الگوی دریافت غذایی روی در خانوارهای ایرانی و برآورد خطر شیوع کمبود روی در سطح ملی

با توجه به اهمیت «روی» در عملکرد طبیعی و سلامت فردی، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و تعیین میانگین سرانه «روی» دریافتی روزانه، منابع غذایی اصلی تامین کننده «روی» در رژیم غذایی و شیوع دریافت ناکافی در خانوارهای ایرانی در کل کشور انجام شد.
در این مطالعه مقطعی- تحلیلی داده های الگوی مصرف غذایی 7158 خانوار در کل کشور و به تفکیک مناطق شهری و روستایی در فاصله زمانی یک سال جمع آوری شد. داده های الگوی غذای مصرفی با استفاده از پرسشنامه 24 ساعت یادآمد خوراک در 3 روز متوالی به روش توامان خاطره ای- توزینی تکمیل شد. میانگین سرانه نیاز روزانه به انرژی و مواد مغذی با استفاده از آخرین ویراست نیاز (2001) FAO/WHO محاسبه شد. اندازه گیری میزان «روی» در 5 نوع نان سنتی غالب مصرفی و 2 نوع برنج با روش مستقیم آنالیز شیمیایی انجام شد.کفایت تغذیه ای با روش تخمین متوسط نیاز estimated average requirement EAR – IZiNCG (International Zinc Nutrition Collaborative Group) تعیین و شیوع خطر کمبود «روی» در سطح ملی برآورد شد.
میانگین «روی» دریافتی در کشور 1/3 ± 3/10 و در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 0/3 ± 1/10 و 3/3±7/10(میلی گرم/نفر/روز) است. رژیم غذایی ایرانیان در سطح میانگین کل، در مقایسه با نیاز بر اساس رژیم غذایی با با زیسست فراهمی پایین 79٪ و با زیسست فراهمی متوسط 158٪ نیاز را تامین می کند. مواد غذایی اصلی تامین «روی» بترتیب نان (5/38%)، برنج (2/12%) و گوشت قرمز (8/10٪) هستند. در مقایسه با حاشیه مرزی تعیین شده توسط IZiNCG و بررسی کفایت دریافت «روی» (< EAR-IZiNCG) نتایج زیر به دست آمد: 1- در مقایسه با رژیم غذایی گیاهی تصفیه نشده شیوع کمبود «روی» یک مشکل سلامت عمومی است. 2- و در مقایسه با رژیم غذایی گیاهی تصفیه شده و یا مخلوط: هم در مناطق شهری و روستایی شیوع کمبود «روی» کمتر از 25% است.
حدود یک چهارم خانوارهای ایرانی دچار کمبود «روی» دریافتی هستند. برای ارزیابی صحیح کفایت دریافت «روی» و انتخاب استاندارد نیاز مناسب، تعیین سطح زیست فراهمی «روی» رژیم غذایی خانوارهای ایرانی عامل تعیین کننده اصلی است.