ملاک علم نافع در دانشگاه اسلامی بر اساس قرآن و احادیث

هدف از نوشتار پیش رو دستیابی به ملاکی برای شناسایی علم نافع از دیدگاه قرآن و روایات است. در این راستا تعاریف موجود برای علم و اشارات دینی به مفهوم علم نافع و نظرات برخی صاحبنظران بررسی و جمع بندی می شود.
روش مقاله تحلیل اسنادی می باشد.
به دنبال تعریف علم در احادیث اسلامی به مفهوم حقیقت علم می رسیم که بنا بر روایات از علم نافع تفکیک پذیر نیست. حقیقت علم که از آن به جوهر علم و نور دانش نیز تعبیر می شود، نوری است که انسان در پرتو آن به ایمان و سعادت می رسد. در ادامه علم نافع و ویژگی های آن و علم غیر نافع و مضرات آن را با استفاده از منابع دینی بررسی می کنیم و پس از آن به بررسی ملاک تشخیص علم نافع می پردازیم. در رهیابی به ملاک تشخیص علم نافع، پنج ملاک قابل بررسی است: ملاک هایی در داخل علم که می تواند مبادی علم، روش آن، موضوع یا غایت آن باشد و ملاک های خارج از علم که در حقیقت شرایط و قیودی است که با علم همراه می شود.
با توجه به احادیثی که از ائمه (ع) درباره علم نافع نقل شده است و نظریات مختلفی که در این موضوع ارائه شده و با توجه به تمایز دقیق بین هدف و فایده، به این جمع بندی می رسیم که علمی نافع است که لااقل فایده دینی داشته باشد. و منظور از فایده دینی با توجه به تعریف ما از علم نافع رسیدن به حقیقت و گوهر دانش که همان نور علم است می باشد.