روش شناخت و مستند سازی باغهای تاریخی ناشناخته ایران

پژوهش هایی که تاکنون پیرامون باغهای تاریخی ایران انجام شده فاقد انسجام لازم برای اقدام به منظور بازسازی تاریخی باغ است، زیرا اطلاعات جمع آوری شده در مورد هر باغ پراکنده بوده و دارای کمبود های بسیاری است. از این رو وجود روشی جامع جهت جمع آوری و ثبت اطلاعات تاریخی، طبیعی و فرهنگی هر باغ به منظور مستند سازی و بازسازی آن ضروری است. این تحقیق در پی پاسخ گویی به این سئوال است که شناسایی و مستند سازی باغ تاریخی به چه روشی امکان پذیر است و چگونه به بازسازی تاریخی آن کمک خواهد کرد؟ هدف از این پژ‍وهش ارائه روش جامعی است که از طریق جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات طبیعی و تاریخی باغ در زمان و مکان، به شناسایی باغهای تاریخی و مستند سازی آنها، به منظور حفاظت و بازسازی تاریخی باغ کمک کند. این مقاله فهرست برداری را به عنوان راهکاری برای مستند سازی باغ با برداشت میدانی از وضع موجود، جمع آوری اسناد و مدارک آرشیوی و با تحلیل و تفسیر اطلاعات جمع آوری شده مورد تجربه قرار می دهد. در این تحقیق باغهای سپهدار رامهرمز، مشیر الممالک یزد و مسعودیه تهران از طریق فهرست برداری ارزیابی گردید و نتایج به دست آمده نشان داد بازسازی و مرمت باغهای سپهدار و مشیر الممالک بر اساس وضع موجود باغ و بدون توجه به مطالعات تاریخی و مستندات آنها صورت گرفته است. لیکن در بازسازی باغ مسعودیه با توجه به مستندات تاریخی و طبیعی بر اساس مطالعات گسترده از باستان شناسی، تاریخی و اسنادی در گذر زمان، بازسازی الگوی اولیه و تغییرات باغ در زمان امکانپذیر و به اجرا در آمده است. به طور کلی هر چه نحوه جمع آوری اطلاعات پیرامون باغهای تاریخی به روش فهرست برداری نزدیک تر باشد و اطلاعات نوشتاری و تصویری مرتبط با باغ انجام گرفته باشد، شناخت الگوی اولیه و به دنبال آن بازسازی تاریخی آن دقیق تر صورت می گیرد.