بررسی دیدگاه مونتگمری وات پیرامون افسانه غرانیق

ویلیام مونتگمری وات، مستشرق مسیحی، از منظری صرفا تاریخی و تحلیلی به کند و کاو پیرامون شخصیت و سیره پیامبر و تاریخ صدر اسلام پرداخته و تحقیقات خود را بر پایه تحلیل نقادانه منابع نخستین قرار داده است. آثار برجسته وی با عنوان های «محمد در مکه»، «محمد در مدینه» و «محمد پیامبر و سیاستمدار»، کوششی چشمگیر در جهت بازسازی تصویر پیامبر در اذهان اروپا بوده است. یکی از موضوعات مهمی که برخی مفسران و مورخان سست باور در حوادث تاریخ صدر اسلام و سیره پیامبر اکرم بدان پرداخته و مستشرقان به آن دامن زده اند، داستان ساختگی و افسانه جعلی و موهوم غرانیق یا داستان آیات شیطانی است. که در آثار مهم مونتگمری در حوزه-های تاریخ اسلام، سیره نبوی و قرآن مطرح شده است. این نوشتار به بررسی و نقد دیدگاه وات پیرامون این افسانه ساختگی و موهوم می پردازد. مخدوش بودن سند روایات افسانه غرانیق، اختلاف در نقل روایات، عدم هماهنگی با سیاق آیات سوره نجم، تناقض با آیات دیگر قرآن، تنافی با مقام عصمت پیامبر، تناقض آشکار با سیره پیامبر و عدم انطباق داستان با موازین عقلی از مهم ترین دلایل قرآنی، روایی، عقلی و تاریخی رد این داستان برساخته و افسانه موهوم در این پژوهش است که مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.