مقایسه عملکرد اقتصادی گوسفند و بز متکی به مرتع در استان تهران و اصفهان

سیستم سنتی بهره برداری از مراتع بیشترین سهم را در بهره برداری از مراتع کشور برای تولیدات دامی دارد. جمعیت دام مازاد بر ظرفیت مراتع در این روش بهره برداری، علاوه بر تغییر در ترکیب پوشش گیاهی و تخریب مراتع، باعث کاهش بازدهی دام نیز می شود. شناخت دامهای با عملکرد اقتصادی بیشتر زمینه کاهش دام با حفظ درآمد را در بهره-برداری پایدار از مراتع فراهم می نماید. در این تحقیق در استانهای تهران و اصفهان دو نوع دام در سه طبقه سنی در گله هایی با دو ترکیب گوسفند زندی، بز بومی در استان تهران و گوسفند نائینی و بز بومی در استان اصفهان بررسی گردید. هزینه دام براساس سرانه هزینه هر راس دام در استفاده از هریک از منابع علوفه ای (مرتع، پس چر مزارع و علوفه دستی) به تفکیک نوع دام و بر مبنای مدت استفاده محاسبه و درآمد بدست آمده براساس وزن دام مورد فروش در زمان عرضه به بازار محاسبه گردید. درآمد سایر محصولات دامی نظیر شیر و فراورده های مرتبط با آن، پشم، مو و کرک حاصل از گله و نیز بره زایی در درآمد دام منظور گردید. طرح براساس پایه آماری اسپلیت پلات که در آن تیمار اصلی نوع دام (گوسفند و بز) و تیمار فرعی سن دام (در طبقات سنی تا سه سال، 4 تا 6 سال و بیش از 6 سال) انجام شد. نتایج نشان داد که تفاوتهای آشکاری بین میزان تولیدات در گله های دو استان وجود دارد. از سوی دیگر در بین وزن بره ها و بزغاله های بدست آمده از گله نیز تفاوت معنی دار وجود دارد. براساس نتایج آماری سن دام بر وزن بره ها و بزغاله ها موثر بوده است، به نحوی که بهترین سن بره زایی برای هر دو نژاد گوسفند نائینی و زندی و هم در بزهای بومی 3 تا 6 سال تعیین گردید. البته در هر دو استان اصلی ترین منبع درآمد گوسفند بوده و بز عمدتا تامین کننده نیاز خانوارهای دامدار می باشد.