اثر تنش کم آبی در مراحل انتهایی رشد بر عملکرد و کیفیت روغن دانه ارقام کلزا ((Brassica napus L.

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی در مراحل انتهایی رشد بر عملکرد و کیفیت روغن دانه ارقام کلزا، آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی بهمن شهرستان ابرکوه انجام گرفت. در این آزمایش تیمار آبیاری بعنوان عامل اصلی در 4 سطح شامل، (I1) آبیاری معمول بر اساس تخلیه 40 درصد آب قابل استفاده، )2(I آبیاری بر اساس تخلیه 80 درصد آب قابل استفاده از مرحله ساقه دهی تا رسیدگی،)3(I آبیاری بر اساس تخلیه 80 درصد آب قابل استفاده از مرحله گلدهی تا رسیدگی،) 4(I آبیاری بر اساس تخلیه 80 درصد آب قابل استفاده از مرحله دانه بندی تا رسیدگی و ارقام کلزا به عنوان فاکتور فرعی در 5 سطح شامل، هایولا401، زرفام، مدنا، ساریگل و آپشن500 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین ارقام و سطوح آبیاری برای عملکرد دانه، درصد روغن، درصد پروتئین و میزان گلوکوزینولات کنجاله و اسیدهای چرب وجود داشت (01‎/0 P<). تنش کم آبی سبب کاهش عملکرد دانه) %10: 4I، %26: 3 I، %28: 2 (I، درصد روغن) %3‎/4: 4I، %2‎/6: 3 I، %6‎/5: 2 (I، اسید اولئیک) %7‎/0: 4I، %1: 3 I، %1‎/1: 2 (I و اسید لینولنیک) % 5‎/7: 4I، % 7‎/6: 3 I، % 4‎/7: 2 (I شد در حالی که درصد پروتئین) % 3: 4I، % 6‎/1:3 I، %2‎/0: 2 (I، میزان گلوکوزینولات) %171: 4I، %109: 3 I، %155: 2 (I و اسید لینولئیک) %5: 4I، %4‎/5: 3 I، %3‎/6: 2 (I را افزایش داد. بیشترین میزان پروتئین کنجاله (%2‎/50) و اسید لینولئیک (%4‎/19) در سطح 3 I رقم زرفام و بیشترین میزان اسید اولئیک (%7‎/70) در سطح I1 رقم مدنا بدست آمد. همچنین در بین ارقام هایولا401 کمترین میزان گلوکوزینولات (9‎/19 میکرومول بر گرم) را داشت. در این بررسی ارقا م زرفام و هایولا401 (به ترتیب با 4006 و 3991 کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را داشتند. با توجه به نتایج ارقام هایولا 401 و زرفام به لحاظ عملکرد دانه، روغن و پروتئین بالا در منطقه مورد مطالعه و در بین تیمارهای بررسی شده برتر بودند ولی بهترین کیفیت روغن (به لحاظ کمترین میزان اسید چرب اشباع (6%)) از ارقام مدنا و ساریگل بدست آمد.