مطالعه تطبیقی «خرق عادت» در ادبیات عرفانی و سوررئالیستی

«خرق عادت» یکی از نتایج مسلم مجاهده و ریاضت عرفانی، و توجه و تمرکز به ضمیر ناخودآگاه سوررئالیستی است که پیشینه آن یقینا در بخش های گمشده تاریخ حیات بشر اسطوره ها قابل پیگیری است. تاثیرپذیری سوررئالیسم، در اندیشه و عمل، از اندیشه های عرفانی، منجر به ظهور برخی تشابهات و اشتراکات بین این دو مکتب (در عین تقابلات و تمایزات بنیادین ادبیات عرفانی و سوررئالیستی با یکدیگر) شده است که «خرق عادت» عینی ترین و شگفت انگیزترین ثمره برنامه های نسبتا مشترکشان محسوب می شود. تنوع نتایج خارق العاده، از جمله کرامات، کشف و شهود، تصادفات عینی، سحر و جادو، پیشگویی و غیبگویی، در نمونه های عرفانی و سوررئالیستی، گرچه زمینه مناسبی برای ادعاپروری و هذیان پردازی محسوب می شود، از منظری دیگر می تواند به فلسفه انزواطلب و دنیاگریز عرفان ختم شود که ریشه در جریانات اجتماعی و واکنش های فردی عارف ادیب، و به تبع آن هنرمند سوررئالیست دارد. تاکید براین نکته نیز ضروری است که «خرق عادت» برجسته ترین نقطه مشترک در نتایج عملی عرفان و سوررئالیسم در مواردی چند، با آبشخورها، برنامه ها و رسالت هایی کاملا متفاوت بین دو مکتب، ظاهر شده است؛ بنابر این مطالعه تطبیقی «خرق عادت» بین عرفان و سوررئالیسم، نمی تواند از اهمیت و استقلال دو مکتب فکری عظیم در ادبیات جهان، بکاهد یا داعیه همسانی، همانندی و پدرپسری عرفان و سوررئالیسم را داشته باشد.