شناسایی و ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های بومی گندم دوروم استان اردبیل

ایران یکی از مراکز تنوع و خاستگاه های اولیه گندم بوده و منابع ژنتیکی غنی برای این محصول دارد، ولی این منابع در معرض فرسایش ژنتیکی قرار گرفته و نیاز مبرم به محافظت دارند. به همین منظور 39 نمونه از بین توده های بومی گندم دوروم در سال 1385 از شهرهای مختلف استان اردبیل جمع آوری شد و در آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه رقم شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. در این آزمایش تعداد 30 صفت زراعی، فنولوژیک، مورفولوژیک و کیفی مورد اندازه گیری قرار گرفت. بر اساس روش رده بندی Dorofeev در بین توده ها، 11 واریته مجزا شناسایی شد که عبارت بودند از: melanopus، africanum، albiprovinciale، Riechenbachi، Leucurum، Hordeiforme، Murcience، Melaleucum، Albobscurum، Boefi و یک واریته ناشناس. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، نمونه ها در صفات عملکرد، شاخص برداشت، وزن صد دانه، ارتفاع گیاه، تعداد دانه در سنبلچه، روزها تا ظهور سنبله، ارتفاع رسوب SDS، طول ریشک، طول پدانکل و طول برگ پرچم اختلاف معنی داری داشتند. تجزیه واریانس یک طرفه چند متغیره بین 11 واریته شناسایی شده انجام گردیده و مشخص گردید که این واریته ها از لحاظ جمیع صفات زراعی با هم اختلاف دارند. تابع تشخیص با توانایی خوب توانست این گروه های واریته ای را از هم جدا کند در حالیکه تجزیه کلاستر قادر به انجام این کار نشد.