مقا یسه نتایج 18ساله برنامه ید دار نمودن نمکها در کشور; چهارمین پایش ملی شیوع گواتر و میزان ید ادرار دانش آموزان دبستانی (1387-1386) Print

اجرای برنامه ی کنترل و حذف اختلال های ناشی از کمبود ید که یک مشکل قدیمی کشور بوده، منجر به شناخته شدن ایران به عنوان یک کشور عاری از کمبود ید در منطقه خاورمیانه گردیده است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی پایایی کفایت یدرسانی 18 سال پس از یددار نمودن نمک ها و وضعیت جاری تغذیه ید در کشور بود.
در مطالعه ی مقطعی حاضر 36000 دانش آموز دبستانی 8 تا 10 ساله در پاییز سال 1386 به صورت تصادفی و به روش نمونه گیری خوشه ایاز کل کشور انتخاب شدند. شیوع گواتر و غلظت ید ادرار آن ها و مقدار ید موجود نمک خانوارها، کارخانجات و مراکز توزیع نمک در سطح کشور بررسی شدند.
میزان کلی گواتر 5/6% (6% درجه ی یک و 5/0% درجه ی دو) بود که پس از تعدیل برای وزن جمعیت استان ها، 7/5% برآورد گردید. شیوع در استان های همدان، زنجان، کرمانشاه، مازندران و گیلان بالاتر از 10% بود. میانه ی ید ادرار 140 میکروگرم در لیتر بوده و غلظت ید ادرار 50-20، 99-50 و بیشتر یا مساوی 100 میکروگرم در لیتر به ترتیب 3/15، 8/19 و 9/64% بود. میانه ی ید ادرار چهار استان کمتر از 100 میکروگرم در لیتر بود. میانگین و انحراف معیار و میانه ید نمک ها در سطح تولید به ترتیب (8/13±) 2/23 و 7/34 و در سطح توزیع به ترتیب (7/14±)4/32 و 3/32 گاما به دست آمد. 98% از خانوارها از نمک یددار استفاده می کردند و نحوه ی نگهداری نمک در 58% از خانوارها مناسب بود.
پیشرفت های کشور در یددار نمودن نمک ها قابل ملاحظه بوده و به تمام شاخص های برنامه ی کنترل کمبود ید در جامعه دست یافته، اما عدم دریافت ید کافی در برخی از استان ها توجه خاص و پایش مناسب را ایجاب می نمایند.