اعتبارسنجی روایات تفسیری با تاکید بر دیدگاه آیت الله معرفت

در این نوشتار، شیوه حدیثی به عنوان یکی از شیوه های تحقیق در مطالعات قرآنی مورد توجه واقع شده و اعتبار روایات تفسیر مورد بررسی قرار گرفته است؛ نخست به سه شیوه فرعی در بررسی حدیثی یعنی تحقیق سندی، تحقیق محتوایی و بررسی جهت صدور، اشاره و در پی آن با طرح دیدگاه های مفسران و صاحب نظرانی همچون علامه طباطبایی و آیت الله معرفت، نظر آیت الله معرفت که تحقیق محتوایی در احادیث تفسیری را مقدم بر تحقیق سندی و صدوری می داند، مورد قبول واقع شده است. چنین می نماید که از نظر مرحوم معرفت، روایات پیامبر بر اساس آیه 44 سوره نحل و روایات اهل بیت بر اساس حدیث ثقلین در تفسیر دارای حجیت است و اعتبار روایات صحابه و تابعین در معانی لغوی و شان نزول و نقل روایات پیامبر با شرایطی پذیرفتنی است؛ وی، روایات تفسیری پس از تقسیم بندی به روایات خبر واحد، متواتر و احادیث محفوف به قراین، نوع دوم و سوم را دارای اعتبار می داند و در مورد روایات آحاد صحیح و موثق دیدگاه های مفسران و صاحب نظران را ذکر می کند، و در نهایت آن را نوعی علم عادی به شمار می آورد که در تفسیر معتبر است، اما روایات آحاد غیرموثق در تفسیر را معتبر نمی داند مگر آنکه این قبیل روایات با قرینه همراه شود.