مردم شناسی تاریخی ایل شاهسون آذربایجان

عشایر امروز به جماعتی اطلاق می شود که محور ارتباطات اجتماعی آنها بر اساس خویشاوندی نسبی یا سببی، حقیقی یا آرمانی سازمان یافته است. شاهسون ها نام تعدادی از این گروه های ایلی هستند که در بخش هایی از شمال غرب ایران به ویژه نواحی مغان و اردبیل به سر می بردند. ایل شاهسون از مهمترین و معروفترین ایل های استان آذربایجان شرقی به شمار می روند که دارای پیشینه ی تاریخی طولانی بوده اند. عشایر شاهسون دارای آداب و رسوم و سنن ویژه ای در فرآیند تاریخی بوده اند. زندگی آنها بیشتر بر اساس اقتصاد دامپروری بنا شده است و فعالیتهای زراعی در مرحله ی بعدی اهمیت قرار دارد. آنها لباس های محلی مخصوص مانند پتاوا، چاروق، شته و کپی داشتند که از شاخص های پوشش ایلات شاهسون است. از هنرهای خاص عشایر شاهسون می توان به صنایع دستی که مهمترین آنها ورنی بافی است اشاره کرد و همچنین موسیقی و استفاده از آلات مختلف موسیقی از جمله نی، توتک، تار، ساز و گارمان در میان این ایل رواج دارد. محل زندگی آنها در منطقه ی زیبای ارسباران است که در شیوه ی اسکان آنها می توان به استفاده از آلاچیق، کومه و چاتما اشاره کرد. مقاله ی حاضر جدا از پژوهش های میدانی و مشاهدات و تجربیات عینی، مطالعه و بررسی تحلیلی متون و اسناد و مدارک مربوط به تاریخ شاهسون هاست. این پژوهش برپایه ی نظرمردم شناس فرانسوی مارسل موس است که معتقد به روش تحقیق ژرفانگر یعنی؛ مشاهده و تحقیق عمیق درباره ی یک اجتماع محدود مانند یک ایل است.
آنچه در این پژوهش دنبال می شود، این است، که فرهنگ و باورها و اعمال دینی و الگوهای رفتاری اجتماعی ایل شاهسون را، که زمانی اتحادی یکپارچه تشکیل می دادند، بررسی و تجزیه و تحلیل کند.