بررسی اثرات مورفوتکتونیک در نیمرخ طولی رودخانه‎ی واز؛ البرز شمالی، استان مازندران

رودخانه ها نسبت به حرکات تکتونیکی حساس هستند و رابطه‎ی نزدیکی بین لندفرم های رودخانه ای و حرکات تکتونیکی وجود دارد. شاخص های ژئومورفیک به‎عنوان ابزاری برای مشخص‎کردن ساختارهای جدید و فعال به‎کار می روند. منطقه‎ی مورد مطالعه، حوضه‎ی آبریز واز است که در شهرستان نور در استان مازندران واقع شده است. در این حوضه گسل های متعددی مانند، گسل شمال البرز و گسل کلرد سازندهای زمین‎شناسی را جابه‎جا کرده اند. در این مطالعه شاخص های ژئومورفیک، مانند منحنی های هیپسومتری، شاخص تقارن حوضه، نیمرخ طولی نرمال‎شده‎ی رود و شاخص گرادیان طولی رود با استفاده از مدل ارتفاعی رقومی (DEM) در نرم‎افزار ARC GIS تهیه و مورد تحلیل قرار گرفتند. نیمرخ طولی نرمال‎شده‎ی رود (SLK) برای زیرحوضه ها ترسیم شد. به‎دلیل بی‎بعد بودن این شاخص، حداکثر تقعر (Zmax) دره های مختلف مورد مقایسه قرار گرفتند. سپس با محاسبه‎ی مقادیر SL شاخه های مختلف رود و میان‎یابی این مقادیر، نقشه‎ی SL رود تهیه شد. مقادیر SL بین 75 تا 1375 متغیر بوده است. تقریبار 75 درصد مقادیر SL کمتر از 700 متر را نشان می دهد. بیشترین مقدار SL در قسمت جنوبی حوضه و در مجاورت گسل بزرگ البرز شمالی قرار گرفته است. مقادیر بالای SL تنها در برخی موارد با وجود گسل ها در ارتباط است. با استفاده از آزمون کروسکال والیس، این مقادیر مورد ارزیابی قرار گرفت که نشان‎دهنده‎ی تفاوت معنا داری بین سنگ شناسی حوضه و مقادیر SL است.