مبانی فلسفه، حقیقت، زندگی و عمل

انسان که در جهان و موقعیتهای خاص زندگی می کند صاحب فکر است، یعنی توانایی ساختن تصورات، تصدیقات و استدلالات گوناگون را دارد. این توانایی ذهن انسان بدون انگیزه و مبنا حاصل نمی شود. محرک اصلی انسان این است که او بالذات «میل به دانستن» دارد و متوجه جهل و نادانی خود می شود. این میل به دانستن به صورت پرسش، پژوهش و مطالعه ظاهر می-گردد.
از میان پرسشها و پاسخهای گوناگون، پاسخ به سوالاتی که الزاما باید با استدلال پاسخ داده شوند، فلسفه را به وجود می آورد. بنابراین فلسفه یک علم استدلالی است که از نوع تفکر، فرهنگ و استنباط افراد به دست می آید. همه مردم صاحب فلسفه اند و انسان بالطبع «موجود مابعدالطبیعی و فلسفی است»(لالاند؛1972: 615)؛ یعنی در ورای ظواهر پدیدارها به جستجوی علل و دلایل مبادرت می ورزد و هر کاری که او انجام می دهد، لاجرم فلسفه یا دلایلی دارد.
یک محرک و مبنای اصلی تری نیز به غیر از «میل به دانستن» در وجود انسان بالفطره نهاده شده است و آن علاقمندی به «صیانت نفس» و نحوه های بسیار گوناگون آن است. انسانها بنا بر ارزشهایی که با تلقینات فرهنگی و استنباط شخصی پیدا می کنند، به سوی حفظ محترمانه «من» خود می روند که با توجه به گوناگونی موقعیتها، ارزشهای گوناگون، یعنی کیفیت انتخاب خیر و شر، زیبا و زشت، حق و باطل و لذات و الم های گوناگون، تکوین می یابد. در نتیجه برای حفظ محترمانه من راه های مختلفی پیدا می شود. بنابراین، طرح اندازی و حرکت و عمل به سوی تعالی نیز، با شیوه های متفاوتی ظاهر می شوند. این شیوه های متفاوت هم مبنای تحرک را فراهم می آورند و هم اختلاف و نزاع بین مردم و بین فرهنگها را بنابر ارزش دهی ها و معنی سازی های گوناگون ناگزیز و حتمی می گردانند.
بنابر توجه به مطالب فوق، ما در مقاله خود خاستگاه و چیستی ماهوی فلسفه، نقش انسان در پیدایش فلسفه و ارزشها و مبانی آنها و بالاخره کیفیت و نحوه معنی دهی و معنی سازی و معنی حقیقت را به عنوان انکشافهای انسانی بررسی خواهیم کرد(هیدگر، 1386: 383). هدف نهایی رسیدن به مرحله عمل آگاهانه، خود انگیخته و بالصراحه و توام با دلایل کافی و انتخابی می باشد. همچنین پذیرفتن صمیمانه و منصفانه این واقعیت است که چون انسانها با دیگران همراهند، دائما و ناگزیر با هم اختلاف و نزاع خواهند داشت. صلاح و رواج و بهجت و نشاط زندگی ما اقتضا می کند تا راه حلهای منصفانه و عاقلانه را بپذیریم و خود را از بن بستهای نسبی و سستی-آور نجات دهیم.