اثرات ساده سازی اکوسیستم های مرتعی بر تغییرات تنوع گونه ای و صفات عملکردی بانک بذر خاک

تبدیل اکوسیستم های طبیعی به اکوسیستم های ساده تر که به واسطه تغییر در نوع کاربری آن‎ها می باشد می تواند باعث تغییر در ساختار و عملکرد اکوسیستم گردد. بانک بذر موجود در خاک اراضی مرتعی منبعی از بذرهای زنده بوده که نتیجه تجمع و ماندگاری بذر در خاک می باشد و این ذخیره بذر در صورت فراهم بودن شرایط مناسب قادر به جوانه زنی و ایجاد جوامع گیاهی جدید یا کمک به حفظ جامعه گیاهی موجود خواهد بود. با توجه به اهمیت موضوع و نبود اطلاعات کافی در خصوص بانک بذر خاک، این مطالعه سعی دارد تا تنوع زیستی بانک بذر موجود در خاک را در یک اکوسیستم مرتعی قرق شده و دو منطقه مرتعی مجاور که یکی زیر کشت غلات و دیگری پس از سالیان زراعت رها شده مورد بررسی قرار دهد. نمونه گیری بانک بذر خاک در دو عمق صفر تا 5 و 10-5 سانتی متری صورت پذیرفت. در این مطالعه اثرات تبدیل ساده-سازی اکوسیستم های مرتعی بر شاخص های تنوع و غنای گونه ای و صفات عملکردی بانک بذر خاک مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش شاخص های تنوع زیستی و صفات عملکردی بانک بذر خاک در سه منطقه قرق، دیمزار رها شده و دیمزار در حال کشت مورد مقایسه قرار گرفت که حاکی از معنی دار شدن اثر ساده سازی بر شاخص های مذکور است. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که تنوع گونه ای و برخی صفات عملکردی بانک بذر خاک در مناطق مختلف اختلاف معنی داری با هم-دیگر دارند. منطقه قرق از نظر کلیه شاخص های تنوع گونه ای بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده و منطقه زراعی در حال کشت کمترین مقدار را داراست. همچنین دیمزار رها شده با دو منطقه دیگر اختلاف معنی داری نداشتند. علاوه بر این برخی صفات عملکردی نظیر یک ساله-ها، تروفیت ها، گندمیان و پهن برگان علفی به طور معنی داری از منطقه قرق به دیمزار کاهش پیدا کردند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ساده-سازی اکوسیستم های مرتعی باعث کاهش تنوع زیستی می گردد ولی مدیریت صحیح اراضی زراعی رها شده می تواند سبب بازگشت و احیای تنوع زیستی به سطحی برابر با منطقه قرق گردد و به نظر می رسد در وضعیت موجود پتانسیلی از گونه های مرتعی جهت احیا و بازگرداندن تنوع زیستی بانک بذر وجود داشته باشند.