مبانی نظری انواع مجازات در مغرب زمین و ردپای آن در مجازات های ایران

حقوق کیفری نیز مانند هر موضوع دیگری، دارای مراحلی از تحولات، افت و خیزها و دگرگونی هاست. اندیشمندان در جوامع مختلف به دنبال حل این معما بوده اند که چرا عده ای از افراد مرتکب جرم شده و هنجارها و قواعد زندگی اجتماعی را نادیده می گیرند و حال آنکه بیشتر مردم به این قواعد پای بند بوده و به آنها به دیده احترام می نگرند.
باید گفت اندیشمندان در دوره های زمانی متفاوت مجازات جرم و پدیده بزهکاری را از جنبه های مختلف بررسی کرده و نتیجتا نظریه های بسیار متنوع و بعضا متفاوت در ارتباط با نحوه کیفر ارائه داده اند.
یکی از دیدگاه ها تبیین ماورای طبیعی از جرم است که انسان ها به دلیل اعمال ناشایست خویش، از سوی قدرت های ماورای طبیعت به واسطه حوادث و مصائب طبیعی مجازات می شوند. به دنبال آنها آباء کلیسا متجاوز از هزار سال در اروپا عنوان جرم با گناه را یکی شمرده و صلاحیت اعمال شکنجه های هولناک را جهت تسلط بر مجرمان بدست آوردند. در دوران بعدی دیدگاهی با عنوان مکتب کلاسیک در اعتراض به سیاست کیفری حاکم و با ایده های عقل باور که ترکیبی از سودمندی مجازات و عدالت مطلق بود در تبیین جرم به وجود آمد و بر این باور بود که کیفر، قبل از هر چیز باید مرتکب را از ارتکاب جرم باز دارد. در این روش برخی مانند «بنتام» نظرات تند و مستبدانه تری ارائه داده اند. به مرور زمان انتقادات و اشکالاتی بر مکتب کلاسیک وارد شد و منجر به پیدایش مکتب نئوکلاسیک گردید. از ویژگی های این مکتب توجه به تفاوت های میان اوضاع و احوال مجرمین در وضعیت های خاص بود. پس از چندی با پیدایش مکتب اثباتی یا تحققی ایتالیایی در ربع آخر قرن نوزدهم نگرش علمی نسبت به پدیده مجرمانه شکل گرفت و مطالعه علمی پدیده مجرمانه را عهده دار شد. دیدگاه اثباتی بر مبنای طرز تلقی جدید خود از پدیده مجرمانه، قائل به طیف متفاوت و متنوعی از مجازات ها و اقدامات تامینی و اجتماعی گردید. در این تحقیق با نگاهی اجمالی نظریه های مکاتب کلاسیک و تحققی در خصوص مبانی و اهداف مجازات ها تبیین می شود و سیر تحول آنها بررسی می گردد.