بررسی تاثیر روش مصرف علف کش تیوبنکارب در ایجاد عارضه کوتولگی برنج

به منظور بررسی تاثیر روش مصرف و غلظت علف کش تیوبنکارب در ایجاد عارضه کوتولگی در شالیزار، این تحقیق در سال های زراعی 1386 و 1387 در مزارع آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل خرد شده در سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی زمان مصرف علف کش (در دو سطح قبل و بعد از نشاءکاری)، فاکتور فرعی زمان غرقاب (در دو سطح قبل و بعد از مصرف علف کش) و فاکتور فرعی غلظت علف کش (0، 5/1، 3، 5/4 و 6 kg.ai.ha-1) بود. مشاهدات مزرعه ای نشان داد که علف کش تیوبنکارب سبب بروز عارضه کوتولگی گردیده و نشانگان شاخص این عارضه شامل رنگ سبز تیره، کاهش ارتفاع، افزایش پنجه های غیر بارور، پیچیدگی برگ و ساقه و عدم توسعه میانگره بود. این علائم از 6-4 هفته پس از نشاءکاری نمایان، و تا زمان برداشت قابل مشاهده بودند. تجزیه داده ها نشان داد که اثرات اصلی و متقابل تیمارهای مورد بررسی بر میزان کوتولگی، روز تا 50% گلدهی، تلقیح دانه، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بسیار معنی دار بود. بررسی روند تغییرات صفات فوق در مقادیر و روش های مختلف کاربرد تیوبنکارب نشان داد که بطور کلی مصرف علف کش به دو روش رایج «قبل از غرقاب و قبل از نشاءکاری» و «بعد از غرقاب و بعد از نشاءکاری» به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اثرات منفی بر صفات اندازه گیری شده بود. شدت کوتولگی در کاربرد علف کش به روش «قبل از نشاءکاری و قبل از غرقاب» بطور نسبی هفت برابر بیشتر از مقدار آن در کاربرد علف کش به روش «بعد از نشاءکاری و پس از غرقاب» بود. متوسط کاهش عملکرد دانه و بیولوژیک برنج نیز در اثر ابتلاء به کوتولگی در کاربرد تیوبنکارب به روش «قبل از نشاءکاری و قبل از غرقاب» حدود 50 درصد و در کاربرد این علف کش به روش «پس از نشاءکاری و پس از غرقاب» 23 درصد بود. بعلاوه نتایج تحقیق نشان داد که در تیمار های دارای کوتولگی شدید میزان کاهش عملکرد شلتوک حدود دو برابر عملکرد بیولوژیک بود. تاثیرپذیری بیشتر عملکرد شلتوک نسبت به عملکرد بیولوژیک بیانگر دوام و انتقال اختلالات فیزیولوژیک ناشی از عارضه کوتولگی از مرحله رویشی به مرحله زایشی است. محققین دلیل عارضه کوتولگی را مشتقات سمی ناشی از تجزیه بیولوژیکی علف کش تیوبنکارب گزارش کرده اند. بنابراین با توجه به سابقه طولانی کوتولگی و بر اساس نتایج این تحقیق می توان ادعا کرد که تجزیه میکروبی علف کش تیوبنکارب در شالیزارهای گیلان از دو دهه قبل اتفاق افتاده است.