طراحی سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای مدیریت مواد شیمیایی با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: پتروشیمی اراک)

بدون شک عدم مدیریت صحیح و استفاده نادرست از مواد شیمیایی، باعث ایجاد حوادث و صدمات زیانبار، بر سلامت انسان و محیط زیست در مراحل مختلف چرخه حیات مواد اعم از تولید، توزیع، مصرف و امحا خواهد شد. بنابراین دامنه عوارض و خطرهای مواد شیمیایی از محدوده کارخانه تولیدی و کارگران تولید فراتر رفته و توزیع کنندگان، فروشندگان، مصرف کنندگان و امحاء کنندگان را نیز شامل می شود. در این پژوهش پس از شناسایی مواد شیمیایی موجود در پتروشیمی اراک، تعداد 11 معیار در سه گروه فیزیکی، زیستی و واکنشی استخراج شده و از آنها برای گروه بندی مواد شیمیایی در طبقات مختلف خطر استفاده شد، با توجه به این که اهمیت این معیارها متفاوت بودند ابتدا با استفاده از مقایسات زوجی و نرم افزار Expert choice آنها را وزن دهی کردیم. در ادامه برای طبقه بندی مواد از روش TOPSIS استفاده کردیم، بنابراین امتیازات مواد شیمیایی در معیارهای مختلف استخراج شده و به همراه وزن معیارها به نرم افزار TOPSIS وارد شده و با استفاده از اعداد خروجی این نرم افزار، مواد شیمیایی در چهار طبقه از لحاظ خطرها و هزینه های مدیریتی تقسیم بندی شدند. در ادامه برای هر یک از مواد شیمیایی بر حسب گروه های خطر دستورالعمل مدیریتی در قالب یک «سیستم پشتیبان تصمیم گیری» برای مدیریت مواد شیمیایی، در مراحل سه گانه کار با مواد شیمیایی، حمل ونقل و نگهداری آنها تدوین شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با استفاده از این سیستم به راحتی می توان بسیاری از خطرهای مواد شیمیایی و هزینه های ناشی از آن برای انسان و محیط زیست را به حداقل رساند.