شاخص های انتخاب برای بهبود عملکرد دانه در کنجد

عملکرد دانه درگیاهان زراعی دارای توارث کمی است و شدیدا تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می گیرد و لذا انتخاب ژنوتیپ های مطلوب بر اساس عملکرد جهت بهبود ژنتیکی آن ممکن است به دلیل آثار محیطی دارای بازدهی کمی باشد. ولی انتخاب بر اساس شاخص مناسب می تواند یکی از روش های موثر جهت انتخاب غیرمستقیم برای بهبود هم زمان اجزای عملکرد و در نهایت عملکرد باشد. به منظور بررسی شاخص های انتخاب برای بهبود عملکرد دانه در کنجد، 15 لاین اصلاحی به همراه 5 توده بومی این گیاه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل تعداد کپسول در بوته، وزن دانه، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در واحد سطح بودند. شاخص های انتخاب اسمیت- هیزل1، اسمیت- هیزل2 و پسک- بیکر بر اساس اجزای عملکرد دانه شامل تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و وزن دانه محاسبه شدند و با توجه به مقادیر بالای همبستگی این سه شاخص با عملکرد دانه و همچنین بالا بودن تخمین کارایی آن ها برای بهبود عملکرد دانه، استفاده از این شاخص ها می تواند جهت بهبود ژنتیکی این صفت موثر باشد. ضمنا کارایی انتخاب از طریق شاخص پسک- بیکر نسبت به شاخص اسمیت- هیزل در رابطه با بهبود عملکرد دانه در واحد سطح کمی بیشتر بود، ولی راندمان شاخص اسمیت- هیزل برای بهبود هم زمان صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و وزن دانه از شاخص پسک- بیکر کمی بیشتر بود.