاضر است. این پژوهش بر اساس مشاهدات میدانی، مطالعات عکس های هوایی 1:55000، نقشه های توپوگرافی 1:50000، و زمین شناسی 1:250000 و 1:100000، تصاویر ماهواره ای به همراه کارهای آزمایشگاهی جهت تجزیه ی گرانولومتری آبرفت های رودخانه ای و ماسه های بادی انجام گرفته است