الگوسازی مفهومی اخلاق در حسابداری و پیمایش: دیدگاه حسابداران

عمده مقالات مرتبط با مقوله اخلاق در حسابداری، بر مفاهیم جنبی همچون رعایت آیین رفتار حرفه ای متمرکز می باشد. درحالی که جایگاه اخلاق در حسابداری، فراتر از چنین مفاهیمی است زیرا اصول و مبانی حسابداری ریشه های اخلاقی دارند و از این رو اخلاق با ذات دانش حسابداری، در ارتباط است.
این پژوهش در گام اول به روش کتابخانه ای به الگوسازی مفهومی اخلاق در حسابداری می پردازد. در گام دوم با استفاده از روش پیمایشی، دیدگاه های حسابداران را تحلیل می نماید.
یافته های پژوهش حاضر حاکی از وجود حداقل هفت الگوی مفهومی اخلاق در حسابداری می باشد. هر یک از الگو های مزبور، معیار و کارکردهای اخلاقی متفاوتی برای حسابداری قایل می باشند. پیمایش دیدگاه حسابداران حاکی از آن است که آنان تنها با معیار فراتر از ترجیحات فردی بودن به عنوان معیار اخلاقی بودن موافقت دارند و با دو معیار ایجاد قدرت و افزایش منفعت مخالف اند. علاوه بر این، پاسخ دهندگان ایجاد هماهنگی، روشن کردن نتیجه عمل، تسهیل کار مدیریت در گزارش کامل و قابل مشاهده نمودن رفتار مدیران را از کارکردهای اخلاقی حسابداری می دانند.
الگو های مفهومی اخلاق در این پژوهش، قابلیت های مختلف حسابداری را در تحقق مفاهیم اخلاقی نشان می دهد. نتایج پیمایش دیدگاه حسابداران نیز حاکی از موافقت آنان با بسیاری از کارکردهای اخلاقی می باشد. الگوهای مزبور نشان می دهد سهم حسابداری در اخلاق، نه تنها وجه بازدارندگی آن از رفتارهای غیراخلاقی است بلکه افزون بر این، حسابداری باعث تعالی اخلاق نیز می گردد.