بررسی کارآیی آزمایش های شیمی تر در شناخت بست رنگ نقاشی سنتی ایران

بست یا ماده چسباننده، در مطالعات فنی آثار هنری همان Binder در متون شیمی رنگ است که وظیفه اتصال رنگدانه ها به یکدیگر و به سطح رنگ گذاری شده را به عهده دارد. دسته بندی کلی مواد بست در نقاشی سنتی ایران شامل صمغ های گیاهی (قندها)، مواد پروتئینی و مواد روغنی است. در این پژوهش با نظر به روش های شیمی تر در علوم آزمایشگاهی، دستورالعمل های تشخیص این مواد استخراج و بر مبنای آن ها آزمون هایی انجام شده است. برای تشخیص کارآمدی آزمون ها به جای روش کهنه سازی تسریعی، آزمون در سه مرحله انجام شد. در آغاز مواد خالص بست ها مورد آزمون قرار گرفت و برای هر دسته روش های شناسایی مشخص شد. در مرحله دوم چند نقاشی با بست های معلوم با قدمت بین ده تا 11 سال مورد بررسی قرار گرفت و آزمون های پیشین برای نمونه ها تکرار شد. غیر از صمغ عربی در دیگر موارد همان نتایج به دست آمد. سپس بر روی نمونه های تاریخی با قدمت 100 تا 400 سال آزمون ها تکرار شد. در نتیجه گیری نهایی مشخص شد که به جز در مورد صمغ های گیاهی، بست های نقاشی ایرانی با تجزیه تر قابل تفکیک هستند. همچنین نتایج نشان داد که تفکیک در مورد نمونه بست های پروتئینی موفق تر است.