بررسی کیفیت باکتریایی آب آشامیدنی در اتوبوس های مسافربری بین شهری بندر بوشهر در سال 1389

بیشترین سهم مسافرت ها به وسایل حمل و نقل جاده ای به ویژه اتوبوس ها اختصاص دارد و یکی از مسائلی که سلامت مسافران را تهدید می کند، مصرف آب آشامیدنی آلوده می باشد. در اتوبوس ها به علت انتقال آب از شبکه توزیع به مخازن، استفاده از ظروف نامناسب، یخ های غیر بهداشتی و آب های مشکوک، احتمال آلودگی وجود دارد؛ لذا در این مطالعه کیفیت میکروبی آب آشامیدنی مصرفی اتوبوس ها آزمایش شد و ضمن مقایسه با استانداردهای موجود، مورد ارزیابی قرار گرفت.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی-مقطعی بوده و از مجموع 122 دستگاه اتوبوس پایانه مسافربری بوشهر، با توجه به پژوهش های مشابه و ضریب اطمینان 95% به کمک فرمول برآورد حجم نمونه برای نسبت، از آبخوری 80 دستگاه اتوبوس که از شهرهای مختلف وارد پایانه مسافربری بوشهر شده بودند یا از بوشهر به مقصدهای مختلف خارج می شدند در طی یک دوره سه ماهه نمونه برداری انجام گرفت. تمام مراحل نمونه برداری و انتقال به آزمایشگاه بر اساس استانداردهای موجود جهت آزمایشات میکروبی صورت گرفت و دما، pH، کلر باقی مانده، تعداد کلی فرم کل (TC) و کلیفرم مدفوعی (E.Coli) در هر نمونه بر اساس روش استاندارد تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS ویرایش 16 استفاده و نتایج به کمک آزمون های t-test مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که میزان کلر باقی مانده در 5/97% موارد برابر صفر بود. pH نمونه ها در گستره 8/6 تا 7/8 بود و میزان کلی فرم مدفوعی (E. coli)و کل کلیفرم (TC)، به ترتیب در 8/8% و 5/12%نمونه ها بیش از حد استاندارد بود.
استفاده از یخ در اتوبوس و همچنین زمان شستشوی مخزن آبخوری (به صورت روزانه یا هفتگی) و نحوه آب گیری و ذخیره سازی آب (با استفاده از گالن 20 لیتری) در اتوبوس ها بر میزان آلودگی باکتریایی آب آشامیدنی مخازن تاثیر معنی داری داشت (P< 0.05). عواملی مانند جنس مخزن، شرایط تحصیلی راننده، سن راننده، نوع و مدل اتوبوس، زمان پرکردن مخزن (روزانه یا هفتگی) شرایط آب گیری مخزن (تخلیه کامل مخزن یا عدم تخلیه مخزن) و مسافت طی شده توسط اتوبوس تاثیر معنی داری بر کیفیت میکروبی آب آشامیدنی اتوبوس نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود که از آب بطری شده در طول مسافرت استفاده شود و کنترل کیفیت آب آشامیدنی عرضه شده در اتوبوس های بین شهری مورد ارزیابی و کنترل بیشتری توسط بازرسین بهداشتی قرار گیرد.