تداوم حیات نمادکوه و درخت در هنر تصویری کهن ایران و نمود آن بر فرش های معاصر ایرانی

چکیده:
در ایام کهن چنین تلقی می شد که درختان مقدس با نیروی نهفته در خود، زندگی انسانی و حیوانی را رشدمی دهند و به همین دلیل مورد ستایش قرار می گرفتند. در بررسی و مطالعه اسطورها، می خوانیم درخت زندگی و میوه آن که باعث حیات جاوید می شود و درخت کی هانی که در مرکز جهان قرار دارد، همواره در ارتباطبا کوه یا سنگ مقدس بیان می گردد. با توجه به این موضوع در برخی آثار هنری و فرش های معاصر ایرانیدرختانی مرتبط با کوه یا سنگ تصویر شده اند. پژوهش پیش رو در پی پاسخ به این پرسش بوده که درختقرار گرفته بر فراز نگاره مثلثی شکل در بعضی از فرش های معاصر ایرانی که قدمتی نزدیک به یک قرن داردچرا به عنوان طرح درخت زندگی شناخته می شده و نمونه های مختلف تصویری این دو نماد در فرش معاصرایران کدام است. به این دلیل ضمن بررسی مفهوم اسطوره ای ارتباط درخت و کوه در اساطیر ایرانی، نمودآن ها در آثار هنری باستانی و دوره اسلامی تحلیل و سپس در فرش های معاصر ایرانی نیز بررسی شدهاست. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی - تاریخی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای است.
بر این اساس درخت زندگی در اسطوره های ایرانی همواره با کوه مقدس پیوند داشته است. این موضوع ازدوران کهن در آثار تصویری هنری ایران و در برخی فرش های معاصر نیز مشاهده می شود؛ در این فرش هااغلب نقشمایه کوه به شکل مثلثی متشکل از نگاره های دالبری شکل، همراه با درختی در راس ترسیم شدهکه پرندگان وحیوانات اسطوره ای محافظان آن می باشند. در برخی موارد درخت سرو، گاه با شاخ و برگفراوان وگاه به شکل هندسی بر روی مثلثی قرار دارد. این قالب تصویری از دوران کهن در ایران شناخته شدهاست. مطابقت های تصویری نشان می دهد تصویرگری کوه و درخت در فرش های معاصر ایران تداوم همانسنت های تصویری کهن این دو نماد است. مطالعات اسطوره ای نشان می دهد مفهوم برکت، باروری و تجدیدحیات و تجسم نیروهای زندگی بخش یکی از عمیق ترین مفاهیم این نوع نقش پردازی است.
زبان:
فارسی
در صفحه:
21
لینک کوتاه:
magiran.com/p1093710 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!