بررسی حقوق و تعهدات کارفرما و پیمانکار در قراردادهای حفاری روزانه

بسیاری از شرکت ها نه تنها مسئولیت توسعه منابع زیر زمینی را نمی پذیرند، بلکه حتی تمایلی نیز به ورود به این حوزه ندارند. این شرکت ها به جای پرداختن به این گونه موضوعات، خدمات و سرویس های ویژه ای مانند عملیات حفاری یا تست های لرزه نگاری را ارائه می دهند. قراردادهای حفاری را می توان نوعی از قراردادهای خدماتی به شمار آورد. قراردادهای حفاری در سه نوع عمده تنطیم می شوند که عبارتند از «قرارداد حفاری روزانه»، «قرارداد حفاری عمقی2» و «قرارداد کلید در دست». مهم ترین تفاوت میان این نوع قراردادها چگونگی تخصیص ریسک و نحوه پرداخت مبلغ قرارداد به پیمانکار است[1]. این قراردادها را می توان قراردادهای استاندارد در صنعت حفاری نامید. شروط قرارداد «حفاری عمقی» عبارت است از این که پیمانکار باید تجهیزات مورد نیاز، نیروی کار و سرویس هایی را که برای حفاری مورد نیاز است مطابق درخواست کارفرما فراهم نماید. مطابق با مفاد و شروط این قرارداد، هزینه پرداختی به پیمانکار بر اساس نرخ مصوب برای هر فوت یا هر متر چاه حفاری شده محاسبه می شود. شروط حفاری به روش «کلید در دست» عبارت است از اینکه پیمانکار تجهیزات، نیروی کار و سرویس هایی را که در قرارداد (مطابق لیست کارفرما) برای حفاری چاه تا عمق کلید در دست مقرر شده را فراهم نماید. هنگامی که پیمانکار به عمق مورد نظر رسید قیمت تصریح شده در قرارداد به وی پرداخت و پیمانکار سایر تعهداتش را مطابق با قرارداد انجام می دهد. در طول حفاری بر مبنای کلید در دست پیمانکار باید عملیات حفاری را هدایت، نظارت و کنترل نماید و عهده دار مسئولیت هایی است که در این قرارداد ذکر شده است. قرارداد «حفاری روزانه» قراردادی است که پیمانکار تجهیزات، نیروی کار و سرویس هایی را که در قرارداد مقرر می شود با مبلغ معینی برای یک روز تحت هدایت، نظارت و کنترل کارفرما فراهم می کند و این موضوع را می توان مهم ترین امتیاز قرارداد حفاری روزانه دانست که پیمانکار صرفا با انجام عملیات حفاری به حق الزحمه ثابت مقرر در قرارداد دست خواهد یافت و کارفرما نیز تحت هدایت و نظارت کامل خود، عملیات حفاری را هدایت می کند. واضح است که این نوع قرارداد بیشتر مورد نظر پیمانکارانی است که صرفا توان عملیاتی و اجرایی دارند و هم چنین مورد نظر شرکت های نفتی است که با سرمایه و توان فنی و مدیریتی خود صرفا جهت نظارت و کنترل عملیات به دنبال یک پیمانکار جهت اجرای عملیات حفاری هستند.