بررسی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد سه گونه اسفرزه اواتا، اسفرزه پسیلیوم و بارهنگ کبیر در شرایط تنش شوری

به منظور بررسی اثر شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سه گونه اسفرزه اواتا (Plantago ovata)، اسفرزه پسیلیوم (P. psyllium) و بارهنگ کبیر (P. major)، تحقیقی در سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولیعصر رفسنجان به اجرا در آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح شوری (0، 9، 15 و 21 دسی زیمنس بر متر) با استفاده از کلرور سدیم و فاکتور دوم شامل سه گونه دارویی (اسفرزه اواتا، اسفرزه پسیلیوم و بارهنگ کبیر) بودند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، عملکرد و اجزای عملکرد بذر با افزایش غلظت نمک کاهش معنی داری پیدا کرد؛ البته روند کاهش این صفات بین سه گونه مورد مطالعه متفاوت بود. میزان کاهش عمکرد دانه در سه گونه بارهنگ کبیر، پسیلیوم و اسفرزه اواتا در شوری 15 دسی زیمنس بر متر نسبت به شاهد به ترتیب 44، 79 و 77 درصد بود. بر خلاف گونه بارهنگ کبیر، وزن هزاردانه در گونه پسیلیوم و اسفرزه اواتا به ترتیب 38 و 35 درصد در سطح شوری 15 دسی زیمنس بر متر نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. سطح ویژه برگ تحت تاثیر سطوح شوری قرار نگرفت. به طورکلی در میان سه گونه مورد مطالعه، گونه بارهنگ کبیر در درجه های بالاتر شوری، از لحاظ رشد رویشی و تولید عملکرد نسبت به دو گونه دیگر برتری نشان داد؛ لذا به نظر می رسد کشت آن در زمین های با سطح شوری بالاتر از 9 دسی زیمنس بر متر به عملکرد بیش تری نسبت به دو گونه دیگر منتج می شود.