تحلیلی در مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژیکی سکونتگاه های روستایی شمال مرند

حوادث و رخدادهای طبیعی مانند زلزله، سیل، ناپایداری دامنه ها، بارها زندگی را در روستاهای منطقه دشت هالاکو در شمال غرب استان آذربایجان شرقی تحت تاثیر خود قرار داده و خسارات و تلفات جانی زیادی به بار آورده است. اصولا همه مناطق طبیعی زمین برای استقرار سکونتگاه های روستایی مناسب نیستند و اکثر روستاها در معرض تهدید جدی عوامل مختلف طبیعی و ژئومورفولوژیکی هستند و آسایش زیستی مردم را سلب کرده اند. شرایط توپوگرافی به عنوان عامل فیزیکی، بستر و پهنه استقرار و توسعه کالبدی روستاها تفاوت آشکاری از جهت، شیب، لیتولوژی، ساختارهای زمین شناسی، مورفولوژی دامنه ها، عناصر اقلیمی و وضعیت پوشش گیاهی دارند. تعدادی از روستاها در کوهستان های خشن قرار دارند و بعضی در کوهپایه ها و دشت ها واقع شده اند. در این مقاله مطالعات میدانی اساس کار بوده و هدف آشکار کردن تنگناهای ژئومورفولوژیکی روستاها است. مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژیکی در دو گروه درون زاد (آندوژنیک) و برون زاد (اگزوژنیک) مورد مطالعه قرار گرفته است. منطقه از نظر فعالیت های دورن زاد بویژه زلزله مورد تهدید جدی قرار دارد و به عنوان پرخطرترین عامل به حساب می آید و از جهت مخاطرات برون زاد، ناپایداری دامنه ها و سیل روستاها را تهدید می کند. بحرانی ترین و مخاطره آمیزترین وضعیت را در روستاهای مرتفع کوهستانی بویژه روستای هرزند عتیق می توان مشاهده کرد.