کاربرد ارزیابی چند معیاره مکانی SMCE در مکان یابی دفن پسماند شهری (مطالعه موردی شهر تبریز)

در چند دهه اخیر ظهور و افزایش پدیده مصرف گرایی در کشورهای در حال توسعه به میزان قابل توجهی بر حجم پسماندهای شهری افزوده است. شهر تبریز به عنوان یکی از متروپل های صنعتی و تجاری واقع در شمال غرب ایران، با وجود پیشرفت های مهم، هنوز به سیستمی سازمان یافته جهت دفع پسماندهای شهری مجهز نشده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، اعمال انواع عملیات تحلیل های مکانی، با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور مکان یابی محدوده های بهینه با حداقل اثرات سوء زیست محیطی به منظور دفن پسماند های شهری است. بدین منظور، ابتدا کلیه مشاهده های محیطی (اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی) مربوط به محدوده شهرستان تبریز به محیط نرم افزارهای IDRISI و ArcGIS وارد و پایگاه های اطلاعاتی ویژه دفن پسماندهای شهری تشکیل شد. سپس لایه های رقومی بر اساس استانداردهای موجود وزن دهی و طبقه بندی گردید. در مرحله سوم با هدف یافتن مکان های مناسب دفن، الگوریتم های مختلف تصمیم گیری چند معیاره مکانی نظیر تحلیل سلسله مراتبی، ترکیب خطی وزن دار به ترتیب بر لایه های موجود اعمال شد. بررسی نتایج اولیه مبین این واقعیت است که مدل طراحی شده با روش AHP ضمن انتخاب مکان دفن پسماندها در منطقه قابل قبول، مناطق دیگری را نیز پیشنهاد می کند. اما، با اجرای مدل WLC محدوده هایی با اندکی اختلاف در شمال غرب شهر تبریز استخراج می شود، که بر پایه شواهد میدانی و مقایسه نتایج حاصله، با واقعیت های موجود تطابق دارد. از آنجا که هر کدام از مدل ها دارای محاسن ویژه ای هستند، محدوده هایی غربال شده توسط هر دو مدل: AHPو WLC در محیط ArcGIS همپوشان و از مجموع اشتراک آنها، محدوده نهایی دفن پسماندهای شهر تبریز مکانیابی شد.